Abbreviations Legenda | Symbols Legend

bàsca , nf Definition caentu forte meda, mescamente su chi faet in istade candho su sole est temperau Synonyms e antonyms caldesa, caldura, calentori, calura | ctr. friscura, fritu Idioms csn: sentiri sa b. = patire de sa calura; bascas de sa morte = su s'intèndhere morindhe, sa calura de chie est morindhe Sentences fiant istontonaus de sa basca che canis torrendi de cassa ◊ chin totu s'andhalitorra, fintzas candho su calore fit basca, mi sentio additzau pro su travallu ◊ est una basca de morri… seu totu a pampadas! ◊ de sa basca no aviat dormiu nudha ◊ baschixedha est fendi… de s'iscallai! Surnames and Proverbs smb: Basca Etymon ctl. basca Translations French chaleur étouffante English heat Spanish calor, ardor Italian caldo intènso German Hitze.

caènte , agt, nm: cagente, caglienti, cajente Definition nau de una cosa, chi portat una temperadura prus arta de comente est a su normale, nau de su tempus, chi est faendho caentu, a diferéntzia de una temperadura bàscia e pruscatotu a paragone de sa temperadura de su cristianu; temperadura artighina / èssere in cagente = in caentu Synonyms e antonyms caldu, callente, cheghente / caentu, calore | ctr. astroradu, fridu / frios Sentences de cust'abba no faghet a ndhe bufare: est caente che píssiu ◊ zughet sas manos caentes che late 2. sas túrturas rucrant sas costeras chircandhe sos caentes de beranu ◊ unu tempus fimis poveritos e cuntentos, temperaos a fritu e a cajente (Z.Deriu)◊ Maria est cicida in sa forredha, in su caente ◊ asuta de is forredhos dhu'est caente Etymon spn. Translations French chaud English warmth Spanish caliente Italian caldo German warm.

caentósu , agt: cajentosu Definition chi faet caentu, chi caentat, nau de unu logu, de una domo, de bestimentu Synonyms e antonyms callentosu, cheghentosu / caente | ctr. fridu Sentences sas béstias chircant locos caentosos pro pàschere Etymon srd. Translations French chaud English warm Spanish caliente Italian caldo German warm.

caéntu , nm: cajentu, chelentu, chellentu Definition temperadura artighina, prus che àteru po comente podet pràghere Synonyms e antonyms caldu, cazentu, cheghentu / basca, calura | ctr. frios, fritore Sentences pro maladia gai bastat a istare in caentu ◊ in beranu e in istiu in logos nostros che faghet caentu ◊ pònelu in su caentu, cussu piatu de cosa, pro no s'ifritare! ◊ ue bi at sole o fogu bi at caentu ◊ custas dies su tempus est in caentu Etymon srd. Translations French chaud English heat Spanish calor Italian caldo German Wärme.

calàmmu, calàmu , nm Definition basca forte cun umidore Synonyms e antonyms cama, camallóina, crucuju, fògora Sentences gi est pagu calamu, oi!…◊ cudhus merís de basca sentza de bentu fadiat unu calamu a segai a fitas! Etymon srd. Translations French chaleur étouffante English sultriness Spanish bochorno Italian afa, caldo soffocante German Schwüle.

caldàna , nf: cardana Definition basca forte in tempos de istade Synonyms e antonyms ansa, calmana, fogara, fogora, pampana | ctr. frios Sentences caldanas de inferru iscazant sa zente che catramu ◊ isse andhat donzi die a campu, a fritu e a caldanas ◊ mi so de abba frisca consoladu in dies sufocantes de caldana ◊ sas robbas sunt morzendhe de sidis a sa cardana de tríulas ◊ cun custas cardanas de sole, sa cosa prantada cheret abbada Scientific Terminology tpm Etymon itl. caldana Translations French chaleur accablante English stuffiness Spanish caldo tórrido Italian caldo eccessivo German Hitze.

càldu , nm, agt: cardu 1 Definition caentu meda; chi est bene caente Synonyms e antonyms caentu, caldesa, cazentu / basca, calura / caente, càlidu, callente, cheghente | ctr. fridu, frios Idioms csn: betare cardu = fàghere caentu; ndhe li daet una calda e una frita = una càdria e una lena, ndhe li narat (o ndhe li pretenet) una chi no li piaghet e una chi li piaghet; caldu néulu, múliu = sa calura meda chi faghet candho, in istiu, s'aera est cuguzada de nues chi muntenent su calore incubadu e úmidu Sentences aiat leadu calchi colpu de aera essendhe a fora de domo dai su caldu a su fritu ◊ est die de cardu forte, oe! ◊ s'arba longa mi betat cardu ◊ si andhat a pei a caldu e a friscu, cun su cuadhu de santu Franchiscu! 2. fia pensendhe a sa die colada cun issu, a sos basos caldos chi m'intendhia ancora in sas laras ◊ fuit una bellesa a si samunare cun abba cheghente in cudhos lacos biancos de sos bànnios caldos ◊ candho sunt cotas, sas seadas si ammelant e si ponent caldas pro las manigare Etymon ltn. cal(i)dus Translations French chaud, chalereux English warm (th) Spanish caliente Italian caldo, caloróso German Hitze, heiß.

càlidu , agt: càlliru Definition chi est caente, chi tenet caentu; chi est de sustàntzia meda, nau de cosas de papare o bufare fintzes in su sensu chi est cosa cagiada; in cobertantza, nau de unu, chi tenet dinare, chi istat bene a dinare / culi càlida = (nau de fémina) chi est sèmpere a disígiu de ómine Synonyms e antonyms caente, caldu*, callente, cheghente / bascosu, calorosu, sustantziosu | ctr. fridu; isabbisabbi Sentences bi at istagione frita e bi at istagione càlida ◊ proite ti ses innudendhe: càlidu meda ses?! ◊ càlidu suore in sa cara che làgrimas li abbundhat (Grolle)◊ unu bentu càlidu fait undulai addàsiu s'erba ingroghida 2. custu binu est càlidu meda: dèu dh'ammisturu cun pagu pagu de àcua ◊ nuis càlidas si pesant in s'orizonti ◊ s'ozastru est linna càlida pro assidare (Z.Porcu) 3. custa no est ispesa de poder fàghere: tantu za semus càlidos meda! Translations French chaud, tiède English warm Spanish cálido Italian caldo, tièpido German warm, lau.

callènte, callènti , agt, nm: cazente, caxente, caxenti, chelente, chellente Definition chi tenet caentu, chi est in caentu; chi tenet fortza, chi istat bene (chi tenet cosa, errichesa): nau de fémina, fintzes chi est in more Synonyms e antonyms caente*, caldu, calgenti, cheghente / caentu, cazentu | ctr. fridu, frios Idioms csn: caxente che fogu = caente meda, budhidu; fatzat callenti e arriat sa genti! = su chi contat est a èssere bestidos, de no tènnere fritu (e prus pagu contat sa bellesa de sa bestimenta o de sa cuguzura) Sentences s'abe cheret logu callente e fiores ◊ como sunt aeritas cazentes ◊ is pàrdulas chellentes si issundhint cun su sutzu de su limone e s'ispertzant de tzúcoro ◊ a is agiudadores si donàt su turredhu, su pistocu callente o durces fatus in domu ◊ ge no ti ndi at a dipendi cancunu dannu, de cussa puntura?… ponidí bàngius di axedu callenti! 2. sa carri donat e pedit callenti, carignus e cunfortu ◊ no portai lentzoru de linu ma una mantixedha de piu, però gei mi ndi fera de callenti! 3. si est afancedhada cun su datori e dhi at fatu giai unu pipiu: brut'ègua, gei dh'at agatada callenti! Translations French chaud English warm (th) Spanish caliente Italian caldo German warm, Wärme.

camallóina , nf Definition basca forte de istade cun aera úmida, chi faet sudorare: paret chi s'ària siat ballandho Synonyms e antonyms calammu, crucuju Scientific Terminology tpm Etymon srd. Translations French chaleur étouffante English sultriness Spanish calor bochornoso Italian caldo afóso German Hitze.

suàre , vrb: assuae, subare, suvare Definition nau prus che àteru de is animales, èssere o bènnere in more / fémina suada = in suatzone, in chirca de ómine Synonyms e antonyms ingrilliri, seguzare Etymon ltn. subare Translations French entrer en chaleur English to be on heat Spanish estar en celo Italian andare in caldo German brunsten.

«« Search again