abbacòta , nf: abbagota,
acuagota Definition
cosa picigosa fata cun abba po atacare impare cosas diferentes (mescamente linnàmene)
Etymon
srd.
Translations
French
colle
English
glue
Spanish
pegamento,
cola
Italian
còlla
German
Leim.
cò, còa , nf: coda,
cou Definition
s'úrtimu tretu de s'ischina, mescamente in d-unos cantu animales sa parte chi abbarrat pendhendho fora de s'ischina; s'úrtima parte, sa de asegus, sa de bàsciu, de una css. cosa mescamente si est longa, pentzada coment'e su contràriu de sa conca o parte de ananti: si narat fintzes de unu tempus chi benit a úrtimu; in sa carena de su cristianu su tretu chi arresurtat, in pitzu, tra is còscias e sa bentre candho unu est ciciu; in cobertantza, sa natura de su mascu / min. coita, coutza / dhue at erbas o partes de un'erba (s'ispiga, s'iscova de su frore) chi ant a númene, coment'e primu elementu, su foedhu coa: coa de gatu, de topi, de cuadhu, de lèpuri, de margiani
Synonyms e antonyms
úrtimos
/
daisegus
Idioms
csn:
trotoxai, allorigare sa coa; fàghere de coa = isciamiai sa coa; coa mirrada = coa ritza, pesada tètera a punta in artu; passai sa manu in sa coa a unu = solingare, fàghere s'ala a ccn. iscusèndhelu; zúghere, pònnere, portai sa coa in mesu de ancas, in mesu de perras = tímiri, èssiri timendi, timi timi; coa de argiola = ischivozu, s'úrtimu laore chi abbarrat de collire, mescamente brutu e metzanu; semenare una coa de trigu (o àteru)= seminai un'arroghedhu de terrenu (a trigu, o àteru); leare, zúchere, portai, sètziri a unu in coa, in codas, in cò = leare, pònnere subra de ancas istendhe sétidos; tirai a petz'e coa = tirare a longas, tirai acoa; sa coa est mala a iscroxai = s'úrtima parte de unu triballu, de una chistione, est prus difítzile, prus inzotosa; giúghere a un'animale coa coa = avatu, acanta meda; andai o èssiri coas coas = codiau, a úrtimu; martis de coa = martis de carrasegare; acoa, a part'e coa = apustis; a ora de coa = assassegus, a sa fine de sos contos; ita coa at fatu cussa cosa? = ite fine at fatu?, a inue est dada?; a coa a… = fintzas a, a candho a…, de immoi a…, in totu su tempus, meda, de inoghe a…; "coa de fogu" o "coa de ferru" = zenias de puzones
Sentences
su cane est faghindhe de coa: depet àere puntadu carchi cosa ◊ boes, àinos e cadhos zughent sa coa longa ◊ sa cou de su burricu est longa
2.
zughet sas coas de sa munnedha traza traza ◊ lea su titone a sa coa ca est budhidu! ◊ si est sétidu in coa de carru
3.
a fàghere cussa faina che daet a coa (o a coas) de chida, de mese, de annu ◊ est abbarradu a coa ◊ a lassai sa cosa a cò andat mali ◊ a co'a bènnere tue est s'àinu mortu de su risu, irmasionadu! ◊ a co'a fàghere nois bi cheret meda ◊ a co'a tandho amus totu fatu ◊ su pentzamentu de coa est su prus zustu
4.
oi biu bussinadas de chini apu portau in cò ◊ sa mama si at leadu su pitzinnu in coa ◊ sa pitzinna si che lassat alleriare de s'anninnia in codas de sa mama
5.
a su preitzosu no dhi passis sa manu in sa coa: bollit puntu! ◊ aturas cun sa coa in mesu de perras! ◊ si est fuiu che cani fertu a coa ◊ is fillus no callant a ciorbedhu si su babbu o sa mama dhis narat cosa e s'àteru dhis passat sa manu in sa cò!
Surnames and Proverbs
smb:
Coa, Coas, Coda
/
prb:
mezus conca in domo sua chi no coa in domo anzena
Scientific Terminology
crn
Etymon
ltn.
coda
Translations
French
queue,
giron
English
tail,
lap
Spanish
cola,
rabo,
regazo
Italian
códa,
grèmbo
German
Schwanz,
Schoß.
coàcia , nf, nm: coàciu 1,
coatza Definition
sa punta de sa coa, sa parte de sa coa de is pigiones; sa punta de unu chintórgiu, de una fune o de àteru deasi; s'iscutuladura de su linu, sa pagighedha chi che dhi orruet (ndhe preniant is banitas)
Synonyms e antonyms
coitza,
cúmmiru,
punta
Sentences
sa coatza de sa fune, de sa tzinta, de sa litranga
Scientific Terminology
crn
Etymon
srd.
Translations
French
extrémité de la queue,
croupion
English
rump
Spanish
extremidad de la cola
Italian
estremità della códa,
codrïóne degli uccèlli
German
Bürzel.
codiàna , nf, avb: cogiana,
cojana,
congiana Definition
s'úrtima parte de una sumana de tempus; sa puda prus bàscia cun prus pagos ogos chi in su fundhu de sa bide depet abbarrare a úrtimu (ctr. cabidiana o carriadòrgia); cotza de linna chi de sa parte de asegus s'intrat in s'incàsciu de s'isteva po mantènnere sidhia sa timona a sa parte de asegus in s'arau / avb. a codiana, in codiana = a úrtimos
Sentences
codiana de chida, de mese, de annu ◊ a codiana de s'àteru mese in bidha che sunt sos poetas a sa festa ◊ pustis, a codiana de frearzu, t'impigno de ndhe fàghere ispedire sa cantidade chi ti naro
2.
s'aradu fit divisu in deghe petzos: sa cogiana, s'isteva, sa entale…
Surnames and Proverbs
smb:
Cojana, Coiana, Coyana
Etymon
srd.
Translations
French
dernier,
derrier,
à la fin,
enfin
English
the last part,
the back side of a thing
Spanish
cola,
fin,
última
Italian
l'ùltima parte,
la parte posterióre di qlcs
German
letzter Teil,
hinterer Teil.
coedòpi , nf Definition
coa de topi: calidades diferentes de erba de sa matessi genia nadas deosi ca portant s'ispiga coment'e una coa de sórighe
Scientific Terminology
rba, Alopecurus bulbosus, Alopecurus pratensis, Phleum pratense, Cynosurus cristatus
Etymon
srd.
Translations
French
queue de rat
English
rat tail
Spanish
cola de zorro,
fleo de los prados
Italian
codolina
German
Ackerfuchsschwanz.
còla , nf Definition
genia de cosa prus che àteru lícuida ma cagiada apicigosa po mantènnere impare materiales diferentes (o orrugos de su matessi: es. linna, orrobba, paperi, àteru); gomma chi si giaet a is telas po abbarrare istendhiadas
Synonyms e antonyms
colla 1
/
cadansu
Surnames and Proverbs
smb:
Cola
Etymon
spn.
cola
Translations
French
colle
English
glue
Spanish
cola
Italian
còlla
German
Leim.
cúmmiru , nm Definition
sa coa de is pigiones
Synonyms e antonyms
coàcia
Translations
French
croupion
English
rump
Spanish
cola de los pajaros
Italian
codrïóne
German
Bürzel.
muscimúsci , nm: mussimmussi Definition
una genia de erba chi narant fintzes bafus de gatu o coa de lèpuri; a logos est su bete o natura de sa fémina, nau in cobertantza
Synonyms e antonyms
cdh. muscimau
Scientific Terminology
rba, Lagurus ovatus
Etymon
srd.
Translations
French
lagure ovale,
queue-de-lièvre
English
hare's tail
Spanish
cola de conejo
Italian
piumino
German
Hasenschwanzgras,
Samtgras.
puzonèdha , nf Definition
foedhandho de o cun piciochedhos, sa natura de s'ómine
Synonyms e antonyms
bichiriola,
billotu,
chichia,
lelledha,
pichiriola,
picita,
pilledha,
pillighita,
pisciuledha,
tórrina
Scientific Terminology
crn
Etymon
srd.
Translations
French
pénis
English
willy
Spanish
canario,
cola
Italian
pène,
pisellino
German
Penis.