abbacòta , nf: abbagota,
acuagota Definizione
cosa picigosa fata cun abba po atacare impare cosas diferentes (mescamente linnàmene)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
colle
Inglese
glue
Spagnolo
pegamento,
cola
Italiano
còlla
Tedesco
Leim.
cò, còa , nf: coda,
cou Definizione
s'úrtimu tretu de s'ischina, mescamente in d-unos cantu animales sa parte chi abbarrat pendhendho fora de s'ischina; s'úrtima parte, sa de asegus, sa de bàsciu, de una css. cosa mescamente si est longa, pentzada coment'e su contràriu de sa conca o parte de ananti: si narat fintzes de unu tempus chi benit a úrtimu; in sa carena de su cristianu su tretu chi arresurtat, in pitzu, tra is còscias e sa bentre candho unu est ciciu; in cobertantza, sa natura de su mascu / min. coita, coutza / dhue at erbas o partes de un'erba (s'ispiga, s'iscova de su frore) chi ant a númene, coment'e primu elementu, su foedhu coa: coa de gatu, de topi, de cuadhu, de lèpuri, de margiani
Sinonimi e contrari
úrtimos
/
daisegus
Modi di dire
csn:
trotoxai, allorigare sa coa; fàghere de coa = isciamiai sa coa; coa mirrada = coa ritza, pesada tètera a punta in artu; passai sa manu in sa coa a unu = solingare, fàghere s'ala a ccn. iscusèndhelu; zúghere, pònnere, portai sa coa in mesu de ancas, in mesu de perras = tímiri, èssiri timendi, timi timi; coa de argiola = ischivozu, s'úrtimu laore chi abbarrat de collire, mescamente brutu e metzanu; semenare una coa de trigu (o àteru)= seminai un'arroghedhu de terrenu (a trigu, o àteru); leare, zúchere, portai, sètziri a unu in coa, in codas, in cò = leare, pònnere subra de ancas istendhe sétidos; tirai a petz'e coa = tirare a longas, tirai acoa; sa coa est mala a iscroxai = s'úrtima parte de unu triballu, de una chistione, est prus difítzile, prus inzotosa; giúghere a un'animale coa coa = avatu, acanta meda; andai o èssiri coas coas = codiau, a úrtimu; martis de coa = martis de carrasegare; acoa, a part'e coa = apustis; a ora de coa = assassegus, a sa fine de sos contos; ita coa at fatu cussa cosa? = ite fine at fatu?, a inue est dada?; a coa a… = fintzas a, a candho a…, de immoi a…, in totu su tempus, meda, de inoghe a…; "coa de fogu" o "coa de ferru" = zenias de puzones
Frasi
su cane est faghindhe de coa: depet àere puntadu carchi cosa ◊ boes, àinos e cadhos zughent sa coa longa ◊ sa cou de su burricu est longa
2.
zughet sas coas de sa munnedha traza traza ◊ lea su titone a sa coa ca est budhidu! ◊ si est sétidu in coa de carru
3.
a fàghere cussa faina che daet a coa (o a coas) de chida, de mese, de annu ◊ est abbarradu a coa ◊ a lassai sa cosa a cò andat mali ◊ a co'a bènnere tue est s'àinu mortu de su risu, irmasionadu! ◊ a co'a fàghere nois bi cheret meda ◊ a co'a tandho amus totu fatu ◊ su pentzamentu de coa est su prus zustu
4.
oi biu bussinadas de chini apu portau in cò ◊ sa mama si at leadu su pitzinnu in coa ◊ sa pitzinna si che lassat alleriare de s'anninnia in codas de sa mama
5.
a su preitzosu no dhi passis sa manu in sa coa: bollit puntu! ◊ aturas cun sa coa in mesu de perras! ◊ si est fuiu che cani fertu a coa ◊ is fillus no callant a ciorbedhu si su babbu o sa mama dhis narat cosa e s'àteru dhis passat sa manu in sa cò!
Cognomi e Proverbi
smb:
Coa, Coas, Coda
/
prb:
mezus conca in domo sua chi no coa in domo anzena
Terminologia scientifica
crn
Etimo
ltn.
coda
Traduzioni
Francese
queue,
giron
Inglese
tail,
lap
Spagnolo
cola,
rabo,
regazo
Italiano
códa,
grèmbo
Tedesco
Schwanz,
Schoß.
coàcia , nf, nm: coàciu 1,
coatza Definizione
sa punta de sa coa, sa parte de sa coa de is pigiones; sa punta de unu chintórgiu, de una fune o de àteru deasi; s'iscutuladura de su linu, sa pagighedha chi che dhi orruet (ndhe preniant is banitas)
Sinonimi e contrari
coitza,
cúmmiru,
punta
Frasi
sa coatza de sa fune, de sa tzinta, de sa litranga
Terminologia scientifica
crn
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
extrémité de la queue,
croupion
Inglese
rump
Spagnolo
extremidad de la cola
Italiano
estremità della códa,
codrïóne degli uccèlli
Tedesco
Bürzel.
codiàna , nf, avb: cogiana,
cojana,
congiana Definizione
s'úrtima parte de una sumana de tempus; sa puda prus bàscia cun prus pagos ogos chi in su fundhu de sa bide depet abbarrare a úrtimu (ctr. cabidiana o carriadòrgia); cotza de linna chi de sa parte de asegus s'intrat in s'incàsciu de s'isteva po mantènnere sidhia sa timona a sa parte de asegus in s'arau / avb. a codiana, in codiana = a úrtimos
Frasi
codiana de chida, de mese, de annu ◊ a codiana de s'àteru mese in bidha che sunt sos poetas a sa festa ◊ pustis, a codiana de frearzu, t'impigno de ndhe fàghere ispedire sa cantidade chi ti naro
2.
s'aradu fit divisu in deghe petzos: sa cogiana, s'isteva, sa entale…
Cognomi e Proverbi
smb:
Cojana, Coiana, Coyana
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
dernier,
derrier,
à la fin,
enfin
Inglese
the last part,
the back side of a thing
Spagnolo
cola,
fin,
última
Italiano
l'ùltima parte,
la parte posterióre di qlcs
Tedesco
letzter Teil,
hinterer Teil.
coedòpi , nf Definizione
coa de topi: calidades diferentes de erba de sa matessi genia nadas deosi ca portant s'ispiga coment'e una coa de sórighe
Terminologia scientifica
rba, Alopecurus bulbosus, Alopecurus pratensis, Phleum pratense, Cynosurus cristatus
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
queue de rat
Inglese
rat tail
Spagnolo
cola de zorro,
fleo de los prados
Italiano
codolina
Tedesco
Ackerfuchsschwanz.
còla , nf Definizione
genia de cosa prus che àteru lícuida ma cagiada apicigosa po mantènnere impare materiales diferentes (o orrugos de su matessi: es. linna, orrobba, paperi, àteru); gomma chi si giaet a is telas po abbarrare istendhiadas
Sinonimi e contrari
colla 1
/
cadansu
Cognomi e Proverbi
smb:
Cola
Etimo
spn.
cola
Traduzioni
Francese
colle
Inglese
glue
Spagnolo
cola
Italiano
còlla
Tedesco
Leim.
cúmmiru , nm Definizione
sa coa de is pigiones
Sinonimi e contrari
coàcia
Traduzioni
Francese
croupion
Inglese
rump
Spagnolo
cola de los pajaros
Italiano
codrïóne
Tedesco
Bürzel.
muscimúsci , nm: mussimmussi Definizione
una genia de erba chi narant fintzes bafus de gatu o coa de lèpuri; a logos est su bete o natura de sa fémina, nau in cobertantza
Sinonimi e contrari
cdh. muscimau
Terminologia scientifica
rba, Lagurus ovatus
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
lagure ovale,
queue-de-lièvre
Inglese
hare's tail
Spagnolo
cola de conejo
Italiano
piumino
Tedesco
Hasenschwanzgras,
Samtgras.
puzonèdha , nf Definizione
foedhandho de o cun piciochedhos, sa natura de s'ómine
Sinonimi e contrari
bichiriola,
billotu,
chichia,
lelledha,
pichiriola,
picita,
pilledha,
pillighita,
pisciuledha,
tórrina
Terminologia scientifica
crn
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pénis
Inglese
willy
Spagnolo
canario,
cola
Italiano
pène,
pisellino
Tedesco
Penis.