brofàgliu , nm: perfàgliu* Definizione orrollu a pinnigas in bestires de fémina, pitzu ricamau, increspau Traduzioni Francese volant Inglese ledge, tail, trimming Spagnolo franja, volante Italiano falda, balza, guarnizióni di stòffa Tedesco Falbel.

cò, còa , nf: coda, cou Definizione s'úrtimu tretu de s'ischina, mescamente in d-unos cantu animales sa parte chi abbarrat pendhendho fora de s'ischina; s'úrtima parte, sa de asegus, sa de bàsciu, de una css. cosa mescamente si est longa, pentzada coment'e su contràriu de sa conca o parte de ananti: si narat fintzes de unu tempus chi benit a úrtimu; in sa carena de su cristianu su tretu chi arresurtat, in pitzu, tra is còscias e sa bentre candho unu est ciciu; in cobertantza, sa natura de su mascu / min. coita, coutza / dhue at erbas o partes de un'erba (s'ispiga, s'iscova de su frore) chi ant a númene, coment'e primu elementu, su foedhu coa: coa de gatu, de topi, de cuadhu, de lèpuri, de margiani Sinonimi e contrari úrtimos / daisegus Modi di dire csn: trotoxai, allorigare sa coa; fàghere de coa = isciamiai sa coa; coa mirrada = coa ritza, pesada tètera a punta in artu; passai sa manu in sa coa a unu = solingare, fàghere s'ala a ccn. iscusèndhelu; zúghere, pònnere, portai sa coa in mesu de ancas, in mesu de perras = tímiri, èssiri timendi, timi timi; coa de argiola = ischivozu, s'úrtimu laore chi abbarrat de collire, mescamente brutu e metzanu; semenare una coa de trigu (o àteru)= seminai un'arroghedhu de terrenu (a trigu, o àteru); leare, zúchere, portai, sètziri a unu in coa, in codas, in cò = leare, pònnere subra de ancas istendhe sétidos; tirai a petz'e coa = tirare a longas, tirai acoa; sa coa est mala a iscroxai = s'úrtima parte de unu triballu, de una chistione, est prus difítzile, prus inzotosa; giúghere a un'animale coa coa = avatu, acanta meda; andai o èssiri coas coas = codiau, a úrtimu; martis de coa = martis de carrasegare; acoa, a part'e coa = apustis; a ora de coa = assassegus, a sa fine de sos contos; ita coa at fatu cussa cosa? = ite fine at fatu?, a inue est dada?; a coa a… = fintzas a, a candho a…, de immoi a…, in totu su tempus, meda, de inoghe a…; "coa de fogu" o "coa de ferru" = zenias de puzones Frasi su cane est faghindhe de coa: depet àere puntadu carchi cosa ◊ boes, àinos e cadhos zughent sa coa longa ◊ sa cou de su burricu est longa 2. zughet sas coas de sa munnedha traza traza ◊ lea su titone a sa coa ca est budhidu! ◊ si est sétidu in coa de carru 3. a fàghere cussa faina che daet a coa (o a coas) de chida, de mese, de annu ◊ est abbarradu a coa ◊ a lassai sa cosa a cò andat mali ◊ a co'a bènnere tue est s'àinu mortu de su risu, irmasionadu! ◊ a co'a fàghere nois bi cheret meda ◊ a co'a tandho amus totu fatu ◊ su pentzamentu de coa est su prus zustu 4. oi biu bussinadas de chini apu portau in cò ◊ sa mama si at leadu su pitzinnu in coa ◊ sa pitzinna si che lassat alleriare de s'anninnia in codas de sa mama 5. a su preitzosu no dhi passis sa manu in sa coa: bollit puntu! ◊ aturas cun sa coa in mesu de perras! ◊ si est fuiu che cani fertu a coa ◊ is fillus no callant a ciorbedhu si su babbu o sa mama dhis narat cosa e s'àteru dhis passat sa manu in sa cò! Cognomi e Proverbi smb: Coa, Coas, Coda / prb: mezus conca in domo sua chi no coa in domo anzena Terminologia scientifica crn Etimo ltn. coda Traduzioni Francese queue, giron Inglese tail, lap Spagnolo cola, rabo, regazo Italiano códa, grèmbo Tedesco Schwanz, Schoß.

coedòpi , nf Definizione coa de topi: calidades diferentes de erba de sa matessi genia nadas deosi ca portant s'ispiga coment'e una coa de sórighe Terminologia scientifica rba, Alopecurus bulbosus, Alopecurus pratensis, Phleum pratense, Cynosurus cristatus Etimo srd. Traduzioni Francese queue de rat Inglese rat tail Spagnolo cola de zorro, fleo de los prados Italiano codolina Tedesco Ackerfuchsschwanz.

coítza , nf Definizione sa coatza o punta de su foete o de cosas deasi Sinonimi e contrari coàcia / cdh. cuditza Cognomi e Proverbi smb: Coizza Traduzioni Francese petite queue, extrémité Inglese small tail, end Spagnolo colita Italiano pìccola códa, estremità Tedesco kleiner Schwanz, Ende.

fardàli , nm: fordali Definizione sas coedhas, sa parte prus in bàsciu de sa gunnedha, de sa camisa Sinonimi e contrari bulla, coedha Etimo srd. Traduzioni Francese basque d'une chemise Inglese tail Spagnolo faldón Italiano falda Tedesco Zipfel, Schoß.

iscoitài, iscoitàre , vrb: iscoitzare, scoetai Definizione iscutulare sa coa; mòvere a cropu de dónnia betu comente faet su pische, su lampu e àteru (nau fintzes in su sensu de fuire); iscabbúllere, isfrancare Sinonimi e contrari ischirchinare / iscabbúllere Frasi bido su cane meu iscoitzendhe 2. sos carabbineris truvant sos cavadhos e acudint a ndhe víere unu iscoitandhe in sa malesa ◊ sos lampos iscoitant de una parte a s'àtera de s'aera 3. duos ant pilisau briga e sa muzere de s’unu est andhada a che iscoitare su maridu de manos de s'àteru ◊ deo voche apo iscoitadu dae manos de sos inimicos vostros! Etimo srd. Traduzioni Francese frétiller de la queue, se démener Inglese to wag its tail, to squirm Spagnolo colear, menear, escabullirse Italiano scodinzolare, dimenarsi Tedesco schwänzeln, sich hin und her bewegen.

muscimúsci , nm: mussimmussi Definizione una genia de erba chi narant fintzes bafus de gatu o coa de lèpuri; a logos est su bete o natura de sa fémina, nau in cobertantza Sinonimi e contrari cdh. muscimau Terminologia scientifica rba, Lagurus ovatus Etimo srd. Traduzioni Francese lagure ovale, queue-de-lièvre Inglese hare's tail Spagnolo cola de conejo Italiano piumino Tedesco Hasenschwanzgras, Samtgras.

obretàre , vrb: orbetai, orovetai, orvetai, ovretare Definizione istare a oretu, a iscoca, fàere sa posta a una cosa o a ccn. po bíere ite faet, a ue andhat o àteru; orivetai est fintzes fàere s'orivetu, s'órulu de unu bestimentu Sinonimi e contrari aorutai, iscocai, oretare, punterare, selentare, selvare / orulare 1 Frasi s'astore est obretandhe carchi terpe ◊ ant orbetau su corou fintzas a candu est essiu ◊ est irfadau de ovretare ◊ luegu mi ant orivetau, cussus 2. portàt unu mantu de orbaci arrúbiu orovetau de birdi Etimo srd. Traduzioni Francese être en vedette, guetter, suivre Inglese to be on the lookout, to spy, to tail Spagnolo atalayar, acechar Italiano stare in vedétta, spiare, pedinare Tedesco Posten stehen, ausspionieren, bespitzeln.

«« Cerca di nuovo