Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

chígna , nf: chíngia, chingra, chinxa, cíngara, cingra, cringa Definition genia de chintórgiu chi si ponet po firmare sa sedha a s'animale passandhosidhu in bentre apresu a is cambas de ananti (petorru): dh'impreant ferrandho puru (ma prus manna e acanta a is cambas de asegus) po mantènnere su pegus in artu de terra chi no potzat fàere fortza cun is peis; est fintzes su singiale chi lassat in sa carre un'acapióngiu istrintu, unu cropu giau cun cosa longa (chintórgiu, fune, e àteru) Synonyms e antonyms callitu, grinca, istranga, pretali Idioms csn: apretare un'animale a chíngia = afíere tropu sa chíngia; apretare a ccn. a chinxa = segai sa passiéntzia a ccn., apurire; sècere, no sècere una cosa in cingra a ccn. = pràghere, no pràghere Sentences sa chigna fit larga e giughiat una tíbbia chi mancu chintorza! ◊ at fatu una chigna de pedhe ◊ issedhendhe ponent sos bàtiles, su sedhone e sa cringa ◊ a s'àinu li at fatu una pitigada sa cringa in su petorru ◊ in màchina cheret posta sa cringa pro seguresa ◊ acapiadhu cun sa cingra!◊ teniat s'arretranga, sa cíngara e pretale e pigàt a froncile s'animale (C.Arangino) 2. sa fune imboligada in sa manu, tostendhe, mi at fatu sa cringa 3. chíngias biancas imbóligant s'aera Etymon ltn. cing(u)la Translations French ceinture English belt Spanish cinturón, correa Italian cìnghia, cintura German Gürtel

corría , nf: curria Definition acapiolu, tirighedha fine e longhita de pedhe (e fintzes codriola po sa bardúfola) Synonyms e antonyms agugeta, allióngiu, cordonera, lantu, presógliu, trena / sagonitu Idioms csn: bogare sa pedhe a c. = segàrela a tizas; c. de aciotus, de frenu, de porta, de sàndalus; sa c. de su linnàmini = itl. fibra, tìglio del légno; sa c. de sa pasta = tèmpera, more zusta de su pane pro lu sestare, corriatu ma no assutu; segare sa c. a sa pasta (de su pane, de sos durches e gai) = nòghereli in sa pesadura; no leare corria = (nadu de su casu faghindhe) chi no essit bene, chi abbarrat coment'e a renas); c. de rasoja = tira de pedhe pro arrodare sa resorza de su braberi; c. de terra = zura, tiza de terra, binzia de terrinu sestadu a longu; andhare a cabadhu in corrias de focu = a cadhu fuindhe; èssiri de bona c. (nadu de zente) = corriatos, fortes Sentences sas corrias si ponent a prèndhere sas iscarpas ◊ li bogo sa pedhe a corria, si li ponzo manu! ◊ su pastore si bestiat in giancheta de billutu, gambales de corria e pantalones a s'isporta 2. mi ant ispropiau una corria de terra 3. candu est bentu de soli su pani perdit sa corria 4. est tucau a cabadhu in corrias de focu ◊ si ndi est andau… in corrias de fogu! Surnames and Proverbs smb: Corria, Corrias / prb: in palas allenas corria lada Etymon ltn. corrigia Translations French courroie English leather strap Spanish correa Italian corréggia German Riemen.

corriàlzu , nm: corriàrgiu, corriarju, corriarxu, corriaxu, corriarzu Definition pedhe, corria fine de pedhe chi si ponet po cosire sogas, sabbatas e àteras cosas de pedhe etotu: est fatu de pedhe de canes o de gatos làngios; fintzes frunimentos de pedhe po animales (cuadhos, burricos) Sentences at cosidu sa tasca cun corrialzu a puntos fitos ◊ gei no portas sa língua cancarada e cosia a corriarxu!…◊ pro fàghere su corriarzu lassaiant unu cane presu a mòrrere de fàmine Etymon srd. Translations French courroie de cuir English small leather strap Spanish correa Italian correggiòla German Riemchen.

istrínga , nf Definition tirighedha fine (mescamente de pedhe), ma fintzes biculedhu, orrughedhu piticu, tantighedhu pagu de calecuna cosa / téssidu a i. = a iscringadas, a tiras de diferente colore Synonyms e antonyms corria, tira / arrogalla, biculaza / butiu, stídhiu 2. de ozu non be ndh'aiat falau nemmancu un'istringa Etymon itl. stringa Translations French lacet English lace Spanish correa, tira de cuero, pizca Italian aghétto German Schnürband.

loríta , nf Definition tira de cosa, mescamente de pedhe, cun sa tzíbbia, de pònnere in chintzu Synonyms e antonyms chintòglia, chíntula, tríncia, tzinta Sentences s'est fuiu a lorita in manus, depiat èssi a daor'e brenti ◊ at afasciau is pértias cun sa lorita Etymon srd. Translations French ceinture English belt Spanish cinturón, correa Italian cìntola German Gürtel.

singédhu , nm: chinghedhu* Definition genia de chintórgiu, de pedhe, imbestiu de velludu Synonyms e antonyms chintòglia, chíntula, lorita Sentences at fatu unu pràngiu de cosas lichitosas chi faint isciabudhai s'istògumu e allargai su singedhu! ◊ bendit singendhus, alliòngius, ullieras e àteras cositedhas Translations French ceinture, lacet English girdle Spanish cinturón, correa Italian cintura, cìntolo German Gürtel.

sòca , nf, nm: assoga, socu, soga, sogu Definition corria o tira longa e larga de pedhe cosia a un'ala de arresurtare a duos pígios: a unu càbudu portat una lóriga o chirchedha ue si faet intrare sa coatza; brione de casu modhe postu in su fogu po orrostire, comente s'iscàgiat, o fintzes de àteru chi calat comente a funedhas cagiadas; su tanti de filu chi s'intrat in s'agu (itl. gugliata) o fintzes su filu chi si faet filandho / min. sochedha, soghita Synonyms e antonyms cànnabu, fune, isciocu, sagone, sédina / cabu Idioms csn: soga de filu, de lana, de arràfia, de ispau = cabu de filu, filu de lana, e gai; sa soga de su dimóniu = cabu de filu tropu longu (e pro cussu s'imbojat e annodighedhat cosindhe); soga de terra = bículu, zura de terrinu Sentences est imbodhiendi e ispodhiendi sa soga ◊ est tucau a linna chin sa soca ◊ faghiat sogas cun sa pedhe crua ◊ sunt colados a cadhu, a soga a codhu ◊ una crapola nida che apo ligadu in s'ortu e cun su socu nou… 2. su casu nou postu in su fogu si faghet a sogas ◊ portat su cofinu prenu de sogas fendi cumpositzionis de ballus tundus ◊ cussa filongiana filaiat semper a soga manna ◊ dae laras perdiat sogos de bae ◊ preparu una soghitedha de satitzu 3. sas socas de su pisellu fint ghetatas a ria 4. fibàt e tessiat, sa soga si segàt ma no ndi aciungiat! Etymon ltn. soca Translations French corde en cuir, courroie English leather rope Spanish soga, cuerda de cuero, correa Italian fune di cuòio German Lederschlinge, Lederseil.

trílla , nf Definition funighedha, corria po pigare animale a fune aifatu; in cobertantza, cropos, surra chi si giaet / leare a t. = leare a fune; t. de corpos = banzu, surra Synonyms e antonyms cordedha / banzu 1, cadha, surra, trillada Sentences si calicunu la tocat, si zirat e minetat surra de trilla! 2. faghe su fatu tuo e pensa a tie, ca si no, ti lu giuro, leas trilla! (A.Casula)◊ si curres, so cadhu curridore, o sa trilla mi das o ti la do! ◊ babbu e fígiu fiant a briga e una bella trilla fiat acanta de calare in pitzu de su piciocu ◊ mancari pràngiast, una trilla dha pigas etotu! Etymon itl. striglia Translations French laisse English leash Spanish correa Italian guinzàglio German Leine.