ammalaía , avb Definition
a mala gana, mancai chentza gana o contras a sa gana chi si tenet
Synonyms e antonyms
ammalaoja,
ammaròglia,
provortza
Sentences
ammalaia sos contos teviant torrare! ◊ ammalaia est andhadu a chircare cosa, si cheriat manigare! ◊ ammalaia est torradu a domo de su babbu
Translations
French
à contrecœur,
force est de…,
finalement
English
reluctantly
Spanish
de mala gana,
a regañadientes
Italian
malvolentièri,
giocofòrza,
finalménte
German
ungern,
gezwungen sein.
ammalaòxa, ammalaòza , avb Definition
a mala bògia, a mala gana, contr’a sa volontade
Synonyms e antonyms
ammalaia,
ammaròglia
Sentences
ammalaoza nos benit de andhare, mancari malàidos! ◊ oe ci non ti callas a sola ti callas ammalaoja!
Etymon
srd.
Translations
French
à contrecœur
English
unwillingly
Spanish
de mala gana,
a regañadientes
Italian
malvolentièri
German
ungern.
ammaròglia, ammaròlgia, ammaròlla , avb, nf: marolla Definition
a mala bolla, a mala bògia, fintzes contr’a sa volontade; fintzes chentza unu motivu giustu, contras a s’arrexone, a prepoténtzia / fai una cosa po s'ammarolla = pro bisonzu, a s’apretu
Synonyms e antonyms
ammalaia,
ammalaoja,
atrupi,
provortza
Sentences
ammarolla impicant ◊ meras bortas is babbus e is mamas bolint ammarolla mandai is fillus a iscola po s'afródhiu de dhis fai pigai unu diploma ◊ candu benit s'ammarolla tocat de andai!
2.
tantis Sardus ant pigau s'istrada de s'ammarolla, emigrendu peri su mundu!
Etymon
srd.
Translations
French
à contrecœur
English
reluctantly
Spanish
de mala gana
Italian
controvòglia
German
widerwillig.
bòlla , nf: bolza,
boza,
vodha Definition
su bòllere, su àere gana, disígiu de calecuna cosa
Synonyms e antonyms
desizu,
gana
/
idea,
boluntadi
Idioms
csn:
a bolla o a marolla = de bonu coro o a mala gana, cun sas bonas o cun sas malas; de bona bolla mia = chentza mi lu obbrigare neune; pigare boza de una cosa = bènnere gana; a boza de ccn. = comenti bollit ccn.
Sentences
sa bolla de isciri de su pipiu no si fut assuermada ◊ mi current in venas disizos e bozas ◊ a lu leare no bi fit mancu pensendhe… s'ingiantu aiat in coro sa bolza de fàghere sa matessi vida sua (N.Fois)
2.
lassu nâi sa genti e fatzu a bolla mia ◊ zutu ti ant s'ingannu a boza issoro ◊ a s'ispidale bi andhat zente in boza de saludu ◊ unu pagu a boza e unu pagu a fortza, issa puru intreit a ballare ◊ no ti ndhe pighet piús boza! ◊ finas su renunsciadu intrat in bozas ◊ a bollas o ammarollas gei partis!
Surnames and Proverbs
smb:
Bolla, Bollas
/
prb:
a boza de corvu no morit àinu
Etymon
ltn.
*volia
Translations
French
envie
English
wish
Spanish
gana,
deseo
Italian
vòglia
German
Lust.
cadredhagadrèdha , avb: cardedhagardedha Definition
a mala gana, ammalaògia
Synonyms e antonyms
ammaròglia
Etymon
srd.
Translations
French
à contrecœur
English
reluctantly
Spanish
de mala gana
Italian
a malincuòre
German
widerwillig.
desízu , nm: disígiu,
disígliu,
disílgiu,
disillu,
disitzu,
disixu,
disizu Definition
su disigiare, bòllere calecuna cosa; sa cosa disigiada; mància de sa pedhe
Synonyms e antonyms
ànsia,
apicónia,
apitu,
bolla,
gana
/
cdh. disíciu
Idioms
csn:
disígius de fémmia impedia = cosas chi disizat una ràida, unu pagu foras de su normale, e fintzas una zenia de marcos chi essint in sa pedhe a sa criadura de naschidorzu; d. de cani malàdiu = disizu unu pagu macu, raru, de cosas chi no si tenent; fàghere unu d. = disigiai; catzare, vocare, istudai su d. = torraisí disígiu de una cosa, bogaisindi unu disígiu; acantzare unu d. = resessire a tènnere su chi si est disizadu; tènniri una cosa a disígiu = èssere disizèndhela dae meda; èssere a d. o in d. de ccn. cosa = disigiaidha ca serbit, ammancat, est paga; a disígiu de!… = apo, as, at, amus, e gai, coloviadu, cascaviadu (ccn., ccn cosa) a tropu!, nos semus irbulados de…; fai una cosa a d. = apustis de l'àere disizada meda; mòrrere, morririsí de su d. = àere una gana maca de carchi cosa
Sentences
cussu est disillu chi podit acansai ◊ su disizu meu est a bídere a tie ◊ pro si catzare totu sos disizos, mancu sa domo de sos afoghizos solit sa zente gai visitare! ◊ bogamindi su disígiu, chi t'isposu! ◊ custus giòvunus no tenint perunu disílgiu bonu
2.
est pena manna su ti biri a disígiu! ◊ a prandi eus fatu frégua istufara: dha tenestis própiu a disígiu! ◊ depu portai totu su matzàmini lissiau: tanti gei mi ndi seu pesau una borta po disígiu, pigau a cagaredha!…◊ semus a disizu fintzas de erbuzu, pro no andhare a ndhe collire ◊ fintzas a disizu de abba semus, inoghe! ◊ a disígiu de nci èssi sodraus!… stupamincedhus!
Etymon
ctl.
desitj
Translations
French
désir
English
wish
Spanish
gana (f),
deseo,
antojo
Italian
desidèrio
German
Wunsch,
Hautfleck.
gàna , nf: ganas Definition
disígiu o bisóngiu de calecuna cosa, nau fintzes in su sensu de fàmene (pagu o meda), de àere s'idea, sa volontade, su disígiu / min. ganighedha, ganutza
Synonyms e antonyms
boza,
desizu
/
fàmene,
fràmicu
/
idea,
volontade
| ctr.
malaggana
Idioms
csn:
èssiri de bona g. = èssere in bonumore; fai una cosa de mala g. = a malugoro; èssiri a ganas mabas = gana de bombitare, de ndhe torrare sa cosa de s'istògomo; ganaona (gana bona)= su istai bèni, su èssiri allirgus, de bona ispétzia; leare sa g. = fai passai s'apititu; una ganigedha tèngiu de!… = no ndhe tenzo própiu gana!; intzaurraisí de gana = disigiare, àere ganas; gana maca = isazerada, tropu, aira; g. neta = fàmini ca no dhoi at própriu nudha a papai; ponnirisí de gana a fai cosa = de bona volontade; a prima gana = comintzendhe a manigare, candho unu est famidu; leare, manigare, fàghere su chi si at in gana = su chi o cantu unu bollit
Sentences
faghe su chi as in gana! ◊ si sos Sardos aiant gana de traballare comente ant gana de ammorare, nuraches nobos aiant fatu! ◊ tenner o benner gana de riere, de chistionare, de prànghere, de caminare, de lèzere, de drommire, de manigare, de fàghere abba, gana de figu, de pira, de casu, de abba, de cosa de apílliu ◊ como no assazo nudha ca mi che leat sa gana ◊ a tui puru, oi, no fait gana de ti ndi pesai?
2.
bi at zente chi galu oje morit de sa gana
3.
sa piciochedha est sempri a ganas mabas: no est papendi giai nudha ◊ a s'antzianu li benit gana de fàghere abba fatuvatu
4.
in cussu logu a prima gana bosi cracant sa berdura, mancu chi siais unu molente!
Surnames and Proverbs
smb:
Gana
Etymon
ctl., spn.
Translations
French
envie,
désir
English
wish
Spanish
gana,
deseo
Italian
vòglia,
desidèrio,
stìmolo
German
Lust.
malabòza , avb: malaògia,
malaoza,
malavògia,
malavoza Definition
a m. = a mala boza, contras a sa ganas, contras a sa volontade
Synonyms e antonyms
malaggana,
marolla,
provortza
Sentences
si no ti azudat babbu, a malaboza fughis dae ibe pro torrare a inoche! ◊ a malavoza amus lassau sas cosas amadas ◊ lis betaiant sos carabbineris e che los leaiant a malaoza a sa gherra
Etymon
srd.
Translations
French
contrecœur
English
reluctantly
Spanish
de mala gana,
con desgana
Italian
controvòglia
German
widerwillig.
malaggàna , nf, avb Definition
genia de tréulu de s'istògomo, ma mescamente mancamentu de gana, o gana contrària de fàere calecuna cosa / a m., de m. = contr'a sa volontade, chentza ndh'àere gana
Synonyms e antonyms
agrúngiu,
ganamala,
isvilimentu
/
malaboza
2.
puru de malaggana, si ponit in camminu e bandat a sa bidha acanta a circai unu gopai
Etymon
srd.
Translations
French
à contrecœur
English
unwillingly
Spanish
de mala gana,
a regañadientes
Italian
malvolentièri
German
ungern,
widerwillig.
maròlla , nf: ammaròglia* Definition
mala bolla, mala bògia, boza o gana mala, su èssere contràriu a sa gana, a sa volontade / avb. a m.
Synonyms e antonyms
aprentu,
bisognu,
malaboza
| ctr.
bonaoza
Sentences
sa marolla fait sa bècia a curri
Translations
French
nécessité,
besoin
English
need
Spanish
mala gana
Italian
necessità
German
Widerwille (mit),
Not.
spécia , nf: (spé-ci-a) ispéssia* 1
spéssia,
spétzia 1 Definition
umore o temperamentu de s'ànimu segundu de su mamentu, de comente si agatat, unu; fintzes gana, volontade de fàere / cun bona spétzia = de bonumore
Synonyms e antonyms
antena,
gana,
mota
Sentences
est una poriga de dis groga e a spétzia lègia ◊ sempri brullanu, issu, sempri de bona spéssia! ◊ si dhi faint furriai sa spétzia, cussu s'inchietat, lah! ◊ arrít sempri, est sempri de bona spétzia ◊ ma it'est, de mala spétzia, oi?!
2.
s'àtera noti femu arrósciu de mi girai: pagu spétzia tenemu de dormiri! ◊ chi seu de spétzia, mi ponit trint'ous fritus, mancu su fumu bit! ◊ mi benit custa spécia lègia candu seu istrantaxa… mi depu crocai! ◊ passada ti est sa spétzia maba?
Translations
French
humeur,
envie
English
mood
Spanish
humor,
gana
Italian
umóre,
vòglia
German
Laune,
Lust.