acaída , nf Definition
sa citia, sa firmada chi unu faet foedhandho
Synonyms e antonyms
cagliada,
cedada,
citida
Etymon
srd.
Translations
French
action de taire
English
action of being silent
Spanish
callada
Italian
atto di tacére
German
Schweigen.
atribída , nf: atrivia,
atrivida Definition
su si atrivire; fata de gente atrivia / fàghere s'a. = arriscai a fai cosa chi no si depit
Synonyms e antonyms
atrevimentu,
atribidura,
atriviscione,
tramesada
Sentences
fizu meu, ista sèmpere onestu: mai a nisciunus fetas atrivida!
2.
no ndhe fato de cussas atrividas! (Mura)
Etymon
srd.
Translations
French
hardiesse
English
brave deed
Spanish
atrevimiento
Italian
atto di audàcia,
di sfrontatézza
German
Kühnheit.
àtu , nm: àutu Definition
paperi inue est iscritu chie est su mere de unu bene, de un’interessu; cosa faendho, in su fàere, chi si faet fintzes coment'e ammostu o singiale de calecuna cosa
Synonyms e antonyms
paperi,
strumentu
/
acioni
Idioms
csn:
a. de nàschida = fidenàscida; a. notóriu = zenia de dichiara; a. de fide = pregadoria chi si narat coment'e cufrimma de sa fide in Deus; pònnere in s'atu a unu = pònnere a s'avértida, avisàrelu
Sentences
sunt andhados a su notàriu a lis fàghere s'atu de sa domo ◊ su babbu lis at cumpartidu s'interessu e lis at fatu s'àutu puru, a sos fizos
2.
est una cumédia pratzia in tres atus
3.
Bustianu aiat ghetau unu frúschiu pro pònnere in s'atu sos suos, innantis de acurtziare cudhu a su pinnetu (G.Piga)
Surnames and Proverbs
smb:
Attus
/
prb:
Deus no at fatu àutu a nisciunus
Etymon
spn.
auto
Translations
French
acte
English
act
Spanish
acta,
acto
Italian
atto
German
Akte.
balentía , nf: valentia Definition
sa b. est unu valore de su sardu: est su fàere de su balente, su coràgiu de parare a su tempus, a is dificurtades e traschias de sa vida, a sa malesa de chie cumandhat fintzes contras a su torracontu de sa gente, a is cambiamentos de su connotu chi at fatu chie a sa sociedade nosta dh'ingiúliat e dh'istrochet faendhodha andhare a passu de is istràngios, b. est a fàere bene ue e candho dhue at dificultades; in cobertantza e a disprétziu si narat de su contràriu puru
Synonyms e antonyms
abbalentiada,
falentesa,
falentia,
proesa
Sentences
s'isposu tuo no fachet una balentia, no godit petzi su chi li dant! ◊ custa est balentia chi mantenzo: mi pico s'isposu chi cherjo deo, no su chi cheries bois! ◊ totu sa bidha est cuntenta de sa balentia chi at fatu, ca est cojúbiu bonu! ◊ in totue su Sardu chi est istadu at fatu sempre balentia!
2.
za l'apo bida sa balentia, a bíere a fiza mea acasazandhe su pejus de sa bidha!…◊ arratza de balentia chi as fatu a lassare a cudhu chi istimaias!…◊ ite balentia a assachiare unu pisedhu abbarradu solu!…
Etymon
spn.
valentía
Translations
French
vaillance,
courage,
prouesse
English
bravery
Spanish
valentia
Italian
prodézza,
bravura,
atto di coràggio
German
Kühnheit.
cagliàda , nf: callada Definition
su s'istare mudos, citios, su si firmare de foedhare
Synonyms e antonyms
acaida,
cedada,
citida
| ctr.
faedhada
Sentences
sa cagliada est risposta ◊ fit a chistionu, ma comente li ant nadu cosa at fatu sa callada
Etymon
srd.
Translations
French
action de se taire
English
action of being silent
Spanish
callada
Italian
atto di tacére
German
Schweigen.
fàta , nf Definition
su fàere, sa cosa chi si faet, s'òpera
Synonyms e antonyms
acioni,
òbera
/
mirabí
Idioms
csn:
si no est gai, fata! = si no est gai ite li faghet?, chi no est aici no fait nudha, no importat; dare una fata = cumentzai unu trabballu ma sentza de dh'acabbai, lassare a mesincumentu, a rugos, fatu in parte; a sa fata de sa die = obrescendi
Sentences
morint sos sonnos a fata de die! ◊ est una rosa atraente e de valore, de númene e de fata ◊ cussa fémina est Allegria de nòmene e de fatas ◊ deo ndhe tenzo sa lumenada, àtere sas fatas ◊ su babbu li at dadu su sestu de sas bonas fatas, a su fizu ◊ li ant dadu una fata, a sa faina, e si che sunt andhados ◊ meda bi cheret a bodhire figu a ue no lompes… leas un'unchinu e fata!
Etymon
srd.
Translations
French
action
English
act,
action
Spanish
acción,
acto
Italian
azióne,
atto
German
Tat,
Handlung.
istruméntu , nm: istrummentu,
strumentu Definition
documentu púbblicu chi faet su notàriu e narat de chie est unu bene; css. aina, aparíciu, machinàriu po fàere ccn. cosa / i. musicale = aina fata apostadamente po sonare música, de genia diferente segundhu ite dha faet sonare (a sulu a o bentu, de linna o de otone; a iscudidura, a cropos, es. is tumbarinos)
Synonyms e antonyms
atu,
paperi
/
aina,
aparéciu,
machinàriu
Sentences
su notàriu pro su sodhu sa lira nos at leadu, sempre e candho at capitadu de fàghere carchi istrumentu ◊ su notaju de istrumentos frassos fit dispostu a ndhe fàghere cantos ndhe li pediant
Etymon
itl.
strumento
Translations
French
acte notarié,
instrument
English
notarial act
Spanish
escritura,
acta notarial
Italian
atto notarile,
struménto
German
notarielle Urkund,
Instrument.
lodhuradítu , agt Definition
chi est fatu de pòdere orrumbulare, unu pagu tundhu, chi no abbarrat firmu
Synonyms e antonyms
lodhuranu,
rumbulatu
Etymon
srd.
Translations
French
roulant
English
rolling
Spanish
rodadero,
rodadizo
Italian
atto a rotolare
German
walzenfähig.
machighinàda , nf: machinada Definition
aconcada maca, fata de macos, de chie portat machiore, machine
Synonyms e antonyms
aconcada,
cianciarronada,
garrafatoni,
isabidóriu,
isconcata,
isconchinada,
locura,
meleda,
scioncheria
Sentences
a bi credes, Bustià, chi candho intendho machighinadas goi, su late che achirrat fintzas a mie?!
Etymon
srd.
Translations
French
balourdise,
bêtise
English
dullness
Spanish
necedad
Italian
balordàggine,
atto sciòcco,
sconsiderato
German
Dummheit,
Narrheit.
porcaría , nf: procaria Definition
foedhu o fata ispulítica, cosa porca, tropu a craru, ananti de gente, e solu po su gustu de dha nàrrere o fàere (o de ofèndhere), foedhandho de cosas sessuales
Synonyms e antonyms
bassinada,
malufavedhu,
truzulia
/
cdh. pulcaria,
ttrs. purcaria
Translations
French
gros mot,
geste obscène,
cochonnerie
English
indecent behaviour,
swearword,
indecency
Spanish
palabrota,
acto obsceno,
obscenidad
Italian
parolàccia,
atto oscèno,
sconcézza,
impudicìzia
German
Schimpfwort,
Schweinerei.