àbriu 1 , agt, nm, nf: abru,
alvu,
àrbia,
àrbiu,
arbu,
arvu Definition
chi est de colore biancu; sa parte bianca, sa giara, de s'ou (nau fintzes abruou)/ cun s'oju in alvu: furriau de si bíere sa parte bianca (Grolle, A s'alza e fala, 23, 27: sendhe pro dare cun suore nou sementa noa a sa terra, chi aiat già preparadu, "Santa s'ora siat!" narat, cun s'oju in alvu, in sinu sou / a tziu Pedru bido ficadu e, a ojos in alvu, "A mi podides narrer, ómine santu, ite bidides peri sos chelos?", l'apo dimandhadu)
Synonyms e antonyms
biancu
/
abriou,
allúmene,
àrbidu,
ciara
Sentences
cudh'ómine fit sighindhe a piulare chentza atoare, a ogros in arbu e a buca abberta
2.
is amaretus si faint cun méndula druci, unu pagu de méndula marigosa, tzúcuru e àbrius de ous bèni iscumbàtius
Surnames and Proverbs
smb:
Arbus
Scientific Terminology
clr, mng
Etymon
ltn.
album
Translations
French
albumen,
blanc
English
albumen,
white
Spanish
blanco,
clara
Italian
bianco,
albume
German
weiß,
Eiweiß.
àrbidu , nm Definition
abru de ou
Synonyms e antonyms
àbriu 1,
biancu
Scientific Terminology
clr
Etymon
srd.
Translations
French
blanc
English
white
Spanish
clara
Italian
bianco
German
Eiweiß.
assunsèna , nf: assussena,
sussena Definition
erba, genia de frore o lillu de Sant'Antoni, lígiu de Santa Eleni; cosa de abberu bella, nau cun istima mescamente de gente
Synonyms e antonyms
lígiu,
lolloibbiancu
Sentences
in s'ispiàgia bi at assussenas biancas fioridas ◊ Maria est una càndhida assussena
Scientific Terminology
frs, Lilium candidum
Etymon
spn.
azucena
Translations
French
lis ou lys commun
English
white-lily
Spanish
azucena
Italian
gìglio bianco
German
weiße Lilie.
àurri , nm Definition
genia de linna chi faet a mata manna
Scientific Terminology
mtm, Carpinus betulus
Translations
French
charme
English
hornbeam
Spanish
carpe
Italian
càrpino bianco
German
Weißbuche.
biàncu , agt, nm Definition
su colore chi assumat totu is àteros colores, su colore naturale de su nie, de su late
Synonyms e antonyms
àbriu 1,
àrbidu
| ctr.
niedhu
Idioms
csn:
b. niu, nidu, càndhidu, che dente de cane; su b. de s'ou = sa giara de s'ou, s'arbu; su b. de s'oju = sa túnica de s'ogu, itl. còrnea; donai in su b. = inzertare; tirai a su b. = èssere unu pagu biancu; frimmare in b. = pònnere sa frimma in pabilu chi no bi at iscritu nudha, in cosas chi no ant pertzisadu / erba bianca = Diotis maritima, Filago gallica; fàere sos ogos in b. = furriai is ogus deundudotu de no si biri is pipias (e de no biri)
Sentences
muru biancu, pabilu biancu, carchina bianca ◊ bolit fai biri su biancu po niedhu ◊ no distinghet su biancu de su niedhu
2.
de s'asciuconu fit biancu chei sa tela ◊ comenti dh'ant fertu a conca si fiat fatu biancu che su casu ◊ est biancu che nie, che late
Surnames and Proverbs
smb:
Biancu
Scientific Terminology
clr
Etymon
itl.
Translations
French
blanc
English
white
Spanish
blanco
Italian
bianco
German
weiß,
Weiße.
intrètza , nf, nm: intretzu 1 Definition
menta o pani de conillus, genia de linna chi giughet sa fògia pilosa a s'ala de fundhu
Synonyms e antonyms
erbagraba
Scientific Terminology
rba, Prasium majus
Translations
French
prasium
English
mediterranean prasium
Spanish
prasio
Italian
camèdrio bianco,
tè siciliano
German
große Klippenzist.
mutúturu , nm Definition
erba de santa Maria, folla de opus, genia de erba a fògias mannas picadas, pudéscias e pilosedhas, frore grogu, faet su sèmene in d-una bussa a bisura de càssula: est toscosa (addromitiolu), bona po meighina
Synonyms e antonyms
sutzamele 1
Scientific Terminology
rbc, Hyoscyamus albus
Etymon
srd.
Translations
French
jusquiame
English
henbane
Spanish
beleño blanco
Italian
giusquìamo bianco
German
Weißes Bilsenkraut.
sàbixi , nm: axi,
sàgili,
sàighi,
sàliche,
sàlige,
sàlighe,
sàligi,
sàlixi 1,
sàlligi,
sàxibi,
sàxili Definition
genia de linna modhe e lenta de logos de abba, no tanti manna, faet pértigas bonas po intèssere, bestire istrègios, fàere pischedhas e cosas deasi / ollastedhu de arriu est sa calidade orrúbia = Salix purpurea; sàlighe pianghendhe = Salix babylonica
Synonyms e antonyms
sarpa,
toa
/
cdh. sàliciu
Surnames and Proverbs
smb:
Sàlisci, Salixi
Scientific Terminology
mt, Salix alba, S. fragilis
Etymon
ltn.
salice(m)
Translations
French
saule blanc,
saule fragile
English
white willow,
crack willow
Spanish
sauce
Italian
sàlice bianco,
fràgile
German
Silber Weide,
Bruchweide.