Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

àbriu 1 , agt, nm, nf: abru, alvu, àrbia, àrbiu, arbu, arvu Definitzione chi est de colore biancu; sa parte bianca, sa giara, de s'ou (nau fintzes abruou)/ cun s'oju in alvu: furriau de si bíere sa parte bianca (Grolle, A s'alza e fala, 23, 27: sendhe pro dare cun suore nou sementa noa a sa terra, chi aiat già preparadu, "Santa s'ora siat!" narat, cun s'oju in alvu, in sinu sou / a tziu Pedru bido ficadu e, a ojos in alvu, "A mi podides narrer, ómine santu, ite bidides peri sos chelos?", l'apo dimandhadu) Sinònimos e contràrios biancu / abriou, allúmene, àrbidu, ciara Frases cudh'ómine fit sighindhe a piulare chentza atoare, a ogros in arbu e a buca abberta 2. is amaretus si faint cun méndula druci, unu pagu de méndula marigosa, tzúcuru e àbrius de ous bèni iscumbàtius Sambenados e Provèrbios smb: Arbus Terminologia iscientìfica clr, mng Ètimu ltn. album Tradutziones Frantzesu albumen, blanc Ingresu albumen, white Ispagnolu blanco, clara Italianu bianco, albume Tedescu weiß, Eiweiß.

àrbidu , nm Definitzione abru de ou Sinònimos e contràrios àbriu 1, biancu Terminologia iscientìfica clr Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu blanc Ingresu white Ispagnolu clara Italianu bianco Tedescu Eiweiß.

assunsèna , nf: assussena, sussena Definitzione erba, genia de frore o lillu de Sant'Antoni, lígiu de Santa Eleni; cosa de abberu bella, nau cun istima mescamente de gente Sinònimos e contràrios lígiu, lolloibbiancu Frases in s'ispiàgia bi at assussenas biancas fioridas ◊ Maria est una càndhida assussena Terminologia iscientìfica frs, Lilium candidum Ètimu spn. azucena Tradutziones Frantzesu lis ou lys commun Ingresu white-lily Ispagnolu azucena Italianu gìglio bianco Tedescu weiße Lilie.

àurri , nm Definitzione genia de linna chi faet a mata manna Terminologia iscientìfica mtm, Carpinus betulus Tradutziones Frantzesu charme Ingresu hornbeam Ispagnolu carpe Italianu càrpino bianco Tedescu Weißbuche.

biàncu , agt, nm Definitzione su colore chi assumat totu is àteros colores, su colore naturale de su nie, de su late Sinònimos e contràrios àbriu 1, àrbidu | ctr. niedhu Maneras de nàrrere csn: b. niu, nidu, càndhidu, che dente de cane; su b. de s'ou = sa giara de s'ou, s'arbu; su b. de s'oju = sa túnica de s'ogu, itl. còrnea; donai in su b. = inzertare; tirai a su b. = èssere unu pagu biancu; frimmare in b. = pònnere sa frimma in pabilu chi no bi at iscritu nudha, in cosas chi no ant pertzisadu / erba bianca = Diotis maritima, Filago gallica; fàere sos ogos in b. = furriai is ogus deundudotu de no si biri is pipias (e de no biri) Frases muru biancu, pabilu biancu, carchina bianca ◊ bolit fai biri su biancu po niedhu ◊ no distinghet su biancu de su niedhu 2. de s'asciuconu fit biancu chei sa tela ◊ comenti dh'ant fertu a conca si fiat fatu biancu che su casu ◊ est biancu che nie, che late Sambenados e Provèrbios smb: Biancu Terminologia iscientìfica clr Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu blanc Ingresu white Ispagnolu blanco Italianu bianco Tedescu weiß, Weiße.

intrètza , nf, nm: intretzu 1 Definitzione menta o pani de conillus, genia de linna chi giughet sa fògia pilosa a s'ala de fundhu Sinònimos e contràrios erbagraba Terminologia iscientìfica rba, Prasium majus Tradutziones Frantzesu prasium Ingresu mediterranean prasium Ispagnolu prasio Italianu camèdrio bianco, tè siciliano Tedescu große Klippenzist.

mutúturu , nm Definitzione erba de santa Maria, folla de opus, genia de erba a fògias mannas picadas, pudéscias e pilosedhas, frore grogu, faet su sèmene in d-una bussa a bisura de càssula: est toscosa (addromitiolu), bona po meighina Sinònimos e contràrios sutzamele 1 Terminologia iscientìfica rbc, Hyoscyamus albus Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu jusquiame Ingresu henbane Ispagnolu beleño blanco Italianu giusquìamo bianco Tedescu Weißes Bilsenkraut.

sàbixi , nm: axi, sàgili, sàighi, sàliche, sàlige, sàlighe, sàligi, sàlixi 1, sàlligi, sàxibi, sàxili Definitzione genia de linna modhe e lenta de logos de abba, no tanti manna, faet pértigas bonas po intèssere, bestire istrègios, fàere pischedhas e cosas deasi / ollastedhu de arriu est sa calidade orrúbia = Salix purpurea; sàlighe pianghendhe = Salix babylonica Sinònimos e contràrios sarpa, toa / cdh. sàliciu Sambenados e Provèrbios smb: Sàlisci, Salixi Terminologia iscientìfica mt, Salix alba, S. fragilis Ètimu ltn. salice(m) Tradutziones Frantzesu saule blanc, saule fragile Ingresu white willow, crack willow Ispagnolu sauce Italianu sàlice bianco, fràgile Tedescu Silber Weide, Bruchweide.