aconcàda , nf: aconcara,
aconchiada Definition
decisione o cosa chi si faet chentza dhue istare pentzandho meda meda, mescamente si est cosa de importu o chi costat, ma fintzes decisione chi costat meda e arrechedet sacrifíciu mannu; cosa chi benit a conca; fintzes atumbada cun sa conca
Synonyms e antonyms
aconcu,
acucada,
ancada,
ciancarronada,
isconcata,
isconchinada,
meleda
/
cdh. acuncata
Idioms
csn:
fàghere s'aconcada, fàghere aconcadas = pigai decisionis atrivias; aconcada maca = detzisione leada a sa maconatza, pro cosa grave
Sentences
si unu faiat s'aconcara de cambiai sa moda, depiat atzetai de dhu nàrriri ca si fiat ammachiendi ◊ no ndhe fetas de aconcadas macas, ca ti ndhe as a impudare! ◊ già l'apo fata bella s'aconcada, pro una bolta chi mi bi so postu, a bogare sa limba! ◊ at fatu s'aconcada de leare cussa tanca, ma no fit a tretu de lu poder fàghere
2.
custos festamentos, cun d-un'aconcada de presuntzione, no totu mi ndhe los irmenticabo
3.
su sirboni dhi fiat asuba…, dhu mossiàt, dhi ghetàt aconcadas cun is sannas
Etymon
srd.
Translations
French
étourderie
English
heedlessness
Spanish
disparate,
barbaridad
Italian
sventatézza,
decisióne grave,
azzardo
German
Leichtsinn,
schwere Entscheidung,
Wagnis.
allúta , nf Definition
su allúere (de su fogu, de una lughe o àteru, fintzes de su pentzamentu); dificurtade manna, su si agatare in apretu o arriscu malu
Synonyms e antonyms
acispada,
aframata,
alluchetada,
allumada,
tenta
/
apretu,
arriscu
Sentences
s'alluta chi at fatu su fogu, za at coitadu a budhire, s'abba! ◊ in tzertos momentos si at coment'e un’alluta de atuamentu (N.Falconi)
2.
si ndhe aiat bidu, de allutas, in sa vida sua: a candho at bidu bochindhe zente, a candho s'est agatadu in gherra, a candho che lu fit trazendhe su riu! ◊ si ndhe at bidu, de allutas, Pontetzu: pessa chi l'apo connotu deo a che li colare s'abba fintzas subra!
Etymon
srd.
Translations
French
flambée
English
serious danger,
burst of flame
Spanish
llamarada,
peligro
Italian
fiammata,
grave perìcolo
German
Flamme,
große Gefahr.
arrecàtu 1 , nm Definition
genia de duda, de duritu, de delicadesa
Synonyms e antonyms
arrechetu,
recatamentu
Sentences
su dotori at abertu s'enna cun arrecatu
Etymon
spn.
recato
Translations
French
tenue sérieuse
English
grave expression
Spanish
recato
Italian
contégno grave
German
würdevolles Benehmen.
descuídu , nm: discódiu,
discóidu,
discoiru,
discuidu,
discúidu,
discúitu Definition
su lassare is cosas a trascuru, chentza fatas, su tirare a longas po pagu incuru
Synonyms e antonyms
abbandhonu,
disamparu,
discodiau,
scabudu,
scoidu,
trascura,
trascuràntzia
/
cdh. scuntivíciu
| ctr.
coidade,
contibizu,
presse
Sentences
si morjo goi est discódiu meu ◊ ancu ti si ponzat su discódiu! ◊ dae culpa de su discóidu apo fatu in debbadas su caminu ◊ apo pérdidu sa missa pro discúidu
2.
su discódiu no fit debbadas si su fizu no fit galu torrau!
Surnames and Proverbs
prb:
su discóidu est cumpanzu de sa malasorte
Etymon
spn.
Translations
French
négligence coutumière
English
shabbyness
Spanish
descuido
Italian
trascuratézza,
grave negligènza
German
Nachlässigkeit.
detelmínu , nm: determinu Definition
decisione manna e grave chi si leat, no sèmpere a conca sintzilla ma agiummai coment’e efetu de una fortza, po s'arrennegu
Synonyms e antonyms
detzisione,
idea,
resignu
/
acucada
/
cdh. ditilminu
Idioms
csn:
bènnere determinu de… = bènniri (a conca) s'idea de…; leare d. = detzídere
Sentences
lassa onzi determinu, no ndhe fetas grave maladia! ◊ iant pigau e iant fatu su determinu de dhi donai is piciocus ◊ bidindhe su dannu chi mi at fatu mi at bénnidu determinos de lu leare a corpos! ◊ sos parentes ti ant presu su ligatzu pro giambare determinos ◊ su cristianu podet fàghere su determinu sou, no est che a sos animales ◊ cussu est tostorrudu, no faghet si no su determinu sou ◊ torrade, Sardos, cun determinu a bos impossessare de sa terra sarda! ◊ li at bénnidu determinu de cambiare bidha ◊ babbu meu iat fatu determinu de mi fàere andhare a iscola
Etymon
srd.
Translations
French
résolution,
lourde résolution
English
resolution
Spanish
resolución
Italian
risoluzióne,
decisióne grave,
risolutézza
German
Entschluß,
Resolution.
gràve , agt: gravi Definition
dhu narant pruschetotu de maladias e malàidos chi istant male meda, o de cosas male fatas po su dannu meda chi podent èssere, de unu male perigulosu / fai su gravi (nadu de su fàghere de unu)= dàresi importàssia manna, de comente faedhat
Synonyms e antonyms
troposu
Etymon
itl.
Translations
French
grave
English
serious
Spanish
grave
Italian
grave
German
schwerkrank.
pesósu , agt Definition
nau de cosa, chi pesat meda, o fintzes chi costat meda coment'e trebballu, patimentu o àteru, o fintzes chi ofendhet
Synonyms e antonyms
grae,
greu,
pesante,
pesudu
| ctr.
lébiu
Sentences
camino cun passu pesosu ◊ est pesosu che piumbu soltu ◊ sissi, gei dh'apu biu cun d-una gruxi pesosa!
2.
si m'iscapas peràulas pesosas ti refàcio e ti naro àteras cosas!
Etymon
srd.
Translations
French
lourd
English
heavy
Spanish
pesado
Italian
pesante,
grave
German
schwer.