Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

aconcàda , nf: aconcara, aconchiada Definitzione decisione o cosa chi si faet chentza dhue istare pentzandho meda meda, mescamente si est cosa de importu o chi costat, ma fintzes decisione chi costat meda e arrechedet sacrifíciu mannu; cosa chi benit a conca; fintzes atumbada cun sa conca Sinònimos e contràrios aconcu, acucada, ancada, ciancarronada, isconcata, isconchinada, meleda / cdh. acuncata Maneras de nàrrere csn: fàghere s'aconcada, fàghere aconcadas = pigai decisionis atrivias; aconcada maca = detzisione leada a sa maconatza, pro cosa grave Frases si unu faiat s'aconcara de cambiai sa moda, depiat atzetai de dhu nàrriri ca si fiat ammachiendi ◊ no ndhe fetas de aconcadas macas, ca ti ndhe as a impudare! ◊ già l'apo fata bella s'aconcada, pro una bolta chi mi bi so postu, a bogare sa limba! ◊ at fatu s'aconcada de leare cussa tanca, ma no fit a tretu de lu poder fàghere 2. custos festamentos, cun d-un'aconcada de presuntzione, no totu mi ndhe los irmenticabo 3. su sirboni dhi fiat asuba…, dhu mossiàt, dhi ghetàt aconcadas cun is sannas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu étourderie Ingresu heedlessness Ispagnolu disparate, barbaridad Italianu sventatézza, decisióne grave, azzardo Tedescu Leichtsinn, schwere Entscheidung, Wagnis.

allúta , nf Definitzione su allúere (de su fogu, de una lughe o àteru, fintzes de su pentzamentu); dificurtade manna, su si agatare in apretu o arriscu malu Sinònimos e contràrios acispada, aframata, alluchetada, allumada, tenta / apretu, arriscu Frases s'alluta chi at fatu su fogu, za at coitadu a budhire, s'abba! ◊ in tzertos momentos si at coment'e un’alluta de atuamentu (N.Falconi) 2. si ndhe aiat bidu, de allutas, in sa vida sua: a candho at bidu bochindhe zente, a candho s'est agatadu in gherra, a candho che lu fit trazendhe su riu! ◊ si ndhe at bidu, de allutas, Pontetzu: pessa chi l'apo connotu deo a che li colare s'abba fintzas subra! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu flambée Ingresu serious danger, burst of flame Ispagnolu llamarada, peligro Italianu fiammata, grave perìcolo Tedescu Flamme, große Gefahr.

arrecàtu 1 , nm Definitzione genia de duda, de duritu, de delicadesa Sinònimos e contràrios arrechetu, recatamentu Frases su dotori at abertu s'enna cun arrecatu Ètimu spn. recato Tradutziones Frantzesu tenue sérieuse Ingresu grave expression Ispagnolu recato Italianu contégno grave Tedescu würdevolles Benehmen.

descuídu , nm: discódiu, discóidu, discoiru, discuidu, discúidu, discúitu Definitzione su lassare is cosas a trascuru, chentza fatas, su tirare a longas po pagu incuru Sinònimos e contràrios abbandhonu, disamparu, discodiau, scabudu, scoidu, trascura, trascuràntzia / cdh. scuntivíciu | ctr. coidade, contibizu, presse Frases si morjo goi est discódiu meu ◊ ancu ti si ponzat su discódiu! ◊ dae culpa de su discóidu apo fatu in debbadas su caminu ◊ apo pérdidu sa missa pro discúidu 2. su discódiu no fit debbadas si su fizu no fit galu torrau! Sambenados e Provèrbios prb: su discóidu est cumpanzu de sa malasorte Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu négligence coutumière Ingresu shabbyness Ispagnolu descuido Italianu trascuratézza, grave negligènza Tedescu Nachlässigkeit.

detelmínu , nm: determinu Definitzione decisione manna e grave chi si leat, no sèmpere a conca sintzilla ma agiummai coment’e efetu de una fortza, po s'arrennegu Sinònimos e contràrios detzisione, idea, resignu / acucada / cdh. ditilminu Maneras de nàrrere csn: bènnere determinu de… = bènniri (a conca) s'idea de…; leare d. = detzídere Frases lassa onzi determinu, no ndhe fetas grave maladia! ◊ iant pigau e iant fatu su determinu de dhi donai is piciocus ◊ bidindhe su dannu chi mi at fatu mi at bénnidu determinos de lu leare a corpos! ◊ sos parentes ti ant presu su ligatzu pro giambare determinos ◊ su cristianu podet fàghere su determinu sou, no est che a sos animales ◊ cussu est tostorrudu, no faghet si no su determinu sou ◊ torrade, Sardos, cun determinu a bos impossessare de sa terra sarda! ◊ li at bénnidu determinu de cambiare bidha ◊ babbu meu iat fatu determinu de mi fàere andhare a iscola Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu résolution, lourde résolution Ingresu resolution Ispagnolu resolución Italianu risoluzióne, decisióne grave, risolutézza Tedescu Entschluß, Resolution.

gràve , agt: gravi Definitzione dhu narant pruschetotu de maladias e malàidos chi istant male meda, o de cosas male fatas po su dannu meda chi podent èssere, de unu male perigulosu / fai su gravi (nadu de su fàghere de unu)= dàresi importàssia manna, de comente faedhat Sinònimos e contràrios troposu Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu grave Ingresu serious Ispagnolu grave Italianu grave Tedescu schwerkrank.

pesósu , agt Definitzione nau de cosa, chi pesat meda, o fintzes chi costat meda coment'e trebballu, patimentu o àteru, o fintzes chi ofendhet Sinònimos e contràrios grae, greu, pesante, pesudu | ctr. lébiu Frases camino cun passu pesosu ◊ est pesosu che piumbu soltu ◊ sissi, gei dh'apu biu cun d-una gruxi pesosa! 2. si m'iscapas peràulas pesosas ti refàcio e ti naro àteras cosas! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu lourd Ingresu heavy Ispagnolu pesado Italianu pesante, grave Tedescu schwer.

«« Torra a chircare