annóu , nm: annuu,
nú Definition
lobu istrintu de calecuna cosa (longa) cun is càbudos intraos a s’imbesse chi faet a acapiare; tretu prus grussu de calecuna cosa, coment'e chi siat fata a nodu
Synonyms e antonyms
nodu*
Idioms
csn:
annou de su tzugu = is nuxis, sa nuge de su gúturu, grogòcia; annou de mata = zenia de nodu chi bi resurtat in sos truncos de àrbure comente sas naes che daent in mesu incarnadas; annou currente = zenia de prendhidura chi isorbet cun fatzilidade; erba de cent'annoos = erba istérria, una creze de erba totu nodos
Sentences
capassu ses a fai s'annuu a sa corbata?
Translations
French
nœud
English
knot
Spanish
nudo,
nuez de Adán
Italian
nòdo,
pómo d'Adamo
German
Knoten,
Adamsapfel.
imbógiu , nm: imboju,
imbozu Definition
cosa totu betada apare
Synonyms e antonyms
atrepógliu,
cugurra,
imbodhicu,
trobedhu,
troboju,
trochilla
/
camàndula,
istibba
Sentences
chin sas manos pragadas de checas fungudas isorbo imbojos, peleas, medassas de tramas de iferru
Etymon
srd.
Translations
French
enchevêtrement
English
tangle
Spanish
enredo,
maraña (f)
Italian
grovìglio
German
Knoten.
morótulu, morótzulu , nm: morútule,
morútulu,
murótulu,
murútule,
murútulu,
murútzulu Definition
cosa ammurigonada, fata coment'e a nodu, a lómboru, a muntonedhu; una genia de gurone tostau chi si faet in sa carre (in sa pedhe); cosa imbodhigada, a logos murútzulu est fintzes pischedha de casu
Synonyms e antonyms
bículu,
botzichedha,
moróculu,
morudhu,
murúdhulu,
tuturru,
tutúriche,
túturu
/
lórimu,
màtulu
/
imbodhicu
/
ttrs. murótzuru
Sentences
unu murútulu de seda, de abes, de casu, de robba
2.
li at essidu unu murútulu in su bratzu, zughet sa carena totu a murútulos
3.
in buzaca zuchet semper unu murútule de poesias
Translations
French
enchevêtrement,
entortillement,
emmêlement
English
tangle
Spanish
enredo,
maraña
Italian
grovíglio
German
Knäuel,
Knoten.
nódu , nm: nou,
nudu Definition
incropada o lobu istrintu de cosa chi faet a acapiare (codriola, ligatzu, fune o àteru) fatu a manera de poderare impare cosas diferentes o medas; foedhandho de sa carena, genia de gurone, de cosighedha tundha chi si faet, coment'e unu giúmburu, o fintzes ingrussadura de is annoigadòrgios o in àteru css. tretu de sa carena (es. in s'ischina) o fintzes de erbas e linnas ue bogant àteru cambu; foedhandho de linnas segadas, mescamente sa linna de su cambu o nae chi ch'est arresurtada in mesu de su truncu o nae prus grussa comente at sighiu a ingrussare: arresurtat a istúturu, faet un'àngulu cun su truncu, e segundhu comente benit segada si paret unu tretu tundhu diferente / erba de chentu nodos = erbastérria (Polygonum aviculare), erba de centus nuus = survache (Equisetum palustre)
Synonyms e antonyms
annou,
nú
/
nodule
Idioms
csn:
zenias de nodu: afissu, sizidu o istrintu, lascu, mortu o acugurrau (chi no s'isorbet o malu a isòrbere), curréntile o currente (chi sucurret), biu (de si pòdere isòrbere comente si tirat unu cabu); èssere allorigadu che unu nodu moltu = fatu a unu gantzu, própiu a lóriga; n. in bula = maladia de no ingullire, dispiaghere mannu chi paret de zúghere cosa in bula, fintzas carchi cosa in contràriu chi no si cheret baliare, no si atzetat; su n. o figu de sa bula = itl. pómo di Adamo; n. de s'ischina = vèrtebra; nodos de sa manu, de sos pódhighes, us nudus de us didus = annugradorzos, nògias
Sentences
torro gràssias a Deu chi apo atzapau sos nodos isortos ◊ sa lana si est imbojada e fata a nodu ◊ prendhe a nodu mortu chi no s'isorbat!◊ unu marzane tentu a lobu cricaiat de si fuire, ma prus si moviat e prus su nou istringhiat ◊ si m'at fatu unu nudu in buca de s'istòcomo
2.
s’istrinta de manu sua fachiat tracare sos nudos de pódhiches de chie lu saludait
4.
su nodu mortu chi aimus fatu in abbratzos si est pro sempre isortu ◊ su nodu de su piantu ti astringhiat sa bula ◊ s'istògomo lu zuto a nodu mortu e in buca no m'intrat alimentu
Etymon
ltn.
nodus
Translations
French
nœud,
broussin
English
knot
Spanish
nudo
Italian
nòdo,
nòcchio
German
Knoten.
tintirría , nf Definition
cucurra, genia de nodighedhu o lobitu chi si faet in su filu tropu atrotigau, si no est istirau a forte
Synonyms e antonyms
tzurunga
Etymon
srd.
Translations
French
enchevêtrement
English
tangle
Spanish
nudo,
enredo
Italian
grovìgliolo
German
Knoten.
trochigiàre , vrb: atrochillai,
trochillai,
troghillai,
trochizare,
troghizare Definition
imbodhigare a istrintu a inghíriu, a lómboru, coment'e a acapiadura; su si mòvere coment'e a atrotigadura, a iscutuladas; atrotigare, furriare sa cosa o sa chistione
Synonyms e antonyms
atrogai,
trabojare,
trebedhai,
trogai,
tronnire
/
folfigiare,
fortzicare,
profizare
/
ischirchinare,
iscoitai
| ctr.
stroghillai
Sentences
iap'èssi bófiu trochillai su trinciau cun is didus ◊ dhoi fiat unu coloru troghillau cun d-una píbera ◊ unu caboru si fiat troghillau a sa funi de sa cracida ◊ lompint a unu logu totu tupas de linna manna cun arrampus de orrú chi si troghillant in is cambas de su cuadhu ◊ fiat trochillendisí su concajoni ◊ portant s'arrosàriu trochillau in su brutzu
2.
a cussa meurra dhi trochígio sa mola de su tzugu! ◊ ma chie ti cheret, a tie, archili trochizau?! ◊ sa trama est totu trochizada ◊ portat is cambas trochilladas: custu fillu est totu trochillau
3.
si est sentia de scendiai e fiat trochillendisí ◊ si trochillat coment'e un'anguidha
4.
no mi troghizes sas allegas!
Translations
French
envelopper
English
to wrap up,
to twist
Spanish
marañar
Italian
avviluppare,
attorcigliare
German
Knoten.
trótzu 1 , nm Definition
genia de nodu, cosa fata coment'e a nodu
Synonyms e antonyms
arrogu,
bículu,
mudruxone,
murudhu,
nodu,
trónciu
Idioms
csn:
unu t. de salia = carràschiu, ispudu; unu t. de merda = istruntzu, itl. scibala
2.
si betaiat su trotzu in sa manu alliscendhe sa màniga de su picu!…
Etymon
srd.
Translations
French
nœud
English
knot
Spanish
nudo
Italian
gróppo
German
Knoten.
tzurúnga , nf Definition
cucurra, genia de lobu chi faet unu filu atrotigau meda si no si poderat istirau bene a forte
Synonyms e antonyms
ofedhu,
tintirria,
tulumba
Etymon
srdn.
Translations
French
noeud
English
tangle
Spanish
nudo,
maraña
Italian
grovìgliolo
German
Knoten.