annóu , nm: annuu,
nú Definizione
lobu istrintu de calecuna cosa (longa) cun is càbudos intraos a s’imbesse chi faet a acapiare; tretu prus grussu de calecuna cosa, coment'e chi siat fata a nodu
Sinonimi e contrari
nodu*
Modi di dire
csn:
annou de su tzugu = is nuxis, sa nuge de su gúturu, grogòcia; annou de mata = zenia de nodu chi bi resurtat in sos truncos de àrbure comente sas naes che daent in mesu incarnadas; annou currente = zenia de prendhidura chi isorbet cun fatzilidade; erba de cent'annoos = erba istérria, una creze de erba totu nodos
Frasi
capassu ses a fai s'annuu a sa corbata?
Traduzioni
Francese
nœud
Inglese
knot
Spagnolo
nudo,
nuez de Adán
Italiano
nòdo,
pómo d'Adamo
Tedesco
Knoten,
Adamsapfel.
imbógiu , nm: imboju,
imbozu Definizione
cosa totu betada apare
Sinonimi e contrari
atrepógliu,
cugurra,
imbodhicu,
trobedhu,
troboju,
trochilla
/
camàndula,
istibba
Frasi
chin sas manos pragadas de checas fungudas isorbo imbojos, peleas, medassas de tramas de iferru
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
enchevêtrement
Inglese
tangle
Spagnolo
enredo,
maraña (f)
Italiano
grovìglio
Tedesco
Knoten.
morótulu, morótzulu , nm: morútule,
morútulu,
murótulu,
murútule,
murútulu,
murútzulu Definizione
cosa ammurigonada, fata coment'e a nodu, a lómboru, a muntonedhu; una genia de gurone tostau chi si faet in sa carre (in sa pedhe); cosa imbodhigada, a logos murútzulu est fintzes pischedha de casu
Sinonimi e contrari
bículu,
botzichedha,
moróculu,
morudhu,
murúdhulu,
tuturru,
tutúriche,
túturu
/
lórimu,
màtulu
/
imbodhicu
/
ttrs. murótzuru
Frasi
unu murútulu de seda, de abes, de casu, de robba
2.
li at essidu unu murútulu in su bratzu, zughet sa carena totu a murútulos
3.
in buzaca zuchet semper unu murútule de poesias
Traduzioni
Francese
enchevêtrement,
entortillement,
emmêlement
Inglese
tangle
Spagnolo
enredo,
maraña
Italiano
grovíglio
Tedesco
Knäuel,
Knoten.
nódu , nm: nou,
nudu Definizione
incropada o lobu istrintu de cosa chi faet a acapiare (codriola, ligatzu, fune o àteru) fatu a manera de poderare impare cosas diferentes o medas; foedhandho de sa carena, genia de gurone, de cosighedha tundha chi si faet, coment'e unu giúmburu, o fintzes ingrussadura de is annoigadòrgios o in àteru css. tretu de sa carena (es. in s'ischina) o fintzes de erbas e linnas ue bogant àteru cambu; foedhandho de linnas segadas, mescamente sa linna de su cambu o nae chi ch'est arresurtada in mesu de su truncu o nae prus grussa comente at sighiu a ingrussare: arresurtat a istúturu, faet un'àngulu cun su truncu, e segundhu comente benit segada si paret unu tretu tundhu diferente / erba de chentu nodos = erbastérria (Polygonum aviculare), erba de centus nuus = survache (Equisetum palustre)
Sinonimi e contrari
annou,
nú
/
nodule
Modi di dire
csn:
zenias de nodu: afissu, sizidu o istrintu, lascu, mortu o acugurrau (chi no s'isorbet o malu a isòrbere), curréntile o currente (chi sucurret), biu (de si pòdere isòrbere comente si tirat unu cabu); èssere allorigadu che unu nodu moltu = fatu a unu gantzu, própiu a lóriga; n. in bula = maladia de no ingullire, dispiaghere mannu chi paret de zúghere cosa in bula, fintzas carchi cosa in contràriu chi no si cheret baliare, no si atzetat; su n. o figu de sa bula = itl. pómo di Adamo; n. de s'ischina = vèrtebra; nodos de sa manu, de sos pódhighes, us nudus de us didus = annugradorzos, nògias
Frasi
torro gràssias a Deu chi apo atzapau sos nodos isortos ◊ sa lana si est imbojada e fata a nodu ◊ prendhe a nodu mortu chi no s'isorbat!◊ unu marzane tentu a lobu cricaiat de si fuire, ma prus si moviat e prus su nou istringhiat ◊ si m'at fatu unu nudu in buca de s'istòcomo
2.
s’istrinta de manu sua fachiat tracare sos nudos de pódhiches de chie lu saludait
4.
su nodu mortu chi aimus fatu in abbratzos si est pro sempre isortu ◊ su nodu de su piantu ti astringhiat sa bula ◊ s'istògomo lu zuto a nodu mortu e in buca no m'intrat alimentu
Etimo
ltn.
nodus
Traduzioni
Francese
nœud,
broussin
Inglese
knot
Spagnolo
nudo
Italiano
nòdo,
nòcchio
Tedesco
Knoten.
tintirría , nf Definizione
cucurra, genia de nodighedhu o lobitu chi si faet in su filu tropu atrotigau, si no est istirau a forte
Sinonimi e contrari
tzurunga
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
enchevêtrement
Inglese
tangle
Spagnolo
nudo,
enredo
Italiano
grovìgliolo
Tedesco
Knoten.
trochigiàre , vrb: atrochillai,
trochillai,
troghillai,
trochizare,
troghizare Definizione
imbodhigare a istrintu a inghíriu, a lómboru, coment'e a acapiadura; su si mòvere coment'e a atrotigadura, a iscutuladas; atrotigare, furriare sa cosa o sa chistione
Sinonimi e contrari
atrogai,
trabojare,
trebedhai,
trogai,
tronnire
/
folfigiare,
fortzicare,
profizare
/
ischirchinare,
iscoitai
| ctr.
stroghillai
Frasi
iap'èssi bófiu trochillai su trinciau cun is didus ◊ dhoi fiat unu coloru troghillau cun d-una píbera ◊ unu caboru si fiat troghillau a sa funi de sa cracida ◊ lompint a unu logu totu tupas de linna manna cun arrampus de orrú chi si troghillant in is cambas de su cuadhu ◊ fiat trochillendisí su concajoni ◊ portant s'arrosàriu trochillau in su brutzu
2.
a cussa meurra dhi trochígio sa mola de su tzugu! ◊ ma chie ti cheret, a tie, archili trochizau?! ◊ sa trama est totu trochizada ◊ portat is cambas trochilladas: custu fillu est totu trochillau
3.
si est sentia de scendiai e fiat trochillendisí ◊ si trochillat coment'e un'anguidha
4.
no mi troghizes sas allegas!
Traduzioni
Francese
envelopper
Inglese
to wrap up,
to twist
Spagnolo
marañar
Italiano
avviluppare,
attorcigliare
Tedesco
Knoten.
trótzu 1 , nm Definizione
genia de nodu, cosa fata coment'e a nodu
Sinonimi e contrari
arrogu,
bículu,
mudruxone,
murudhu,
nodu,
trónciu
Modi di dire
csn:
unu t. de salia = carràschiu, ispudu; unu t. de merda = istruntzu, itl. scibala
2.
si betaiat su trotzu in sa manu alliscendhe sa màniga de su picu!…
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
nœud
Inglese
knot
Spagnolo
nudo
Italiano
gróppo
Tedesco
Knoten.
tzurúnga , nf Definizione
cucurra, genia de lobu chi faet unu filu atrotigau meda si no si poderat istirau bene a forte
Sinonimi e contrari
ofedhu,
tintirria,
tulumba
Etimo
srdn.
Traduzioni
Francese
noeud
Inglese
tangle
Spagnolo
nudo,
maraña
Italiano
grovìgliolo
Tedesco
Knoten.