Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

acuàe , vrb: acuai 1, acuare, cuai Definition pònnere o fàere cosa a manera chi nemos dha potzat bíere e ne ischire nudha Synonyms e antonyms abbuare, acucai, afufai, apaltare, apatai, cuerrai, imbusare, impertusare, intuzare, istichire, tudai | ctr. ammostai, essire Sentences sas anades si sunt acuadas suta de s'abba candho ant intesu su fragassu ◊ sa luna si est acuada in palas de una nui ◊ tanti no dha isciu sa cosa, mancai mi dh'acuis!…◊ po nosi acuare nosi poneus su fachile in cara Etymon srd. Translations French cacher English to hide Spanish esconder Italian nascóndere German verstecken.

acuaméntu , nm: cuamentu Definition su cuare sa cosa, is chistiones Synonyms e antonyms cubadura Etymon srd. Translations French occultation English hiding Spanish escondimiento Italian nascondiménto German Verstecken.

apatài , vrb: aplatare, apratae, apratai, piatare Definition su si pònnere bàscios bàscios, abbasciaos cun is cambas pinnigadas coment'e cicios in is carrones, fintzes solu su si pònnere (nau de bobboi chi bolat, de pigiones); pònnere coment'e cuaos Synonyms e antonyms abbibbirinai, apimpirinare, aprapiedhai, pònnere, sterriedhai / aclisare, acuae, cuerrai, frànghere, istichire Sentences si est apatada coment'e una pudha ◊ su pilloni si apatat in s'àrburi ◊ un'istria si est apatada suba de una mata ◊ s'astronavi si est apatada in terra ◊ fiat apatau in sa sillieta ◊ chi podis, beni tui a su noti: beni apata apata! (F.Cocci)◊ s'abi no si apatat in su frori sicau ◊ sa musca si apatat in logu brutu 3. gomai no tenit ancora fillus: tocat chi s'isturru si torrit a apatai!… Etymon itl. Translations French se blotir, se tapir English to conceal oneself, to crouch (down) Spanish agazaparse, acurrucarse Italian accovacciarsi, appiattarsi, acquattare German sich zusammenkauern, sich verstecken.

atacài 1 , vrb rfl: atacare 1, atacari Definition pònnere a manera de no si bíere, istare apartaos / giogai a ataca ataca = a cuare, a su cua cua; annare a s'ataca ataca = a s’atrega atrega, cua cua Synonyms e antonyms abbuare, aclisare, acuae, apatai, atrabentare, atrapare, atupare, cuerrai, frànghere, impertusare, intanae, intupai, intuvedhare, intuzare, istichire, istugiai, tudai Sentences bi at tantos logos de atacare ◊ dhui fut unu iscusórgiu atacau in d-unu cungiau: un'ómini dh'agatat e dh'atacat un'atra borta ◊ su caboni at biu unu margiani atacau, prontu po dh'aciapai ◊ po no dhus biri si funt atacaus apalas de una mata Translations French se cacher English to hide (oneself) Spanish esconderse Italian nascóndersi German sich verstecken.

atracàre , vrb: atragare, atregare Definition su si cuare, firmare, camminare firmandhosi dónnia tanti giaendho atentzione po no si fàere a bíere, iscocandho Synonyms e antonyms abbuare, aclisare, acuae, ammacionai, ammagare, apatai, atrapare, atupare, cuerrai, frànghere, intuzare, istichire, istumponai, tudai Sentences sa robba si est atregada ◊ su lèpere est a s'atrega atrega ◊ su batu ch'est essidu atrega atrega ◊ sa gatu li est andhada a s'atrega atrega, a su sórighe, e candho che fit acurtzu che li est brincada a subra ◊ atracatu in su canale, mai ti cheres mustrare (G.Farris)◊ si est atracatu in d-una tupa isetandhe s'inimicu ◊ inoghe colat lestru, mancu si atregat Translations French marcher avec circonspection en s'arrêtant English to walk cautiously Spanish esconderse, andar con circunspección Italian nascóndersi, camminare con circospezióne, soffermàndosi German sich verstecken, mit Vorsicht gehen.

cuài , vrb: acuai 1, cuare, cubare, cuvare Definition pònnere o fàere cosa de no si pòdere agatare, chi neune potzat bíere e ne ischire nudha Synonyms e antonyms abbuare, afufai, ammagare, apatai, atrabentare, coltoire, cuerrai, imbusire, impertusare, intanae, intupai, intuzare, istichire, istugiai, tudai | ctr. ammostai Idioms csn: cuàresi de una cosa = no nàrriri nudha a nemus, fàghere carchi cosa dendhe tentu chi no ndhe iscat àtere; cuare una cosa in sete pizos de muru = bèni meda de no dha pòdiri agatai Sentences inue l'as cuada sa cosa? ◊ is iscraxoxus dhus iant cuaus in tempus antigus ◊ as fatu dannu e ti ndhe ses cuadu puru ◊ cuaiant carres e birgonzas sas ziras mias fatas a latranga ◊ mi cuesi e abbaidaia dai unu tuvedhu ◊ ti cherio cuvare intro de campana in modu chi nessunu t'aret bidu Surnames and Proverbs prb: amore e tússiu no si podent cuare ◊ dinari e talentu no lu cues a su bisonzu Etymon ltn. cubare Translations French cacher English to hide Spanish esconder Italian nascóndere, occultare German verstecken.

cubadúra , nf Definition cuadura, su cuare sa cosa, is chistiones / a c. = a iscúsiu Synonyms e antonyms acuamentu, aggubbadura Etymon srd. Translations French recel English concealment Spanish ocultación Italian occultazióne German Verstecken.

cuerrài, cuerràre , vrb Definition cuare ma prus che àteru po fàere s'ala, po fàere is partesas a ccn.; mantènnere unu segretu Synonyms e antonyms cuai, cuberrare* | ctr. iscuguzare, iscobiare Sentences sa muzere a bortas cuerrat a su maridu sas fartas de sos fizos ◊ dae sos canes truvada si cuerrat assustrada aintru de una pinneta afaca a mare ◊ nosu fintzas a immoi dh'eus tentu cuerrau, ma ti feus a iscí ca… 2. sa boche de s'internu ti faedhat de culpa, de pecadu cuerradu Surnames and Proverbs prb: chie furat e chie cuerrat sunt cumpanzos de pare ◊ muzere manna cuerrat maridu Translations French cacher English to hide Spanish esconder Italian nascóndere German verstecken.

istichíre , vrb: stichiri Definition pònnere aintru de ccn. cosa, pruschetotu a fortza, a incracadura; cuare aintru de ccn. logu, chistire / andhare, èssere istichi istichi = andhare, èssere o istare a su cua cua Synonyms e antonyms intrae, tzacare / incracai, istibbire / abbuare, ammagare, fichire, impertusare, infoxinae, intanae, intuzare, istugiai | ctr. bocare 2. no teniant un'àteru apusentu a si pòdere istichire ◊ commo chi tenimus sa currente sas candhelas las amus istichias ◊ in cussu monte fachet a nos istichire candho sos àteros nos cherent gherrare ◊ su mannale si ndhe abbizavat chi fit a l'uchídere e s'istichiat candho intravant a ndhe lu vocare ◊ ístati che colovra acoconadu, o puru istíchiti in calchi iscusógliu! ◊ sa pitzinna si est istichida comente at intesu benindhe zente Etymon srd. Translations French ficher, cacher English to thrust, to hide Spanish hincar, clavar, esconder Italian ficcare, nascóndere German stecken, verstecken.

mamacúa , nm: mammacua Definition genia de giogu chi si faet cuandhosi, totu, e poi essindho e cricandho de agatare e aciapare is cumpàngios cuaos Synonyms e antonyms cuagualèpuri, cualèpere, cubacuba, matacua Sentences gioghendi a mammacua luxis che un'istella ca tenis bellu modu… ch'est sa pàtria tua, de cust'ísula bella, sardu, teni arregodu! ◊ in conca no ti pongas de fai a mammacua! ◊ bellu, cantu scit s'arti: girat de parti in parti fendi su mammacua! (E.Pintor Sírigu) Etymon srd. Translations French cache-cache English hide-and-seek Spanish escondite Italian nascondino German Versteckspiel, Versteckerlspiel, Verstecken.