atipriàre , vrb: atripiare,
atropiare,
atrupiare Definition
catzigare o istrecare e múrghere su súciu de calecuna cosa; istrínghere, múrghere is trastos, s’orrobba samunada, po che dhis bogare s’abba
Synonyms e antonyms
tilpiare*
/
intortijare,
tortojare
/
irfrutuare
Sentences
a sa malàida l'at atrupiadu sa tita e de matéria ndh'at pienadu una tatza ◊ atropiaiat cun sas manos suas sa ua sèbera pro fàghere su binu de sa Missa ◊ unu tempus sa ua l'atropiaiant a pes
Translations
French
presser
English
to squeeze
Spanish
exprimir
Italian
sprèmere,
strizzare
German
pressen,
auswringen.
múgghere , vrb: mugi,
múgiri,
mújere,
múlgere,
múlghere,
múlgiri,
múrgere,
múrghere,
múrguri Definition
istrínghere sa tita a manos (o is tzimingiones, si est baca) o fintzes passare is tzimingiones in mesu de is pódhighes coment'e a tiradura a manera de ndhe fàere essire su late; nau de àteru, istrínghere cosa fintzes a atrotigadura a manera de ndhe dhi fàere essire abba o súciu; nau in cobertantza, isfrutare / pps. múlghidu, multu, muntu, murtu
Synonyms e antonyms
múgliri
/
atipriare,
isciuciai
/
irfrutuare
Idioms
csn:
m. a sa cadhigada = a s'imperriotu, ponindhe su fiadu suta de ancas e murghindhe a conca imbassiada a cara a betu contràriu; m. a cúcuru in culu = apispirinados in daisegus de su fiadu; múrghere a unu che chera de abbatu = isfrutaidhu, pigaindedhi totu sa cosa, acomenti faint is allurpius
Sentences
immoi mugeus is bacas ◊ murtas las azis sas berbeghes? ◊ ndh'at murtu duas, de berbeghes, in tantos annos chi fit pastore!…◊ como murghent fintzas a màchina ◊ murgiant a un'ipiolu ◊ is mannalissas si mulgiant in domu ◊ su babbu est mujenno ◊ cussa craba, candu dha mugint, imbrutat s'istrégiu!◊ custa manu mi dolet e no si dha fatzo a múrgere!
2.
sa samunadora murghet sa robba samunada ◊ ti murgo a sa tatza su sutzu de un'arantzu ◊ sa lavatrice est murghindhe: candho faghet, istèrreche sa robba
3.
ant postu sa giustíscia in movimentu pro la múrghere issos sa bidha!
Scientific Terminology
pstr
Etymon
ltn.
mulgere
Translations
French
traire,
tordre
English
to squeeze,
to milk
Spanish
ordeñar,
exprimir
Italian
múngere,
strizzare
German
melken,
auswringen.
retrocidúra , nf Definition
su fàere sa cosa a atrotigadura, su retròciri; foedhandho de terrenos, sa de duas e tres araduras
Synonyms e antonyms
arretrocimentu,
profizadura
Etymon
srd.
Translations
French
retordage
English
twisting
Spanish
retorcedura
Italian
ritorcitura
German
auswringen.
tilpiàre , vrb: tirpiare,
tripiare,
tropiare,
trupiare Definition
istrínghere cosa a istrecadura, a murghidura, a atrotigadura, po che dhi bogare su súciu, s'abba; fintzes isfrutuare s'àteru
Synonyms e antonyms
afíere,
isciuciai,
isprèmere,
profizare
/
acacigai,
atipriare,
irfrutuare
Sentences
su pastore trúpiat sas titas de sas arveghes murghíndhelas ◊ l'ant tilpiada che istratzu ◊ si trúpiant sos budrones in su lachedhu ◊ tropiendhe sa raba… faghent brou! ◊ l'at trupiadu a tenatzas ◊ su suore che l'azis tripiadu debbadas
2.
su coro oprimidu restat che limone tripiadu (S.Macis)◊ adiu vida de gherra chi tripiadu mi as pro chimbant'annos! (M.Dore)◊ a su pensionadu lu fúliant tripiadu che limone ◊ no ti fóscighes su coro e ne ti trúpies sos chervedhos! ◊ a sa pianta ti atacas a tilpiare ca sa vida cheres ◊ ant tripiadu sa famíglia de su secuestradu ◊ pro nos fàghere mannos as tirpiadu sas fortzas chi aias
3.
trípio pro su chi at fàmine e fritu
Etymon
srd.
Translations
French
presser,
essorer
English
to squeeze
Spanish
estrujar,
exprimir
Italian
strizzare,
sprèmere
German
auswringen,
auspressen.
tortigiài , vrb: atrotoxai,
totorgiai,
tratoxai,
trotigiai,
trotixai,
trotoigare,
trotosare,
trotoxai Definition
atrotigare, furriare, girare de longu una cosa, pruschetotu orrobba, fune, filos o cosas deasi, de no èssere prus a línia dereta, comente si faet filandho lana o àteru; fintzes mòvere a iscutuladura, fàere trebballare meda; furriare, tròchere a una parte / trotoxai un'istràciu isciustu = múrghere un'istratzu
Synonyms e antonyms
acaragollai,
acordiolai,
atrocillai,
folfigiare,
forrighitare,
profizare,
tontirgiai
/
ischirchinare
/
frànghere,
partare,
tòlchere
| ctr.
isprofizare,
istrotoigare
Idioms
csn:
trotoxai sa coa = fàghere sa coa coment'e a lórigas; trotoxai sa matza a unu = segai sa matza, dare ifadu meda; trotoxaisí de su dolori = ischirchinàresi de su dolore; trotoxaisí coment'e un'anguidha, coment'e unu coloru; persona trotoxara = furba, chi l'ischit longa
Sentences
s'argiau si totòrgiat istrumpau in terra ◊ est totorgendusí a caragolu ◊ no mi trotoxist su bràciu ca m'iscrescit!
2.
depias ari portau su sugru tortigiau che a su pei miu po biri ci ti fust framulau in domu!
3.
trotoxissí a custa parti!
Translations
French
tortiller,
tordre
English
to twist
Spanish
retorcer
Italian
contòrcere,
ritòrcere,
attorcigliare
German
auswringen,
drehen.
tortojàre , vrb Definition
múrghere is trastos, s'orrobba samunandho
Synonyms e antonyms
atipriare,
atriciare,
intortijare
Etymon
itl.
(at)tortigliare
Translations
French
tordre,
essorer
English
to squeeze,
to wring clothes (out)
Spanish
torcer
Italian
sprèmere,
strizzare i panni
German
auswringen.
trupiàda , nf Definition
su trupiare
Synonyms e antonyms
afissa,
multa
Etymon
srd.
Translations
French
pressage,
action de presser,
d'essorer
English
squeeze
Spanish
prensado
Italian
strizzata,
spremuta
German
Auswringen.