Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

atipriàre , vrb: atripiare, atropiare, atrupiare Definition catzigare o istrecare e múrghere su súciu de calecuna cosa; istrínghere, múrghere is trastos, s’orrobba samunada, po che dhis bogare s’abba Synonyms e antonyms tilpiare* / intortijare, tortojare / irfrutuare Sentences a sa malàida l'at atrupiadu sa tita e de matéria ndh'at pienadu una tatza ◊ atropiaiat cun sas manos suas sa ua sèbera pro fàghere su binu de sa Missa ◊ unu tempus sa ua l'atropiaiant a pes Translations French presser English to squeeze Spanish exprimir Italian sprèmere, strizzare German pressen, auswringen.

múgghere , vrb: mugi, múgiri, mújere, múlgere, múlghere, múlgiri, múrgere, múrghere, múrguri Definition istrínghere sa tita a manos (o is tzimingiones, si est baca) o fintzes passare is tzimingiones in mesu de is pódhighes coment'e a tiradura a manera de ndhe fàere essire su late; nau de àteru, istrínghere cosa fintzes a atrotigadura a manera de ndhe dhi fàere essire abba o súciu; nau in cobertantza, isfrutare / pps. múlghidu, multu, muntu, murtu Synonyms e antonyms múgliri / atipriare, isciuciai / irfrutuare Idioms csn: m. a sa cadhigada = a s'imperriotu, ponindhe su fiadu suta de ancas e murghindhe a conca imbassiada a cara a betu contràriu; m. a cúcuru in culu = apispirinados in daisegus de su fiadu; múrghere a unu che chera de abbatu = isfrutaidhu, pigaindedhi totu sa cosa, acomenti faint is allurpius Sentences immoi mugeus is bacas ◊ murtas las azis sas berbeghes? ◊ ndh'at murtu duas, de berbeghes, in tantos annos chi fit pastore!…◊ como murghent fintzas a màchina ◊ murgiant a un'ipiolu ◊ is mannalissas si mulgiant in domu ◊ su babbu est mujenno ◊ cussa craba, candu dha mugint, imbrutat s'istrégiu!◊ custa manu mi dolet e no si dha fatzo a múrgere! 2. sa samunadora murghet sa robba samunada ◊ ti murgo a sa tatza su sutzu de un'arantzu ◊ sa lavatrice est murghindhe: candho faghet, istèrreche sa robba 3. ant postu sa giustíscia in movimentu pro la múrghere issos sa bidha! Scientific Terminology pstr Etymon ltn. mulgere Translations French traire, tordre English to squeeze, to milk Spanish ordeñar, exprimir Italian múngere, strizzare German melken, auswringen.

retrocidúra , nf Definition su fàere sa cosa a atrotigadura, su retròciri; foedhandho de terrenos, sa de duas e tres araduras Synonyms e antonyms arretrocimentu, profizadura Etymon srd. Translations French retordage English twisting Spanish retorcedura Italian ritorcitura German auswringen.

tilpiàre , vrb: tirpiare, tripiare, tropiare, trupiare Definition istrínghere cosa a istrecadura, a murghidura, a atrotigadura, po che dhi bogare su súciu, s'abba; fintzes isfrutuare s'àteru Synonyms e antonyms afíere, isciuciai, isprèmere, profizare / acacigai, atipriare, irfrutuare Sentences su pastore trúpiat sas titas de sas arveghes murghíndhelas ◊ l'ant tilpiada che istratzu ◊ si trúpiant sos budrones in su lachedhu ◊ tropiendhe sa raba… faghent brou! ◊ l'at trupiadu a tenatzas ◊ su suore che l'azis tripiadu debbadas 2. su coro oprimidu restat che limone tripiadu (S.Macis)◊ adiu vida de gherra chi tripiadu mi as pro chimbant'annos! (M.Dore)◊ a su pensionadu lu fúliant tripiadu che limone ◊ no ti fóscighes su coro e ne ti trúpies sos chervedhos! ◊ a sa pianta ti atacas a tilpiare ca sa vida cheres ◊ ant tripiadu sa famíglia de su secuestradu ◊ pro nos fàghere mannos as tirpiadu sas fortzas chi aias 3. trípio pro su chi at fàmine e fritu Etymon srd. Translations French presser, essorer English to squeeze Spanish estrujar, exprimir Italian strizzare, sprèmere German auswringen, auspressen.

tortigiài , vrb: atrotoxai, totorgiai, tratoxai, trotigiai, trotixai, trotoigare, trotosare, trotoxai Definition atrotigare, furriare, girare de longu una cosa, pruschetotu orrobba, fune, filos o cosas deasi, de no èssere prus a línia dereta, comente si faet filandho lana o àteru; fintzes mòvere a iscutuladura, fàere trebballare meda; furriare, tròchere a una parte / trotoxai un'istràciu isciustu = múrghere un'istratzu Synonyms e antonyms acaragollai, acordiolai, atrocillai, folfigiare, forrighitare, profizare, tontirgiai / ischirchinare / frànghere, partare, tòlchere | ctr. isprofizare, istrotoigare Idioms csn: trotoxai sa coa = fàghere sa coa coment'e a lórigas; trotoxai sa matza a unu = segai sa matza, dare ifadu meda; trotoxaisí de su dolori = ischirchinàresi de su dolore; trotoxaisí coment'e un'anguidha, coment'e unu coloru; persona trotoxara = furba, chi l'ischit longa Sentences s'argiau si totòrgiat istrumpau in terra ◊ est totorgendusí a caragolu ◊ no mi trotoxist su bràciu ca m'iscrescit! 2. depias ari portau su sugru tortigiau che a su pei miu po biri ci ti fust framulau in domu! 3. trotoxissí a custa parti! Translations French tortiller, tordre English to twist Spanish retorcer Italian contòrcere, ritòrcere, attorcigliare German auswringen, drehen.

tortojàre , vrb Definition múrghere is trastos, s'orrobba samunandho Synonyms e antonyms atipriare, atriciare, intortijare Etymon itl. (at)tortigliare Translations French tordre, essorer English to squeeze, to wring clothes (out) Spanish torcer Italian sprèmere, strizzare i panni German auswringen.

trupiàda , nf Definition su trupiare Synonyms e antonyms afissa, multa Etymon srd. Translations French pressage, action de presser, d'essorer English squeeze Spanish prensado Italian strizzata, spremuta German Auswringen.