abbudàre , vrb Definition
crèschere meda, tropu cracu, nau de erbas e matas
Synonyms e antonyms
abbudatzare,
acambare,
afasciai,
incimiri
Etymon
srd.
Translations
French
devenir touffu
English
to thicken
Spanish
tupir,
espesar
Italian
infoltire
German
dicht werden.
afrunzàdu , agt Definition
nau de mata, chi portat sida meda
Synonyms e antonyms
comosu,
fogiudu,
follosu,
frunzàdile,
ratudu
Sentences
custos àrvures sunt bene afrunzados
Etymon
srd.
Translations
French
feuillu
English
leafy
Spanish
frondoso
Italian
frondóso
German
dicht belaubt.
apabaglionàre , vrb: apabiglionare Definition
pònnere su pabaglione (a su letu); prus che àteru nau de unas cantu cosas (bide, laore) chi creschent meda e a cracu / letu apabiglionadu = chi li ant postu su pabaglione, serradu e cuguzadu a bardachinu
Synonyms e antonyms
impabiglionare
/
abbudatzare
/
intibbiri
2.
su trigu si ch'est apabiglionadu
Etymon
srd.
Translations
French
devenir touffu
English
to thicken
Spanish
tupir,
espesar
Italian
infoltire
German
dicht werden.
bàrigu , agt, nm Definition
si narat de unu logu frantu, aprigu, in pinna de calecuna cosa (muru, monte, àteru), ue no dhue tocat bentu o àteru
Synonyms e antonyms
abbigu,
apogiosu,
crancosu
| ctr.
bentosu
Idioms
csn:
logu b. = frantu, chi no bi tocat bentu; avb: a dies bàrigas = no donzi die, a dies
Sentences
in cue bi daet bàrigu su bentu ◊ faghet a bàrigu e pro cussu no si podet bídere de inoghe
2.
pònedi a bàrigu a bentu! ◊ custu triballu l'amus fatu a dies bàrigas
Etymon
srd.
Translations
French
abri
English
shelter
Spanish
cobijo,
abrigo
Italian
ridòsso
German
dicht.
cagiagàgia , avb: callagalla,
cazagaza Definition
aira, a meda
Synonyms e antonyms
ghelagghela
Sentences
nc'est sa genti callagalla, atrupada ◊ cussu gurdoni de àxina est callagalla de frommiga ◊ custus macarronis funt callagalla de bagna ◊ cazagaza de casu, los as fatos, custos macarrones!
Etymon
srd.
Translations
French
fourmillant
English
swarming
Spanish
hervidero,
concentrado,
densamente
Italian
brulicante,
concentrato,
densaménte
German
wimmelnd,
konzentriert,
dicht.
càlcu , agt: carcu,
cracu 1,
cascu Definition
nau de cosa, de gente e àteru, chi dhue ndhe at meda po su tretu o su tempus chi est
Synonyms e antonyms
afissu,
crosu,
cutzu,
fassudu,
fitu 1,
ilgiagadu,
incalchidu,
intipidu,
subélciu,
tibbu
| ctr.
làschiu,
slargu
Idioms
csn:
cracu che su nènniri = afissu tropu (nadu de cosa semenada); a cracu = fatuvatu, meda; néula calca, nues calcas = nues a meda, néula, annuadura forte; minestra casca = minestra callada
Sentences
zughiat sos pilos calcos e anedhados ◊ peri su flúmini dhoi funt is leunaxis cracus ◊ s'erba est naschindhe carca carca ◊ sa prantaza est tropu carca, cheret illascada ◊ custa iscritura minuda e carca chie la lezet?! ◊ cust'ozastru fachet umbra carca ◊ at fatu una padedha de minestrone prena de pisu cracu
2.
is atacus de su mali immoi no dhi benint a cracu coment'e prima ◊ su trigu seminau a rau pillonat mellus de su seminau a cracu
Surnames and Proverbs
smb:
Cascu
Etymon
srd.
Translations
French
épais,
touffu
English
thick
Spanish
tupido
Italian
fólto,
fitto
German
dicht.
carregàrre , avb Definition
atacau, própriu tocandhosi carre cun carre
Etymon
srd.
Translations
French
au contact du corps
English
on contact with the skin
Spanish
piel contra piel
Italian
a contatto con la pèlle
German
dicht an der Haut.
incalchídu , pps, agt: incrachiu Definition
de incalchire; chi est cracu, chi dhue ndh'at meda (nau de logu, chi est prenu de linna, totu cràchiri, matedu); nau de tratamentu, chi est una cosa corale: amighéntzia incalchida = forte, manna
Synonyms e antonyms
calcu,
cutzu,
fitu,
ilgiagadu,
intipidu,
subélciu
| ctr.
làschiu,
slargu
Sentences
a ojos a su mare si pesat una fumera pídiga incalchida che nue ch'iscúrigat su die (G.M.Cherchi)
Translations
French
épais
English
thick
Spanish
denso,
espeso
Italian
dènso,
spésso
German
dicht,
dick.
intibbíri , vrb: intipie,
intipire,
intipiri Definition
essire o fàere cracu, istrintu, prènnere a isticu, tzatzare puru; fintzes tupare, a logos serrare (ma no deunudotu) un'apertura, o apèrrere unu pagu
Synonyms e antonyms
istibbire,
stibbai
/
apabaglionare,
impipai,
tapire,
tipiri
/
tupai
| ctr.
illascare
Sentences
su logu est intibbendudedhu de bellesa ◊ su tziu si at intipiu sa bértula de ebra ◊ is nuis s'intipint e calat s'iscuriu ◊ su sacu de sa palla cica de dhu intipiri
2.
est unu boscu intipiu ◊ unu chelu est intipiu de istedhos
3.
intipiri un'istampu me in su muru
Etymon
srd.
Translations
French
épaissir,
devenir touffu,
taller
English
to thicken,
to tiller
Spanish
entupir
Italian
infittire,
infoltire,
tallire
German
dichter machen,
dicht werden.
intipídu , pps, agt: intripidu Definition
de intipire; chi est istrintu, cracu
Synonyms e antonyms
calcu,
fitu 1,
tapiu,
tipiu
2.
bellu intipiu, custu tapetu, chi est! ◊ est una tupa intipia meda ◊ su chizu intripidu de arva incanida ispajaiat bonumore ◊ su logu est intipiu de modhitzi e de linnarbus
Translations
French
touffu
English
to make thick
Spanish
entupido
Italian
infoltito
German
dicht geworden.
sechèrre , avb Definition
segare s. = segai a oru a oru, a rasu, secherru secherru, serente
Synonyms e antonyms
serente
Translations
French
au ras de
English
close to
Spanish
rasante,
rasando
Italian
rasènte
German
dicht.
tipíu , pps, agt: atipiu Definition
de tipiri; chi est tibbu, cracu
Synonyms e antonyms
afissu,
cutzu,
incalchidu,
intipidu,
subélciu,
tepidu
| ctr.
làschiu
2.
sa bíngia est serrada a cresura tipida ◊ sas ufraduras si podiant vortare in macras nighedhas mannas o minudas e tipias ◊ s'àxina de Ispagna fait su gurdoni tipiu
Translations
French
épais
English
thick
Spanish
espeso,
tupido
Italian
fólto,
fitto
German
dicht.