incalchetàre , vrb: incaschetare Definition
incasciare o pònnere un’idea firma in conca, fintzes chentza de motivu
Synonyms e antonyms
incasciae
Sentences
si che l'at incaschetadu, como, ca depet fàghere gai, e no lu fúrrias prus dae s'idea sua!
Translations
French
se mettre en tête
English
to be fixed
Spanish
obstinarse
Italian
fissarsi,
inculcare
German
eine fixe Idee haben.
inchizolàre , vrb: incozolare,
incuzolare Definition
cuare, pònnere, abarrare o istare in d-unu cugigone (chizolu), a una parte
Synonyms e antonyms
acantonai,
achizolare,
achizonare,
acorrunconare,
acuzonare,
arreconai
Sentences
intro tou s'est incuzolada cudha ojada
Etymon
srd.
Translations
French
cacher,
rencogner
English
to put in a corner
Spanish
arrinconar
Italian
rincantucciare
German
in eine Ecke drängen.
incugudhài, incugudhàre , vrb Definition
pònnere su cugudhu
Synonyms e antonyms
acapuciai,
acubudhare,
acucutare,
acuguciai,
acugudhai,
incucutare
| ctr.
iscugudhai
2.
is cunfrades furint incugudhaos coment'e po carrasegare
Etymon
srd.
Translations
French
encapuchonner
English
to hood
Spanish
encapuchar
Italian
incappucciare
German
eine Kapuze aufsetzen.
ingorropàre , vrb Definition
betare in calecunu gorropu
Synonyms e antonyms
impelciare,
incalancare,
ingarghilare
Etymon
srd.
Translations
French
jeter dans un gouffre
English
to sinkhole
Spanish
echar en un barranco
Italian
infoibare
German
in eine Doline werfen.
irfrezàre , vrb: irfreziare,
isfregiare Definition
fàere o pònnere istrúpiu, guastare o fàere dannu a unu, a una cosa, de pàrrere fintzes légiu, lègia
Synonyms e antonyms
iscempiai,
slegiai,
strupiai
Translations
French
balafrer
English
to disfigure
Spanish
dejar marcado,
rasgar
Italian
sfregiare
German
eine Schmarre machen.
irpilíre , vrb Definition
pònnere sa tzudha, fàere inteterare su pilu in sa pedhe, intrare su fritu de s'assíchidu, de sa timoria
Synonyms e antonyms
aciuciudhae,
altudhire,
arpilare,
assunciudhai,
aturtudhire,
atzultzudhare,
impriutzai
Translations
French
donner la chair de poule
English
to give s.o. the creeps
Spanish
erizarse el pelo
Italian
far venire la pèlle d'òca
German
eine Gänsehaut bekommen.
isarrogài, isarrogàre , vrb Definition
fàere a sorrogu a su gúturu
Synonyms e antonyms
arragai,
arrughire,
inserregare,
sarracrare
Sentences
isarrogadas túnciant suspirendhe ◊ acirrant a cantai isarroghendisí
Translations
French
être enroué
English
to have a hoarse voice,
to get hoarse
Spanish
enronquecer
Italian
far ràuco,
avére raucèdine
German
eine heise Stimme haben.
liòna , nf, nm: lioni 2,
loni,
olioni 1 Definition
calidade de lissa (portat una genia de isperraduredha in sa barra, asuta, e lavra de pitzu grussa)/ min. lionitu; lon'e irí (loni de girí)= chi fait me is girís
Synonyms e antonyms
ozone,
ullone
Sentences
su loni… ndi essit mannu coment'e su gèvulu, de duus chilus
Surnames and Proverbs
smb:
Lioni, Loni, Lonis
Scientific Terminology
psc, mugil chelo
Etymon
itl.
leone
Translations
French
muge,
mulet
English
mullet
Spanish
lisa
Italian
mùggine chelóne
German
eine Art von Meeräsche.
maciamúrru , nm: matemurru,
matimurru,
matzamurru,
matzimurru Definition
genia de supa cun pane o biscotos; pane cotu cun bagna; cosa fata a improdhu, male; matimurru dhu narant fintzes po avolotu, burdellu / fàghere a sa matzimurrina = a coredhu, a improdhu
Synonyms e antonyms
martiguserzu,
matimbródhiu,
milciamuredhu
/
abbunzadura
Sentences
cussa est genti chi no si acuntentat de papai matzamurru: bolit aligusta! ◊ mammai su civraxu tostau dhu coit a matzamurru
2.
e ite ndhe naras de su matemurru chi sunt cumbinandhe sos zòvanos? ◊ custu coju essit unu matimurru! ◊ de totu custu matzamurru iat cumpréndiu ca megàt de si morri de fàmini
Etymon
itl.
Translations
French
soupe de pain cuit avec de la sauce
English
bread cooked with sauce,
mess
Spanish
calandraca,
sopa de pan y galletas,
barullo
Italian
mazzamurro
German
eine Brotsuppesorte,
Brotbrei mit Tomatensauce,
Hudelei,
Heidenlärm.
mandràgura , nf Definition
tomata burda, genia de erba impreada fintzes po meighina
Scientific Terminology
rba, Mandragora autumnalis
Translations
French
mandragore
English
mandrake
Spanish
mandrágora
Italian
mandràgora
German
eine Mandragorasorte.
mendulèdha , nf Definition
genia de pische de mare, piticu, cantu a una sardina ma prus grussu e ladu, unu pagu in colore birde, cun d-unu marcu niedhu in costaos, pintirighinos asulos, cun iscata chi a dha tocare est arrasposa: est unu pische innanti mascu – e faet su sèmene chi chistit in d-una busciuca – e apustis est fémina e faet is oos chi ingendrat cun su sèmene suo etotu
Synonyms e antonyms
ciàula,
ciúcara,
méndula* 1
Scientific Terminology
psc, maena maena
Translations
French
mendole
English
kind of fish (maena vulgaris )
Spanish
chucla
Italian
mènola
German
eine Laxierfischsorte.
mixurída , nf: musciuira,
musciuria,
musciurida,
mussulira Definition
unu cardu chi abbarrat bàsciu bàsciu: cun s'arraighina si faet una genia de gomma apicigosa (su biscu) po cassare pigiones e fintzes po meighina; sa cranciofedha chi faet, giai a paris de terra
Synonyms e antonyms
bardugabidhu,
musciuríglia*
Sentences
frori de musciuria chi bolat in su tempus
Scientific Terminology
rba, Carlina gummifera
Translations
French
chardon à glu
English
stemless
Spanish
cardo de liga,
ajonjera
Italian
masticógna,
atràttile
German
eine gummihaltige Eberwurz.
mortuniédhu 1 , nm Definition
nada cun custu númene ca su frutu assimbígiat a una conca de mortu, est erba de sa matessi genia de sa buca de cane o de leone
Scientific Terminology
rba, Misopates orontium
Translations
French
tête de mort
English
anthirrinum
Spanish
boca de dragón
Italian
gallinàccio,
gallinèlla
German
eine Gartenlöwenmaulsorte.
musciuríglia, musciurílla , nf: mussurilla Definition
una genia de cardu chi faet bàsciu bàsciu; sa cranciofedha chi faet, a paris de terra
Synonyms e antonyms
bardugabidhu,
mixurida,
musciníllia
Sentences
cussus serragus de terra orrúbia mai araus fuant impannaus totu de musciuríglia
Scientific Terminology
rba, Carlina gummifera
Etymon
ctl.
muxera de guilla
Translations
French
chardon à glu
English
stemless atractylis
Spanish
cardo de liga,
ajonjera
Italian
masticógna
German
eine gummihaltige Eberwurz.
mustàrda , nf Definition
genia de erba e de cundhimentu de sabore forte
Synonyms e antonyms
senabrebitica
/
muravera
Scientific Terminology
rba, Sinapis alba ssp. dissecta, Brassica nigra
Etymon
mostarda
Translations
French
moutarde
English
mustard
Spanish
mostaza
Italian
sènape
German
eine Senfsorte,
Schwarzer Senf.
panevrèsa , nm Definition
pane carasau, pan'e cici, genia de pane finedhedhu, longu o tundhu (fintzes addopiau), fresau e assau, tzacarrosu (si no est isciustu)
Scientific Terminology
mng
Etymon
srd.
Translations
French
pain typique de la Sardaigne très mince biscuité
English
typical bread from sardinia
Spanish
pan típico de Cerdeña
Italian
pane tìpico sardo a sfòglia sottilissima biscottata
German
eine Art sardischen Brotes.
pitziòsa , nf Definition
genia de bufóngiu, forte de àrculu, chi si faet de sa binatza, de sa feghe e de su binu etotu
Synonyms e antonyms
abbardente,
acuadrenti
Scientific Terminology
bfg
Etymon
srd.
Translations
French
eau-de-vie
English
brandy
Spanish
aguardiente
Italian
acquavite
German
eine Art Schnaps,
Branntwein.
scordonài , vrb Definition
betare is cordones, isconciare is muros de unu fràigu de difesa
Translations
French
démolir les fortifications
English
to dismantle a fortress walls
Spanish
desmantelar una fortaleza
Italian
smantellare le mura di una fortézza
German
eine Festung schleifen.
titía , nf Definition
farinedhu de paperi (upm), paperi orrugau a piticu
Translations
French
confetti
English
confetti
Spanish
confeti
Italian
coriàndoli
German
was für eine Kälte!
tramesài , vrb: tramesare 1 Definition
pònnere o fàere tramesu, muru de mesu, po ispartzire su logu (prus che àteru de sa domo)
Synonyms e antonyms
intramesai,
istramesare,
stabbicai,
trebesai
2.
su cuile fit un’aposentu mannu, tramesadu dae una tendha a tota fatzada
Etymon
itl.
Translations
French
cloisonner
English
to partition
Spanish
tabicar
Italian
tramezzare
German
durch eine Zwischenwand trennen.