Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

alàbri , nm, agt: alalpe, alarpe, alarpi, alarpu Definition pigione papadore de petza; ómine furuncu; sa giustítzia / acudire che alalpes = ghetaisí a calecuna cosa po ndi aprofitai Synonyms e antonyms achiladori Sentences che alarpu at aggarrau unu cropu de sartitza e istichiu in buca! ◊ sos puzones in binza fint manicandhe che alarpos ◊ deretu si est ghetatu che alarpe, currenne a chentu e unu cantu, a reghepedhe (G.Albergoni)◊ s'alarpu at lantau unu puzone chin sas ungras a unchinedhu 2. sunt in chirca de notíscia cussos alarpes cronistas 3. est currendhe su bentu alarpu de sos mannos Scientific Terminology anar Etymon spn. alarbe Translations French harpie, rapace English harpy, predacious Spanish rapaz Italian arpìa, rapace German Harpyie, gierig.

allambrídu , agt: lambridu* Definition chi si papat o bufat totu, chi no ndhe lassat a is àteros Synonyms e antonyms aframicosau, agganidu, famidu, irfamigadu / allimbridu, allimidu, allupidu, bentranu, inguglione, ingultonàrgiu, pasteri, sassagoni, sgalluponi Scientific Terminology ntl Translations French gourmand, goulu, vorace English greedy Spanish glotón, voraz Italian ghiótto, ingórdo, vorace, divoratóre German genäschig, gierig, gefräßig.

allancài , vrb Definition pigare de mala manera, a s'airada Synonyms e antonyms abbrancai, afarcai, afarrancae, aggafai, aggarrai, aggranfare, agguantai Sentences ghetendi is farrancas a cantu poit allancat is prendhas de s'oreria ◊ agatat sa cosa, si dh'allancat e ponit in busciota ◊ chi allancu s'oreria no torru a trabballai! ◊ dus cropus de iscupeta de asegus dh'allancant Translations French attraper avidement English to catch avidly Spanish agarrar Italian afferrare avidaménte German gierig packen.

allimbràre , vrb Definition papare cun asuria Synonyms e antonyms lambrire, irrujonare, istruntzonare Etymon srd. Translations French manger comme un goinfre English to eat greedily Spanish comer con avidez, a dos carrillos Italian mangiare con ingordìgia German gierig essen.

allupíri , vrb rfl: allupriri, allurpire, allurpiri Definition su si betare che lupu, papare che lupu, aira Synonyms e antonyms afarcai, allupiare 1, botzicare, ingolopire Etymon srd. Translations French se jetter sur la nourriture, se gaver English to throw oneself like a wolf, to gulp down Spanish atracar, hartar Italian avventarsi come un lupo, ingozzarsi German gierig essen.

ammofàdas , avb Definition cun allurpidura, a s'airada Translations French goulûment English greedyly Spanish glotonamente Italian ingordaménte German gierig.

ammossàre , vrb Definition papare a móssigos mannos, pigare a móssigos Synonyms e antonyms addentai, addenticare, iscafitai, monsiare, mòssere Sentences l'ammossat su matzone a mossu licu (P.Casu)◊ mi bidia minoredhu ammossendhe mela birde porrale Etymon srd. Translations French mordre avec avidité English to bite greedly Spanish morder con avidez Italian mòrdere con avidità German gierig beißen.

assuríu , agt: asuridu, asuriu, esuridu*, isoridu Definition nau de unu, chi iat a bòllere cosa meda, chi iat a bòllere totu isse, chi no iat a bòllere lassare nudha a is àteros; si narat fintzes in su sensu de sidiu meda Synonyms e antonyms abbramidu, àidu 1, allimitzidu, asuriosu, aulidu, codiciosu / aggantzadu, coghedhu, cringone, ingurdone, ispiceche, issotzigadore, limidu, pistricu, soridu, sulieri, susuncu, tzecosu / sedidu Sentences is bècius contant a is piticus custus contus po dhus imparai a èssiri ne trasseris e ne asurius ◊ torradindi a andai, istràngiu asuriu! 2. so torrau a custa terra ammaghiada che ómine asuriu Scientific Terminology ntl Translations French avide, usuraire English usurer, avid Spanish ávido, usurero Italian àvido, usuràio German gierig.

asuriósu , agt Definition chi tenet asuria, disígiu malammodidu, esagerau, de cosa Synonyms e antonyms abbramidu, àidu 1, allimitzidu, apedhiosu, assuriu, aulidu, avridu, codiciosu, marracànciu, spedhiosu Sentences a s'asuriosu no dhi abbastat ni birdi e ni sicau ◊ non seu asuriosu de dinai: su tanti de bivi ge dhu tengu ◊ is proprietàrius funt prus asuriosus: ita depeus isperai, chi si stremessint po una pariga de mortus de fàmini?! (M.Caddeo) Scientific Terminology ntl Etymon srd. Translations French avide English avid Spanish ávido Italian àvido German gierig.

bentrànu , agt Definition chi bolet totu po sa bentre sua, chi si papat fintzes su chi tocat a is àteros Synonyms e antonyms allambridu, allupidu, budhone 1, inguglionalzu, inguglione, iscorpargiau, mangiufoni, pasteri, sassagoni, sgalluponi | ctr. dadivosu Sentences su monte pro chimbanta miza francos li ant tzédidu, sos síndhigos bentranos (B.R.Carbone) Scientific Terminology ntl Etymon srd. Translations French goulu, gouinfre English greedy Spanish goloso, glotón Italian ingórdo German gierig.

ingolopíre , vrb: ingulupire Definition papare coment'e chi unu no apat bistu mai alimentos, papare meda Synonyms e antonyms afarcai, allupiri, botzicare, ingollopare, intuviri, iscorporai Sentences si ndhe ant ingulupidu sos ghiraditos de cussa peta ◊ zughiat unu bículu de peta mastighendhesilu pro si l'ingulupire Translations French s'empiffrer English to gulp down Spanish atracarse Italian ingozzarsi German gierig essen.

intrudhíri , vrb Definition betare totu a corpus, papare meda, tzatzare a tropu Synonyms e antonyms abbentrare, abbiscarzare, abbudagare, abbuselcare, abbuzare, atatamacare, imbrentai, intullai Sentences e papant e bufant e, ispingi ispingi, s'intrudhint totu: pani, casu e binu! (V.Ulàrgiu) Etymon itl. intrugliarsi Translations French s'empiffrer English to gobble, to stuff oneself Spanish engullir, hartar Italian ingozzare, rimpinzarsi German gierig essen.

làmbidu , agt, nm: làmbridu, làmpidu Definition chi o chie disígiat e bolet meda o totu issu; chi est disigiau / l. de potéssia = chi bolet cumandhare Synonyms e antonyms aframicosau, agganau, agganidu, disigiosu, famidu, irfamigadu, làmbidu, soriolu 2. su mele est cosa làmbida meda Etymon ltn. languidus Translations French avide, gourmand English greedy, gluttonous Spanish ávido, avaricioso, codiciado, glotón Italian àvido, golóso German gierig.

licàldu , agt: licardu, licarzu Definition nau de cosa de papare, chi est bona saboria, praghillosa, gustosa meda; nau de unu, chi dhi praghent is cosas saborias, chi dhi praghet a papare druches Synonyms e antonyms licantzu, lichitosu, lichitu, licu / licàngiu, licaniàrgiu, lingherdu / cdh. licaldoni Sentences teniat unu naturale: li aggradaiat sa cosa licarda! 2. ischia chi fit licarda e li dei su cuntentu ◊ ladinu chi fit licaldu: mentovaiat meda cosa de manigare ◊ at assazadu su giagadu ca ndhe fit licardu meda Etymon itl. leccardo Translations French savoureux, appétissant English tasty Spanish gustoso, glotón Italian gustóso, ghiótto German schmackhaft, gierig, naschhaft.

lícu , agt Definition nau de cosa de papare, chi est saboria meda, licante; nau de unu, chi est delicau, fine de gustos, chi dhi praghent meda unas cantu cosas de papare, chi est un'ingurtone, chi iat a bòllere totu issu Synonyms e antonyms licantzu, lichitu, licuridu Idioms csn: l. cantendhe = chi piaghet meda candho cantat; èssere l. de ccn. cosa = èssere amantiosu, learebbei gustu meda Sentences l'ammossat su matzone a mossu licu mancari imbrastiadu de piúere ◊ tzancanos, betzos e iscadrudhados che passades totugantos che cosa lica, como chi in bidha no che at zòvanos! 2. ancora femu a iscí chi ses de istògumu licu ◊ cussu est licu de onores 3. padronos licos chi ti ant surzidu sas funtanas! Etymon srd. Translations French exquis, gourmand English exquisite, gluttonous Spanish exquisito, glotón Italian squisito, ghiótto German köstlich, gierig, naschhaft.

ociànu , agt: ocrianu, oghianu 1, ogianu, ogranu, ogrianu 1, ojanu, oxanu Definition nau de ccn., chi ponet ogu a sa cosa de is àteros e no si cuntentat de su chi si dhi giaent, de su suo, chi dhi paret pagu o peus; nau de cosa, chi est bella a dha bíere, chi cuntentat s'ogu Synonyms e antonyms abbramiu, betiosu, oghimannu / ocione, ojosu / cdh. ugianu Sentences ojanu comente fit, si at costoidu su pane pro si lu manigare isse solu ◊ faghe bene sas partes, già l'ischis chi isse est ogrianu! ◊ cussu est ogrianu: ndhe li dias pagu o meda, ti narat chi est pagu! ◊ su prus oghianu tzérriat poita sa prus manna fita ndi bolit pigai (Lai) 2. est pruna madura e oghiana ◊ bollu cudhu préssiu, ca est prus oghianu Surnames and Proverbs smb: Oggianu, Oggiano, Otgianu, Otgiano / prb: su malu partire faghet sa zente ojana Scientific Terminology ntl Etymon srd. Translations French difficile à contenter, goulu English greedy Spanish descontentadizo Italian incontentàbile, ingórdo German unersättlich, gierig.

sgagliubbài , vrb: sgallubai, sgallupai, sgalubbai Definition papare a meda, a s'airada, tzatzare a tropu Synonyms e antonyms abbentrare, abberchedhare, abbidhiai, abbiscarzare, abbrentosicare, abbudagare, abbudhescare, abbuselcare, abbuzare, atatamacare, imbrentai, intrudhiri Sentences acudint a dogna festinu e si sgallubant a ismurzu, a prandi e a cena ◊ cudhus duus cumènciant a sgallupai… un'isciacuera de macarronis a cada s'ant papau! Translations French s'empiffrer English to stuff oneself Spanish atiborrar, hartar Italian scuffiare German gierig essen.

spedhiósu , agt Definition chi tenet ispédhiu, unu disígiu mannu de calecuna cosa Synonyms e antonyms abbramidu, apedhiosu, apilliadu, apitadu, aulidu, intirioladu, pistichinzosu, schinitzosu, unigosu Sentences is cassadoris torrant a sa famíllia allirga, spedhiosa, cun libba e mesa de cosa in sa mucíllia ◊ spedhiosu, seu circhendi a tui ◊ dèu fua spedhiosu de cumprendi ita fuat su strubbu a su coru Etymon srd. Translations French avide, désireux English eager Spanish deseoso, ansioso Italian bramóso, ansióso German gierig, begierig.