alàbri , nm, agt: alalpe,
alarpe,
alarpi,
alarpu Definitzione
pigione papadore de petza; ómine furuncu; sa giustítzia / acudire che alalpes = ghetaisí a calecuna cosa po ndi aprofitai
Sinònimos e contràrios
achiladori
Frases
che alarpu at aggarrau unu cropu de sartitza e istichiu in buca! ◊ sos puzones in binza fint manicandhe che alarpos ◊ deretu si est ghetatu che alarpe, currenne a chentu e unu cantu, a reghepedhe (G.Albergoni)◊ s'alarpu at lantau unu puzone chin sas ungras a unchinedhu
2.
sunt in chirca de notíscia cussos alarpes cronistas
3.
est currendhe su bentu alarpu de sos mannos
Terminologia iscientìfica
anar
Ètimu
spn.
alarbe
Tradutziones
Frantzesu
harpie,
rapace
Ingresu
harpy,
predacious
Ispagnolu
rapaz
Italianu
arpìa,
rapace
Tedescu
Harpyie,
gierig.
allambrídu , agt: lambridu* Definitzione
chi si papat o bufat totu, chi no ndhe lassat a is àteros
Sinònimos e contràrios
aframicosau,
agganidu,
famidu,
irfamigadu
/
allimbridu,
allimidu,
allupidu,
bentranu,
inguglione,
ingultonàrgiu,
pasteri,
sassagoni,
sgalluponi
Terminologia iscientìfica
ntl
Tradutziones
Frantzesu
gourmand,
goulu,
vorace
Ingresu
greedy
Ispagnolu
glotón,
voraz
Italianu
ghiótto,
ingórdo,
vorace,
divoratóre
Tedescu
genäschig,
gierig,
gefräßig.
allancài , vrb Definitzione
pigare de mala manera, a s'airada
Sinònimos e contràrios
abbrancai,
afarcai,
afarrancae,
aggafai,
aggarrai,
aggranfare,
agguantai
Frases
ghetendi is farrancas a cantu poit allancat is prendhas de s'oreria ◊ agatat sa cosa, si dh'allancat e ponit in busciota ◊ chi allancu s'oreria no torru a trabballai! ◊ dus cropus de iscupeta de asegus dh'allancant
Tradutziones
Frantzesu
attraper avidement
Ingresu
to catch avidly
Ispagnolu
agarrar
Italianu
afferrare avidaménte
Tedescu
gierig packen.
allimbràre , vrb Definitzione
papare cun asuria
Sinònimos e contràrios
lambrire,
irrujonare,
istruntzonare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
manger comme un goinfre
Ingresu
to eat greedily
Ispagnolu
comer con avidez,
a dos carrillos
Italianu
mangiare con ingordìgia
Tedescu
gierig essen.
allupíri , vrb rfl: allupriri,
allurpire,
allurpiri Definitzione
su si betare che lupu, papare che lupu, aira
Sinònimos e contràrios
afarcai,
allupiare 1,
botzicare,
ingolopire
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
se jetter sur la nourriture,
se gaver
Ingresu
to throw oneself like a wolf,
to gulp down
Ispagnolu
atracar,
hartar
Italianu
avventarsi come un lupo,
ingozzarsi
Tedescu
gierig essen.
ammofàdas , avb Definitzione
cun allurpidura, a s'airada
Tradutziones
Frantzesu
goulûment
Ingresu
greedyly
Ispagnolu
glotonamente
Italianu
ingordaménte
Tedescu
gierig.
ammossàre , vrb Definitzione
papare a móssigos mannos, pigare a móssigos
Sinònimos e contràrios
addentai,
addenticare,
iscafitai,
monsiare,
mòssere
Frases
l'ammossat su matzone a mossu licu (P.Casu)◊ mi bidia minoredhu ammossendhe mela birde porrale
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
mordre avec avidité
Ingresu
to bite greedly
Ispagnolu
morder con avidez
Italianu
mòrdere con avidità
Tedescu
gierig beißen.
assuríu , agt: asuridu,
asuriu,
esuridu*,
isoridu Definitzione
nau de unu, chi iat a bòllere cosa meda, chi iat a bòllere totu isse, chi no iat a bòllere lassare nudha a is àteros; si narat fintzes in su sensu de sidiu meda
Sinònimos e contràrios
abbramidu,
àidu 1,
allimitzidu,
asuriosu,
aulidu,
codiciosu
/
aggantzadu,
coghedhu,
cringone,
ingurdone,
ispiceche,
issotzigadore,
limidu,
pistricu,
soridu,
sulieri,
susuncu,
tzecosu
/
sedidu
Frases
is bècius contant a is piticus custus contus po dhus imparai a èssiri ne trasseris e ne asurius ◊ torradindi a andai, istràngiu asuriu!
2.
so torrau a custa terra ammaghiada che ómine asuriu
Terminologia iscientìfica
ntl
Tradutziones
Frantzesu
avide,
usuraire
Ingresu
usurer,
avid
Ispagnolu
ávido,
usurero
Italianu
àvido,
usuràio
Tedescu
gierig.
asuriósu , agt Definitzione
chi tenet asuria, disígiu malammodidu, esagerau, de cosa
Sinònimos e contràrios
abbramidu,
àidu 1,
allimitzidu,
apedhiosu,
assuriu,
aulidu,
avridu,
codiciosu,
marracànciu,
spedhiosu
Frases
a s'asuriosu no dhi abbastat ni birdi e ni sicau ◊ non seu asuriosu de dinai: su tanti de bivi ge dhu tengu ◊ is proprietàrius funt prus asuriosus: ita depeus isperai, chi si stremessint po una pariga de mortus de fàmini?! (M.Caddeo)
Terminologia iscientìfica
ntl
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
avide
Ingresu
avid
Ispagnolu
ávido
Italianu
àvido
Tedescu
gierig.
bentrànu , agt Definitzione
chi bolet totu po sa bentre sua, chi si papat fintzes su chi tocat a is àteros
Sinònimos e contràrios
allambridu,
allupidu,
budhone 1,
inguglionalzu,
inguglione,
iscorpargiau,
mangiufoni,
pasteri,
sassagoni,
sgalluponi
| ctr.
dadivosu
Frases
su monte pro chimbanta miza francos li ant tzédidu, sos síndhigos bentranos (B.R.Carbone)
Terminologia iscientìfica
ntl
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
goulu,
gouinfre
Ingresu
greedy
Ispagnolu
goloso,
glotón
Italianu
ingórdo
Tedescu
gierig.
ingolopíre , vrb: ingulupire Definitzione
papare coment'e chi unu no apat bistu mai alimentos, papare meda
Sinònimos e contràrios
afarcai,
allupiri,
botzicare,
ingollopare,
intuviri,
iscorporai
Frases
si ndhe ant ingulupidu sos ghiraditos de cussa peta ◊ zughiat unu bículu de peta mastighendhesilu pro si l'ingulupire
Tradutziones
Frantzesu
s'empiffrer
Ingresu
to gulp down
Ispagnolu
atracarse
Italianu
ingozzarsi
Tedescu
gierig essen.
intrudhíri , vrb Definitzione
betare totu a corpus, papare meda, tzatzare a tropu
Sinònimos e contràrios
abbentrare,
abbiscarzare,
abbudagare,
abbuselcare,
abbuzare,
atatamacare,
imbrentai,
intullai
Frases
e papant e bufant e, ispingi ispingi, s'intrudhint totu: pani, casu e binu! (V.Ulàrgiu)
Ètimu
itl.
intrugliarsi
Tradutziones
Frantzesu
s'empiffrer
Ingresu
to gobble,
to stuff oneself
Ispagnolu
engullir,
hartar
Italianu
ingozzare,
rimpinzarsi
Tedescu
gierig essen.
làmbidu , agt, nm: làmbridu,
làmpidu Definitzione
chi o chie disígiat e bolet meda o totu issu; chi est disigiau / l. de potéssia = chi bolet cumandhare
Sinònimos e contràrios
aframicosau,
agganau,
agganidu,
disigiosu,
famidu,
irfamigadu,
làmbidu,
soriolu
2.
su mele est cosa làmbida meda
Ètimu
ltn.
languidus
Tradutziones
Frantzesu
avide,
gourmand
Ingresu
greedy,
gluttonous
Ispagnolu
ávido,
avaricioso,
codiciado,
glotón
Italianu
àvido,
golóso
Tedescu
gierig.
licàldu , agt: licardu,
licarzu Definitzione
nau de cosa de papare, chi est bona saboria, praghillosa, gustosa meda; nau de unu, chi dhi praghent is cosas saborias, chi dhi praghet a papare druches
Sinònimos e contràrios
licantzu,
lichitosu,
lichitu,
licu
/
licàngiu,
licaniàrgiu,
lingherdu
/
cdh. licaldoni
Frases
teniat unu naturale: li aggradaiat sa cosa licarda!
2.
ischia chi fit licarda e li dei su cuntentu ◊ ladinu chi fit licaldu: mentovaiat meda cosa de manigare ◊ at assazadu su giagadu ca ndhe fit licardu meda
Ètimu
itl.
leccardo
Tradutziones
Frantzesu
savoureux,
appétissant
Ingresu
tasty
Ispagnolu
gustoso,
glotón
Italianu
gustóso,
ghiótto
Tedescu
schmackhaft,
gierig,
naschhaft.
lícu , agt Definitzione
nau de cosa de papare, chi est saboria meda, licante; nau de unu, chi est delicau, fine de gustos, chi dhi praghent meda unas cantu cosas de papare, chi est un'ingurtone, chi iat a bòllere totu issu
Sinònimos e contràrios
licantzu,
lichitu,
licuridu
Maneras de nàrrere
csn:
l. cantendhe = chi piaghet meda candho cantat; èssere l. de ccn. cosa = èssere amantiosu, learebbei gustu meda
Frases
l'ammossat su matzone a mossu licu mancari imbrastiadu de piúere ◊ tzancanos, betzos e iscadrudhados che passades totugantos che cosa lica, como chi in bidha no che at zòvanos!
2.
ancora femu a iscí chi ses de istògumu licu ◊ cussu est licu de onores
3.
padronos licos chi ti ant surzidu sas funtanas!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
exquis,
gourmand
Ingresu
exquisite,
gluttonous
Ispagnolu
exquisito,
glotón
Italianu
squisito,
ghiótto
Tedescu
köstlich,
gierig,
naschhaft.
ociànu , agt: ocrianu,
oghianu 1,
ogianu,
ogranu,
ogrianu 1,
ojanu,
oxanu Definitzione
nau de ccn., chi ponet ogu a sa cosa de is àteros e no si cuntentat de su chi si dhi giaent, de su suo, chi dhi paret pagu o peus; nau de cosa, chi est bella a dha bíere, chi cuntentat s'ogu
Sinònimos e contràrios
abbramiu,
betiosu,
oghimannu
/
ocione,
ojosu
/
cdh. ugianu
Frases
ojanu comente fit, si at costoidu su pane pro si lu manigare isse solu ◊ faghe bene sas partes, già l'ischis chi isse est ogrianu! ◊ cussu est ogrianu: ndhe li dias pagu o meda, ti narat chi est pagu! ◊ su prus oghianu tzérriat poita sa prus manna fita ndi bolit pigai (Lai)
2.
est pruna madura e oghiana ◊ bollu cudhu préssiu, ca est prus oghianu
Sambenados e Provèrbios
smb:
Oggianu, Oggiano, Otgianu, Otgiano
/
prb:
su malu partire faghet sa zente ojana
Terminologia iscientìfica
ntl
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
difficile à contenter,
goulu
Ingresu
greedy
Ispagnolu
descontentadizo
Italianu
incontentàbile,
ingórdo
Tedescu
unersättlich,
gierig.
sgagliubbài , vrb: sgallubai,
sgallupai,
sgalubbai Definitzione
papare a meda, a s'airada, tzatzare a tropu
Sinònimos e contràrios
abbentrare,
abberchedhare,
abbidhiai,
abbiscarzare,
abbrentosicare,
abbudagare,
abbudhescare,
abbuselcare,
abbuzare,
atatamacare,
imbrentai,
intrudhiri
Frases
acudint a dogna festinu e si sgallubant a ismurzu, a prandi e a cena ◊ cudhus duus cumènciant a sgallupai… un'isciacuera de macarronis a cada s'ant papau!
Tradutziones
Frantzesu
s'empiffrer
Ingresu
to stuff oneself
Ispagnolu
atiborrar,
hartar
Italianu
scuffiare
Tedescu
gierig essen.
spedhiósu , agt Definitzione
chi tenet ispédhiu, unu disígiu mannu de calecuna cosa
Sinònimos e contràrios
abbramidu,
apedhiosu,
apilliadu,
apitadu,
aulidu,
intirioladu,
pistichinzosu,
schinitzosu,
unigosu
Frases
is cassadoris torrant a sa famíllia allirga, spedhiosa, cun libba e mesa de cosa in sa mucíllia ◊ spedhiosu, seu circhendi a tui ◊ dèu fua spedhiosu de cumprendi ita fuat su strubbu a su coru
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
avide,
désireux
Ingresu
eager
Ispagnolu
deseoso,
ansioso
Italianu
bramóso,
ansióso
Tedescu
gierig,
begierig.