airàdu , pps, agt: airatu,
airau Definition
de airare; avb: a s’airada = a meda, a ira
Synonyms e antonyms
fuliosu,
spiotau
/
arrennegadu
2.
mi das a bídere àbbidos de santu sendhe chi ses a sa vida airada ◊ est mortu suta de su pè de su cadhu airadu ◊ su trenu est coladu catzendhe fogu e fumu che airadu ◊ su cane de su padronu si pesaiat reu mossighendhe airadu (G.A.Cossu)◊ su mare est airadu chi ndhe tremo che canna
3.
s'ómine areste benit masedu ca timet chi airadu est su Segnore ◊ dormi, sa prendha mia, no istes airada!
Translations
French
impétueux
English
violent,
raging
Spanish
impetuoso
Italian
impetuóso,
irruènte
German
heftig.
arrebbatàre , vrb: arrebbetare Definition
leare sa cosa a s'àteru cun sa fortza, a poderiu e de mala manera
Synonyms e antonyms
afrapare,
arrancai,
illatzare,
iscrúfere,
isculpire,
isfrapare,
istratzare
Etymon
spn.
Translations
French
arracher
English
to tear (up)
Spanish
arrebatar
Italian
strappare violenteménte
German
heftig reißen.
botósu , agt Definition
nau de ccn. (prus che àteru pipiu, piciochedhu), chi portat botu, chi istat sèmpere tocandho totu, faendho e istrobbandho; chi portat atza e no si lassat pònnere apalas, si faet logu, foedhat chentza bregúngia fintzes si àteros no dhu bolent lassare foedhare
Synonyms e antonyms
assudu,
atzilosu,
faciudu,
fatériu,
mauchedhu
Sentences
custu est unu pisedhu botosu: no abbarrat un'iscuta frimmu
2.
botosa comente est, cussa, bae chi no ti la catzas gai, no! ◊ inoghe, chi che at zente meda, cola tue addainanti ca ses prus botosa!
Scientific Terminology
ntl
Etymon
srd.
Translations
French
impétueux
English
raging
Spanish
impetuoso
Italian
irruènte
German
heftig.
fuliósu , agt: furiosu,
furriosu Definition
chi si movet lestru meda, cun fúrria e fuliesa, mescamente po sa fortza chi giughet / èssere o intrare che male furiosu = cummentzai ccn. cosa acoment'e chi si ndi bollat isciusciai su mundu, de sa ganas de fai, e apustis firmaisí e no fai prus nudha
Synonyms e antonyms
airadu,
fruscu 1,
fúliu,
furianu,
fúrridu,
infrusau,
toleatzu
| ctr.
asiosu,
immajonadu,
lenu
Sentences
su bentu est fuliosu ◊ su pitzinnu at tímiu ca at bistu sa curridura furiosa de sa béstia ◊ at isboetadu s'ebba e si est móida furiosa ◊ sa dessisione furiosa naschet travessa ◊ s'àcua de s'arriu est furriosa candu ndi calat de is montis
2.
a isse l'intrat che male furiosu e assafines lassat totu ◊ no sias che male furiosu: aispeta!
Surnames and Proverbs
prb:
cuadhu furiosu no cumprit arringu ◊ male furiosu coitat a passare
Etymon
itl.
furioso
Translations
French
rapide,
impétueux
English
speedy,
violent
Spanish
rápido,
impetuoso
Italian
velóce,
impetuóso,
irruènte
German
schnell,
heftig,
ungestüm.
impidósu , agt Definition
nau de ccn., chi portat ímpidu
Synonyms e antonyms
focosu,
fuliosu
Sentences
impidosu che bentu mi che torras insegus in su tempus! ◊ isse, impidosu, betesit su cane a s'archibbusu e dae tandho no bi so giuada mai piús (P.Pisurzi)◊ is manus tuas insanguentaras ant isciacuau in s'arriu impidosu de sa vira!
Translations
French
impétueux
English
forceful
Spanish
impetuoso
Italian
impetuóso
German
heftig.
infrusàu , pps, agt Definition
de infrusai
Synonyms e antonyms
fuliosu,
fruscu 1
2.
ge ses unu sodraedhu infrusau!…
Translations
French
impétueux
English
forceful
Spanish
impetuoso
Italian
impetuóso
German
heftig.
rebbéstu , agt: ribbestu Definition
chi o chie est trotu, malu e fogosu puru faendho male
Synonyms e antonyms
arrebbecu,
rebbéchinu,
rebelde,
rebessu
/
cdh. fultzadori
Sentences
siat mavele dogni fera rebbesta! (P.Casu)◊ posca de un'ora sas intragnas li creschent dae nou e su tzibbu rebbestu podet ingollopare a gustu sou ◊ cussu est falsu, ereze, rebbestu, prummonosu e triuladore! ◊ s'ànimu rebbestu at presse a si mascare de su dolore anzenu
2.
ch'essit, cunzat sa gianna, piús non pasat, andhat che upa in sa note rebbesta (S.Casu)
Etymon
itl.
rubesto
Translations
French
violent
English
violent
Spanish
violento
Italian
violènto
German
gewalttätig,
heftig.
spitiolài , vrb Definition
sonare su pitiolu, sa sonàgia
Synonyms e antonyms
pitiolai
Sentences
is tallus spitiolant beulendi in is tancas ◊ seu spitiolendi is crais
Etymon
srd.
Translations
French
carillonner
English
to ring long and loudly
Spanish
tocar fuerte el timbre
Italian
scampanellare
German
lang und heftig läuten.
truminàre , vrb rfl Definition
su si mòvere a cropu coment'e po assíchidu; carrigare contras a unu, cracare
Synonyms e antonyms
fritire,
suncai
/
afarcai,
lòmpere,
trubare
Sentences
a sa bénnida de sos canes sas arveghes si sunt totu truminadas
2.
daghi l'at bidu si est truminadu pro li dare a subra
3.
fia sempre nervosu, truminadu, chena poder tènnere paghe
Translations
French
s'agiter
English
to be agitated
Spanish
agitarse
Italian
agitarsi
German
sich heftig bewegen.