airàdu , pps, agt: airatu,
airau Definizione
de airare; avb: a s’airada = a meda, a ira
Sinonimi e contrari
fuliosu,
spiotau
/
arrennegadu
2.
mi das a bídere àbbidos de santu sendhe chi ses a sa vida airada ◊ est mortu suta de su pè de su cadhu airadu ◊ su trenu est coladu catzendhe fogu e fumu che airadu ◊ su cane de su padronu si pesaiat reu mossighendhe airadu (G.A.Cossu)◊ su mare est airadu chi ndhe tremo che canna
3.
s'ómine areste benit masedu ca timet chi airadu est su Segnore ◊ dormi, sa prendha mia, no istes airada!
Traduzioni
Francese
impétueux
Inglese
violent,
raging
Spagnolo
impetuoso
Italiano
impetuóso,
irruènte
Tedesco
heftig.
arrebbatàre , vrb: arrebbetare Definizione
leare sa cosa a s'àteru cun sa fortza, a poderiu e de mala manera
Sinonimi e contrari
afrapare,
arrancai,
illatzare,
iscrúfere,
isculpire,
isfrapare,
istratzare
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
arracher
Inglese
to tear (up)
Spagnolo
arrebatar
Italiano
strappare violenteménte
Tedesco
heftig reißen.
botósu , agt Definizione
nau de ccn. (prus che àteru pipiu, piciochedhu), chi portat botu, chi istat sèmpere tocandho totu, faendho e istrobbandho; chi portat atza e no si lassat pònnere apalas, si faet logu, foedhat chentza bregúngia fintzes si àteros no dhu bolent lassare foedhare
Sinonimi e contrari
assudu,
atzilosu,
faciudu,
fatériu,
mauchedhu
Frasi
custu est unu pisedhu botosu: no abbarrat un'iscuta frimmu
2.
botosa comente est, cussa, bae chi no ti la catzas gai, no! ◊ inoghe, chi che at zente meda, cola tue addainanti ca ses prus botosa!
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
impétueux
Inglese
raging
Spagnolo
impetuoso
Italiano
irruènte
Tedesco
heftig.
fuliósu , agt: furiosu,
furriosu Definizione
chi si movet lestru meda, cun fúrria e fuliesa, mescamente po sa fortza chi giughet / èssere o intrare che male furiosu = cummentzai ccn. cosa acoment'e chi si ndi bollat isciusciai su mundu, de sa ganas de fai, e apustis firmaisí e no fai prus nudha
Sinonimi e contrari
airadu,
fruscu 1,
fúliu,
furianu,
fúrridu,
infrusau,
toleatzu
| ctr.
asiosu,
immajonadu,
lenu
Frasi
su bentu est fuliosu ◊ su pitzinnu at tímiu ca at bistu sa curridura furiosa de sa béstia ◊ at isboetadu s'ebba e si est móida furiosa ◊ sa dessisione furiosa naschet travessa ◊ s'àcua de s'arriu est furriosa candu ndi calat de is montis
2.
a isse l'intrat che male furiosu e assafines lassat totu ◊ no sias che male furiosu: aispeta!
Cognomi e Proverbi
prb:
cuadhu furiosu no cumprit arringu ◊ male furiosu coitat a passare
Etimo
itl.
furioso
Traduzioni
Francese
rapide,
impétueux
Inglese
speedy,
violent
Spagnolo
rápido,
impetuoso
Italiano
velóce,
impetuóso,
irruènte
Tedesco
schnell,
heftig,
ungestüm.
impidósu , agt Definizione
nau de ccn., chi portat ímpidu
Sinonimi e contrari
focosu,
fuliosu
Frasi
impidosu che bentu mi che torras insegus in su tempus! ◊ isse, impidosu, betesit su cane a s'archibbusu e dae tandho no bi so giuada mai piús (P.Pisurzi)◊ is manus tuas insanguentaras ant isciacuau in s'arriu impidosu de sa vira!
Traduzioni
Francese
impétueux
Inglese
forceful
Spagnolo
impetuoso
Italiano
impetuóso
Tedesco
heftig.
infrusàu , pps, agt Definizione
de infrusai
Sinonimi e contrari
fuliosu,
fruscu 1
2.
ge ses unu sodraedhu infrusau!…
Traduzioni
Francese
impétueux
Inglese
forceful
Spagnolo
impetuoso
Italiano
impetuóso
Tedesco
heftig.
rebbéstu , agt: ribbestu Definizione
chi o chie est trotu, malu e fogosu puru faendho male
Sinonimi e contrari
arrebbecu,
rebbéchinu,
rebelde,
rebessu
/
cdh. fultzadori
Frasi
siat mavele dogni fera rebbesta! (P.Casu)◊ posca de un'ora sas intragnas li creschent dae nou e su tzibbu rebbestu podet ingollopare a gustu sou ◊ cussu est falsu, ereze, rebbestu, prummonosu e triuladore! ◊ s'ànimu rebbestu at presse a si mascare de su dolore anzenu
2.
ch'essit, cunzat sa gianna, piús non pasat, andhat che upa in sa note rebbesta (S.Casu)
Etimo
itl.
rubesto
Traduzioni
Francese
violent
Inglese
violent
Spagnolo
violento
Italiano
violènto
Tedesco
gewalttätig,
heftig.
spitiolài , vrb Definizione
sonare su pitiolu, sa sonàgia
Sinonimi e contrari
pitiolai
Frasi
is tallus spitiolant beulendi in is tancas ◊ seu spitiolendi is crais
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
carillonner
Inglese
to ring long and loudly
Spagnolo
tocar fuerte el timbre
Italiano
scampanellare
Tedesco
lang und heftig läuten.
truminàre , vrb rfl Definizione
su si mòvere a cropu coment'e po assíchidu; carrigare contras a unu, cracare
Sinonimi e contrari
fritire,
suncai
/
afarcai,
lòmpere,
trubare
Frasi
a sa bénnida de sos canes sas arveghes si sunt totu truminadas
2.
daghi l'at bidu si est truminadu pro li dare a subra
3.
fia sempre nervosu, truminadu, chena poder tènnere paghe
Traduzioni
Francese
s'agiter
Inglese
to be agitated
Spagnolo
agitarse
Italiano
agitarsi
Tedesco
sich heftig bewegen.