cabulàre , vrb: acabulare* 1 Definizione sighire, camminandho, e passare prus ainnanti de un'àteru, de unu tretu, fintzes passare camminandho e bastat, passare su tempus; èssere o arresurtare prus de unu tanti; a logos, arrecuire, furriare, torrare a domo, fintzes mòrrere Sinonimi e contrari barigare, colare, passae, probassai / iscabulare / recòrdere, contoniai Frasi su fizu creschindhe at cabuladu a su babbu ◊ a como che amus cabuladu chimbe contoneras ◊ pro chi apat su tempus cabuladu, los sento sempre bios cudhos bellos consizos ◊ apenas issos ndhe cabuleint in sa boltada de s'istradone, cudhu imbucheit a cadhu fuendhe ◊ su tempus càbulat lestru ◊ su cànnau mi che càbulat dae manos e su màsciu leat fua! 2. su chi iscries no depet cabulare sas duas pàzines 3. su sero semus cabulados a bidha ◊ su frade si ammalaideit e intro de unu mese che fit cabuladu! Traduzioni Francese franchir, dépasser, excéder Inglese to cross Spagnolo superar Italiano varcare, valicare, eccèdere Tedesco passieren, übersteigen.

cobài , vrb: colai, colare, colari Definizione andhare o portare o fàere passare de una parte a s'àtera, fintzes bènnere; andhare prus ainnanti de un'àteru, fintzes in su sensu de bínchere, èssere méngius, prus àbbile; fàere un'intrada un'essia lestra a unu logu in camminu; su andhare o acabbare, iscadire, de su tempus; fàere calecuna òpera de fatura longa (línias, istradas e àteru); seberare sa malesa de is lícuidos cun d-unu orrugu de orrobba (colai cun pannu) o calecuna aina adata; su istare de salude, su campare; prnl., pretènnere arrexones tenendho neghe e acusandho s'àteru Sinonimi e contrari acabulare, barigai, campare, iltare, isigolare, istampare, passae, probassai, sciadhie, scoitai / sensai / grilliare Modi di dire csn: colendhe colendhe = in colada, candho unu colat andhendhe a carchi àteru logu; àere coladu una maladia = àere tentu o passadu una maladia; colaresichela gai = chentza fàghere nudha, chentza azuare, chentza pagare o chentza fàghere su chi si depet; colàreche una cosa dae conca = iscarèsciri una cosa; faedhare o fàgheresi a parte colada = antibitzaresiche dèndhesi resone chentza ndhe àere, pigaisí sa parti manna; colare s'ozusantu = pònnere o únghere s'ozusantu; colare istiu, atunzu, zerru, beranu = passai su tempus de istadi, e gai; colare die, note, zerru, beranu, e gai, bonu, malu = istendhe bene, istendhe male; colare a ccn. in sedatos fines, in culu de sete agos = fàere a farinedhos, fine che filu (genia de frastimu) Frasi in sa carrela bi est colendhe sa portessione ◊ in s'abbertura astrinta si colat male ◊ colade a intro ca bos cómbido! ◊ Burica, cola a innoghe pagu pagu! ◊ cola a su malcadu a leare pane! ◊ si naro totu su chi colat in conca finas sas predas si ponent a ríere! (G.Ruju)◊ s'ant coladu s'ampulla de su binu s'unu cun s'àteru ◊ coladu calicunu b'at, oe, a domo de mamma? ◊ inoghe che at coladu zente, in cue bi at coladu fogu ◊ inoghe che est coladu su fogu ◊ làssannos colare in su locu tuo pro lòmpere a su nostru! 2. che lassas colare su tempus chentza fàghere unu nudha ◊ cheret pagada sa lughe, ca su tempus che colat! ◊ colau ndh'est su mese chene bíere a coro ◊ ite die de tristura apo coladu! ◊ colo sas dies imbentàndhemi isperas ◊ si est postu cun sa conca in mesu de is manos po dhi colare s'atzíchidu 3. si illónghio su passu mi che colo addainanti ◊ cussa màchina est currindhe prus de nois, lómpidas a noche colare ◊ su frade minore che at coladu su mannu, in iscola ◊ sa peràula chi ses chirchendhe in su vocabbolàriu che l'as colada ◊ che amus coladu a Sàrdara 4. in cue bi ant coladu s'istrada, sas fognas, sos tubbos de s'abba, sa currente, su telèfono ◊ cola!… in su culu de sete agos chi ti colent! 5. su crabaxu portat is pannixedhus po colai su lati ◊ a colare sa cosa si ponet su colu o unu cantu de robba ◊ s'abba de sa chera la colant pro fàchere s'abbatu 6. chi colet… a balla chi lu colent! ◊ s'abba ca fit meda mi at coladu fintzas s'úrtimu pizu ◊ si s'oju nostru fit balla nos colaimus che sedatu! ◊ custa próida manna at coladu carchi prammu de terra 7. fut a colare comente potiamus: candho boliamus, peri cassolas nosi faiamus! ◊ si la francas cun sos ómines, no ti che la colas de Deus ◊ ocannu sa robba si la colat male, ca est paga s'erba ◊ bae chi no ti che la colas gai, custa, ca mi la pagas! 8. unu chervu limbudu si est brigadu cun d-unu crabolu e, sentza la pensare, si che est coladu e nadu li at "Corrudu!" ◊ in cantu a fàulas, a isse no che lu colades bois! ◊ no ti che coles, ca resone no ndhe as etotu! 9. mi che est coladu dae conca, deo puru, pessendhe in àteru, e fatu no l'apo su chi mi aias nadu! Cognomi e Proverbi prb: abba colada no tirat mulinu Etimo ltn. colare Traduzioni Francese dépasser, filtrer Inglese to pass Spagnolo colar Italiano passare, transitare, trascórrere, sorpassare, filtrare Tedesco vorbeigehen, verbringen, überschreiten, durchschlagen.

demasiàre , vrb Definizione essire de is límites, fàere prus de su chi dhue bolet Sinonimi e contrari birare, cabulare, soberare | ctr. mancai Etimo srd. Traduzioni Francese dépasser Inglese to exceed Spagnolo excederse Italiano eccèdere Tedesco übersteigen.

iscumpassàre 1 , vrb Definizione passare o andhare prus a innanti de ccn. àteru camminandho prus lestros Sinonimi e contrari cobai, isigolare, probassai Frasi lu sigo e innanti de che l'iscumpassare mi li afianco e li tzoco sas palas Traduzioni Francese dépasser Inglese to go beyond Spagnolo sobrepasar Italiano oltrepassare Tedesco überschreiten.

isigolàre , vrb Definizione camminandho, passare prus ainnanti de un’àteru Sinonimi e contrari cobai, iscumpassare 1, probassai Frasi caminendhe prus lestru agiummai che l'isigolat! Traduzioni Francese dépasser Inglese to go beyond, to overtake Spagnolo superar, sobrepasar Italiano sorpassare Tedesco überholen.

ispiòndiri , vrb: ispròndhere, ispròndiri, isprúndhere, isprúndiri, spòndiri Definizione iscúdere, betare, fèrrere atesu (fintzes nàrrere); bogare, bogare prus in fora (fintzes essire), aporrire, giare o fàere a bíere cosa faendhodha, naendhodha e faendhodha connòschere Sinonimi e contrari aggradiare, aporrire, fèrrere, imperiare, impròdere, lampinare, spiondai / espressai Frasi cun d-unu cannedhu sulendi a totu fortza nci ispiondit a celu cudhas birilliedhas ◊ dae cue subra s'ispériat unu paris mannu, a cantu podet ispròndhere s'oju! ◊ mi at ispróndiu una pedra ◊ is sardistas defendint e isprundint s'istória de sa Sardigna ◊ su pulíticu cheriat cundennadu a si manigare sas paràulas ch'isprundhit 2. de ingunis sa rivolutzioni isprundit in totu s'Europa ◊ est tzerriendumí ca mi at ispróndiu cosa de su muru de cortili ◊ su tostoine isprundhiat sa conca dae su covecu ◊ ge si dh'at circara sa serbidora: bai e circa de aundi nd'est isprúndia! Traduzioni Francese se pencher, dépasser Inglese to stretch, to jut out Spagnolo arrojar, asomar, extender Italiano protèndere, spòrgere Tedesco vorstrecken, hinausstrecken.

probassài, probassàre , vrb: propassai, propassare Definizione andhare prus ainnanti de un'àteru (gente, logu, cosa, tempus o àteru) Sinonimi e contrari acabulare, cobai, isazerare, isigolare | ctr. ammoderai Frasi su tallu passat in bidha, propassat su ponti e sighit andai a innantis Etimo ctl., spn. propasar Traduzioni Francese dépasser Inglese to go beyond Spagnolo superar, pasar Italiano oltrepassare, sorpassare, superare Tedesco übersteigen, überschreiten, überholen.

sciadhíe , vrb: sciadhiri Definizione passare de un'oru, de unu tretu, de unu tanti, nau de logu o de tempus o àteru, essire de prus; essire o bogare de su logu suo, nau de un'arremu, essire de arratza diferente; iscassedhare, fartare Sinonimi e contrari colare, irghelare, passae / ilgiogare, innoigare, irbesciai, isconzare / iscrizeniare Modi di dire csn: lassai sciadhiri una cosa a unu = perdonarebbila, no ndhe fàghere contu, lassare andhare; fai bias sciadhitas, sciadhias = fai moris fadhitus, forchidhos Frasi chi sa lítera sciadhit su pesu, est doveri de dha tassai ◊ sciadhia sa caserma, essendu a manu dereta dhui at un'ofelleria ◊ dh'at sighiu e peri sciadhiu, currendu ◊ a chistionai su tempus nci sciadhit chena chi unu si ndi acatit ◊ chi ia tentu s'edadi de issa un'ómini aici no mi dh'ia lassau sciadhiri ◊ no nci sciadhiat noti chi non mi cumpariat in su sonnu ◊ in su caminu no dhue sciadhiat su giú chin su carru, no dhue colànt duas personas paris! 2. mi soi sciadhiu unu bratzu ◊ su cuadhu s'est sciadhiu unu pei 3. po una borta chi ti at mossiau, burrincu, si dha podias peri lassai sciadhiri 4. tui as sciadhiu, no paris mancu de s'arratza de sa famíglia (G.Mura) 5. no si seus atobiaus: si bit ca eus fatu bias sciadhitas ◊ soi iscriendu e mancai mi apu a isbalgiai calencunu acentu chi nci sciadhit chene dhu biri (C.Carta) Etimo srd. Traduzioni Francese dépasser, s'écouler Inglese to go beyond Spagnolo translimitar, superar Italiano oltrepassare, trascórrere Tedesco überschreiten, übersteigen, vergehen.

soberàre , vrb: soblare, sobrai, sobrare, sorbai, sorbare, subrare Definizione èssere de prus, meda, abbundhante, méngius; fintzes fàere istravítzios, papare e bufare a tropu / sorbai su coràgiu, s'ànimu (nau a marrania) = zúghere o àere corazu, atrivimentu, bastare s'ànimu pro…, marranu chi… Sinonimi e contrari avansare 1, cabulare, romànnere, subercai, trobbare | ctr. chèrrere, faltai, mancai Frasi si at carrigau sa meltze chi li est soberada ◊ no bi at niuna pintura chi subrare ti potat in bellesa ◊ si ti sobrat ora, beni ca mi azuas! ◊ de su presépiu de annos passados mi at sobradu solu unu pagu de rena 2. chi ti sorbat su coràgiu faidhu! Etimo spn. Traduzioni Francese dépasser, excéder Inglese to exceed Spagnolo sobrar, excederse Italiano sopravanzare, avanzare, eccèdere Tedesco übrigbleiben, übertreffen, übertreiben.

«« Cerca di nuovo