cabulàre , vrb: acabulare* 1 Definizione
sighire, camminandho, e passare prus ainnanti de un'àteru, de unu tretu, fintzes passare camminandho e bastat, passare su tempus; èssere o arresurtare prus de unu tanti; a logos, arrecuire, furriare, torrare a domo, fintzes mòrrere
Sinonimi e contrari
barigare,
colare,
passae,
probassai
/
iscabulare
/
recòrdere,
contoniai
Frasi
su fizu creschindhe at cabuladu a su babbu ◊ a como che amus cabuladu chimbe contoneras ◊ pro chi apat su tempus cabuladu, los sento sempre bios cudhos bellos consizos ◊ apenas issos ndhe cabuleint in sa boltada de s'istradone, cudhu imbucheit a cadhu fuendhe ◊ su tempus càbulat lestru ◊ su cànnau mi che càbulat dae manos e su màsciu leat fua!
2.
su chi iscries no depet cabulare sas duas pàzines
3.
su sero semus cabulados a bidha ◊ su frade si ammalaideit e intro de unu mese che fit cabuladu!
Traduzioni
Francese
franchir,
dépasser,
excéder
Inglese
to cross
Spagnolo
superar
Italiano
varcare,
valicare,
eccèdere
Tedesco
passieren,
übersteigen.
giampàre, giampiàre , vrb: ciumpare,
gimpare,
giompai,
giompare,
giumpai,
giumpare,
zampare Definizione
passare a brínchidu, brinchidare po passare de una parte a s'àtera de una cosa (erriu, camminu o àteru), passare de una parte a s'àtera; si narat fintzes in su sensu de trampare, cullonare / giàmpiami su logu! = baidindi!, a fora de inoghe!
Sinonimi e contrari
passae
/
sartai
/
ingannai
Frasi
marranu chi gimpes su giannile meu! ◊ so prontu a giumpare a pes seguros su badu de custu tempus (G.Fiori)◊ giompare sos rios candho sunt prenos de abba est una bella proa! ◊ che so passadu inoghe andhendhe atesu a giampare su mare a Continente (Sale)◊ a maridu meu giumpendhe a cadhu a còscia in d-unu riu si lu pigeit s'undha
2.
su pisci de Santa Illa, dhu bendu a ispignarura, friscu, ancora giumpendi
3.
bae ca tue a mie no mi giampas!
Traduzioni
Francese
traverser,
guéer,
franchir
Inglese
to cross,
to ford
Spagnolo
atravesar,
vadear
Italiano
attraversare,
guadare,
valicare
Tedesco
überschreiten,
durchwaten,
übersteigen (verbo inseparabile).
illacanài , vrb: illacanare,
irlacanari,
slacanai Definizione
mòvere, cambiare, istesiare sa làcana; passare is làcanas, essire fora de is làcanas
Frasi
sos bighinos nostros sunt sèmpere illacanendhe: istrizi oe istrizi cras, si che intrant terrinu!
2.
sos pessos illàcanant che mariposas in tancas de fiores (C.Puddu)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
franchir les limites
Inglese
to trespass
Spagnolo
invadir,
salirse
Italiano
sconfinare
Tedesco
die Grenze überschreiten.
istremenàre , vrb Definizione
su orrúere solu solu de unu trèmene, de unu muroni de terra de pitzu a bàsciu, fintzes calare a bàsciu nau de unu andhare, de unu camminu in logu de costera; tròchere, isciusciare su trèmene comente faet chie furat terrenu ispostandho sa làcana, ma fintzes su èssere a làcana de pare cun ccn.; rfl. nau de unu, nàrrere isciolórios, ammachiare
Sinonimi e contrari
desmuronai,
immarginare,
irribbare,
isteremare,
smuronai
Frasi
cun custas abbas aira su logu est totu istremenendhe
2.
seo mirandhe sos caminos artziandhe a sos montigos e cussos istremenandhe a badhe
3.
sa tanca tua istrèmenat cun cussa de Fulanu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
s'ébouler,
franchir les limites
Inglese
to slide down,
to digress (from sthg)
Spagnolo
desmoronar,
invadir
Italiano
franare,
sconfinare
Tedesco
abrutschen,
einfallen.
zampàre , vrb: ciumpare,
giampare*,
zumpare Definizione
passare de una parte a s'àtera de ccn. cosa, de ccn. logu (segundhu ite si giumpat, passare a brínchidu in pitzu), passare de una chistione a un'àtera diferente, fintzes fàere prus de unu tanti (de cosa, de trebballu)
Sinonimi e contrari
passae,
sartai
Modi di dire
csn:
z. unu riu, unu fossu, unu muru, unu truncu, su giannile, su mare; e zàmpadi!… (nadu a marrania) = arguai a tie chi ti moas a perunu logu!
Frasi
dhos ant bistos candu funt zampandhe in su frúmmene ◊ sa conca mia no che fit prus in logu nostru: aiat zumpadu su mare ◊ si fit istadu ómine de cabbale no aiat zumpadu su zannile meu, pro su chi mi at fatu
2.
che a isse zampeis is chent'annos!
Traduzioni
Francese
traverser,
franchir
Inglese
to cross,
to ford
Spagnolo
atravesar,
cruzar,
vadear
Italiano
varcare,
attraversare,
guadare
Tedesco
überschreiten,
durchwaten.