acicài, acicàre , vrb: antzicai,
assicai,
assicare,
assicari,
atzicai,
atzicare Definizione
pigare assíchidu, tènnere o fàere assuconu
Sinonimi e contrari
aliventare,
apramare,
asciuconare,
asciustrare,
apundhorare,
aterrighinare,
arviai,
ilgirare,
ispramai,
isprauriri,
istrementire,
isturdinare
Modi di dire
csn:
a. de o po ccn. cosa; acicaisí a morti = meda, de ndhe mòrrere; èssiri nàsciu atzicau = si narat de chie est sempre atontadu, sempre pessendhe a crabas
Frasi
dhus connòsciu bèni, ita genti funt, ma no tocat a si ndi atzicai! ◊ mi ndi seu assicau! ◊ dòngiu cropus a sa gàbbia po ndi dha fai assicari e po dh'atrudiri, a sa papagalledha ◊ iscieis ca si ndi podit antzicai, candu est dormida?!
2.
torret su sàmbene a chie est assicau!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
effrayer
Inglese
to frighten
Spagnolo
asustar
Italiano
spaventare
Tedesco
erschrecken.
adumbrài, adumbràre , vrb: aumbrare Definizione
tímere, fàere a tímere meda, fàere o pigare assíchidu
Sinonimi e contrari
abbabbarrotai,
addojare,
arreselai,
assuconare,
assumbrae,
impupuridhare,
isumbrare,
umbrai
/
timire
Frasi
s'àinu, comente fit colendhe at bidu una pupa e si est aumbradu ◊ sa malasorte de sos àteros calchi bolta ti tocat intro e ti aumbrat sa mente ◊ che crapola aumbrada de canes de catza curriat a sa tzeca
2.
si ti ponzo manu a fuste ti aumbro!
3.
apo aumbradu de no m'iscobiare
Etimo
ltn.
ad umbrare
Traduzioni
Francese
effrayer
Inglese
to frighten
Spagnolo
asustar,
asustarse
Italiano
spaventare,
spaventarsi
Tedesco
erschrecken,
scheuen.
alvinàre , vrb: avrinare Definizione
pigare frina (ingòllere cosa mala), zúghere sos bundhos, ispramare, pigare assíchidu malu
Sinonimi e contrari
acicai,
arviai,
spramai
Frasi
e fintzas custu séculu avrinadu in nues de fumu abboghinendhe iscràdiat in sos fundhales grogos de s'última mania (L.Mele)
2.
su pisedhu, asciuconadu malamente, che fit cúrridu avrinendhe a coas de sa mama ◊ sa morte los at fatos avrinare: che los at dados suta unu càmiu ◊ timia che a sa frea e mi ponia a cúrrere avrinadu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
effrayer
Inglese
to frighten,
to be obsessed
Spagnolo
espantar,
estar obseso
Italiano
spaventare,
èssere ossèsso
Tedesco
erschrecken,
besessen sein.
apantaviàre , vrb Definizione
fàere a tímere meda, pigare assíchidu
Sinonimi e contrari
apantejare,
apramare,
apupurrare,
asciuconare,
asciustrare,
aterrighinare,
ispramai,
istrementire,
isturdinare
Frasi
faghent tzocos e sonos chi apantàviant totu sos de sa leada ◊ bidindhe a Maria Intaulada si sunt apantaviados totu
Traduzioni
Francese
effrayer
Inglese
to frighten heavily
Spagnolo
aterrorizar
Italiano
intimorire forteménte
Tedesco
verängstigen.
asciustràre , vrb: assustai,
assustare,
assustrae,
assustrai,
assustrare,
assustrari Definizione
fàere a tímere meda, fàere pigare assíchidu, assuconu mannu, timoria meda; pigare o pònnere isarcu
Sinonimi e contrari
acicai,
asciuconare,
assalciare,
assantiare,
aterrighinare,
ilgirare,
ispramai,
isprauriri,
istrementire,
isturdinare,
spetziai,
stremessiri
/
isarcare
Frasi
no vos asciustredas, no apades de tímere! ◊ oscura s'aera che inferru betat lampos chi assustant su terrinu (A.Dettori)◊ raramente timo, ma istanote mi so assustrau ◊ bidindhe sos bandhidos si est assustada ◊ assustradedhu mi ndi seu!…
2.
assustrat una cosa chi no s'ischit fàchere
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
effrayer
Inglese
to frighten
Spagnolo
asustar
Italiano
spaurire
Tedesco
erschrecken.
atraghentàre , vrb: atreghentare,
atrigantare,
atrighentare Definizione
treulare su trigu; fàere moida deasi a meda de fàere a tímere, fintzes tímere ebbia; pigare a cropos
Sinonimi e contrari
assuconare,
aterrai,
aterrighinare
/
catigare,
mazare,
perseghire,
surrai
2.
upas umanas atrigantadas de s'assuconu si chircant in miniera ◊ lampos e tronos atreghentant e acorant su pastoredhu ◊ si ch'est morta atreghentada a sa vista de cussos animales ◊ est a boghes atreghentendhe sa zente in sa carrela
3.
sos carabbineris l'ant atreghentadu a interrogatórios, li cheriant fàghere atrogare su chi no aiat fatu ◊ cuss'àlvure onzi travuntana l'atrighentat, la tríulat ◊ s'ierru fritu at atrigantadu sos casidhos (T.Solinas)◊ pro cussa mancànscia mi li so atraghentadu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
effarer,
effrayer
Inglese
to dismay
Spagnolo
espantar
Italiano
sgomentare
Tedesco
bestürzen.
atzurrumbàre , vrb Definizione
assicare meda, pigare totinduna unu tzurrumbu, un’assíchidu mannu
Sinonimi e contrari
acicai,
alvinare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
effrayer,
épouvanter
Inglese
to scare strongly
Spagnolo
asustar
Italiano
spaventare forteménte
Tedesco
erschrecken.
gegherài , vrb: agegherai,
geregare,
giagarare,
zacarare Definizione
bogare de mala manera, fàere fuire, pònnere in avolotu
Sinonimi e contrari
assulurgiare,
giarigare,
ixegherai,
ispabuciare,
isvalostiare,
salargiare,
stagiai,
ussiare
| ctr.
asseliai,
batire,
cramare
Frasi
che l'ant giagaradu a sonos de tamburru e a frúscios ◊ mai bos giagaraia, ma cuntentu iscultaia sas bostras caras cantones (G.A.Cossu)◊ sa zente est giagarada dai pena in pena e tenet bisonzu de paghe! ◊ mi dispiaghet chi ti bida giagaradu e pessighidu! ◊ sos canes a úrulos che ant giagaradu su grodhe
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
effrayer,
faire fuir
Inglese
to support escaping
Spagnolo
echar,
hacer huir
Italiano
far fuggire
Tedesco
in die Flucht schlagen.
ilgiràre , vrb: irgirare,
isgirare Definizione
furriare is crebedhos, èssere fora de tinu; pigare assíchidu forte
Sinonimi e contrari
irbariare
/
acicai,
asciuconare,
asciustrare,
aterrighinare,
ispantamare,
ispramai,
isturdinare,
stremessiri
Traduzioni
Francese
effarer,
effrayer
Inglese
to dismay
Spagnolo
desconcertar
Italiano
sgomentare
Tedesco
erschüttern.
intimorigiài , vrb: intimorillai,
intimorizai,
intimorizare Definizione
pònnere timoria, fàere a tímere: prnl., tímere
Sinonimi e contrari
apantejare,
apramare,
asciustrare,
aterrighinare,
atimorigiai,
intimoriare
Frasi
intimorígiant sa genti cun sonus de cadenas e cun itzérrius ◊ comenti at inténdiu a issu si est intimorigiau
2.
biendi iscurighendi a mesudí chini no nd'iat a èssi intimorigiau?
Traduzioni
Francese
effrayer
Inglese
to intimidate
Spagnolo
atemorizar
Italiano
intimorire
Tedesco
veränstigen.
ispabajàre , vrb: ispapajare Definizione
coment'e apèrrere, ma nau prus che àteru in su sensu de lassare meravigliaos meda, fintzes coment'e chentza crèdere, timendho, in pentzamentu; fàere a tímere / colore ispabajau = ispramau, biu biu
Sinonimi e contrari
ilbambarriare,
ispalpedhare,
ispampanai,
ispamparinare
/
abbaucare,
atolondrai,
atordire,
spantasiai
/
acicai,
asciuconare,
asciustrare,
ispramai,
isprauriri
2.
Mariedha est cun sos ogos ispabajaos de sa rigonza e de sa timoria ◊ mi borto a cada bandha e tandho, ispapajau, mi dimandho: Ma dego, Deus meu, ite soe? ◊ a mimme ispapajau lassaes! ◊ Bustianu fit ispapajau de su chi fit biendhe: mai crediat de acatare una cosa gai ◊ cudhu abbarrat mudu e sichit a si lu pompiare ispapajau ◊ est mortu chin sos ocros ispapajaos ◊ boches e prantu ispapajau prenabant su bichinau ◊ a s'apedhu ispapajau de sos canes, Predànghelu fit iscampiau dae s'alapinna
Traduzioni
Francese
effrayer
Inglese
to stun
Spagnolo
asombrar,
sobrecoger
Italiano
sbigottire
Tedesco
bestürzen.