cocói , nm Definizione
(in calecunu logu upm) segundu su logu dhu narant a una genia de animaledhu cun su corgiolu, fatu a bisura de caragolu (cocóide pintu), in àteru logu a unu bobboi chentza de corgiolu chi camminat a illascinadura che a su tzintzigorru, ma est longhitu (cocoi nudu)/ fai a cocoi = allorigare, atrotoxai, pinnicai in giru sentza chi unu càbidu torrit cun s'àteru e a girus sempri prus istrintus acostendusí a su centru, fai a caragolu
Sinonimi e contrari
babbacorra,
barbodha,
cocóide,
cocorra,
cocorróciu,
cocorróide,
croca,
gioga,
pissigorru 1,
portamincorras,
sicigorru,
tabacorra
/
babballuca 1
Frasi
candho proet essint sos cocois ◊ cocoi cocoi, boga sos corros! ◊ segundhu ue, bi faghent sos cocois aira ◊ sos cocois como los pesant pro los bèndhere ca bi at zente meda chi ndhe chircat ◊ tiu Pepe muru muru fit acogliendhe cocoi chi fit essidu dae sas moridinas e dae sas tupas
2.
chei sos cocois faghides, bois, chi essint addaghi proet! ◊ locura est chi presumant sos cocois, ca giughent corros, a pòdere arare! (Cubeddu)
Cognomi e Proverbi
smb:
Coccoi, Cocoi
Terminologia scientifica
crp
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
escargot
Inglese
snail
Spagnolo
caracol
Italiano
lumaca
Tedesco
Schnecke.
cròca , nf, nm: croga,
crogu Definizione
genia de tzintzigorru siat de terra e siat de mare; su corgiolu (corra) de sa cóciula e fintzes de is oos; sa conca de s'ossu mannu de sa còscia, s'incàsciu suo e mescamente is ossos de su lumbu, in pitzu de is nàdigas (deosi fintzes cloga, a logos)
Sinonimi e contrari
babbacorra,
ciócula,
cocoi,
cocorra,
cocorróciu,
cocorróide,
gioga,
pissigorru 1,
sicigorru,
tabacorra
/
cóciula
/
lumbu
Modi di dire
csn:
croca nuda = tiligugu; s'ossu de sa c., de sa gioga = su fusti de sa coa, sa coa de s'ischina o crogale, itl. còccige; sa ruche de crocas = su tretu in mesu de sos duos lumbos; abbistu che c. = tontu che napa; mudu che c. = citiu deunudotu
Frasi
sas crocas abbarrant istichias in tempus assutu ◊ proghe proghe, sa zente fit totu andhandhe a cullire crocas ◊ sas crocas fint sapurias chi no si catzabant dae buca!
2.
no bi at a resèssere mai: est che a illichidare su mare a croga!
3.
su traghinu galanu como est mudu che croca
4.
si at ghetau sa camisa in crocas ◊ pòveras crocas mias, dresta e manca: sunt die e note sèmpere a tochedhu! ◊ s'àinu intórticat sa croca a s'irdobbonzu
Terminologia scientifica
crp, crn, helix hortensis
Etimo
ltn.
cochlea
Traduzioni
Francese
escargot,
ilion,
bassin
Inglese
ilium,
snail,
pelvis
Spagnolo
caracol,
pelvis
Italiano
lumaca,
ìleo,
bacino
Tedesco
Schnecke,
Darmbein,
Becken.
giòga , nf Definizione
upm., genia de tzintzigorru (dhue at logu chi est sa padedha 1 o pagellida)/ min. gioghita / gioga minuda = calidade de sintzigorredhu minudu (helix pisana, leucochroa candidissima); giógula marina = cóciula / in sa carena de sa zente, s'ossu de sa gioga, de sa croca = su fusti de sa coa, sa coa de s'ischina, crogale, itl. còccige; male de sa gioga = itl. fimòsi (su pizu de sa pedhe chi cuguzat sa conchedha de sa natura de s'ómine est tropu afissa e no si ritirat); in carchi logu est sa calanca de s'ogru
Sinonimi e contrari
cocoi,
croca
Frasi
sa gioga candho pioet girat e si giughet sa domo a trazu ◊ dae sendhe criaduras andhaimis a gioga chi nos serviat a nos catzare su fàmine ◊ fimis cuntentos candho su chi poniat in su piatu fit cosa chi aimis regortu cun sas manos nostras: fenuju, gioga, cugumedhu, antunna, beda, ispàrau
2.
in sa gioga tocait de fàghere un'iscanzadura, che unu trau de giacheta, pro fàghere sos ojos a su santu
Traduzioni
Francese
escargot
Inglese
snail (big)
Spagnolo
caracol
Italiano
chiòcciola
Tedesco
Schnecke.
grògu 1 , nm Definizione
genia de tzintzigorredhu de mare, minudu meda, in colore de chinisu, lisu a pintirighinos, est bonu a papare; dhue at logu ue is grogos funt tzintzigorros de terra, mannos
Sinonimi e contrari
caragolu
2.
su pitzinnu giughet unu grogu de cussos mannos, zogandhe
Terminologia scientifica
its, monodonta turbinata?
Traduzioni
Francese
escargot de mer
Inglese
sea snail
Spagnolo
caracol de mar
Italiano
lumachina di mare
Tedesco
Meerschnecke.
sicigórru , nm: cicigorru,
sinsigorru,
sintzigorru,
sissigorru,
sitzigorru,
tzintzigorra Definizione
animaledhu cun su corgiolu (corra) tundhu a bisura de caragolu: bogat una genia de saliàciu e in conca, candho essit a is abbas mescamente, bogat coment'e duos corros, modhes, ue in punta portat is ogos: cun custu númene est mescamente su biancu e un'àtera calidade birdància (boveri) e si arregollet po papare (su papu)/ su sitzigorru est símbulu de is bregungiosos ca comente dhi tocant is corros che dhos torrat a intrare
Sinonimi e contrari
babbacorra,
barracorru,
cocoi,
cocorra,
cocorróciu,
croca,
gioga,
pissigorru 1,
portamincorras,
suntzorra
Modi di dire
csn:
mamma de sitzigorru = zenia de cocoi chentza corza; sitzigorru buca modhi = chi zughet s'oru de sa corza, in s'ala abberta, tropu fine, chentza fata (e pro cussu no est bonu, depet sighire a crèschere); no bàliri unu sitzigorru = no bàlere a nudha; lassai isciogai is sitzigorrus = pònnere a zeunare; circai sitzigorrus a cúmpudu = candho ancora no sunt essidos, furriendhe sas pedras o àteru a bídere si bi ndhe at; sculaciai is sitzigorrus = segarendhelis sa punta de su caragolu (culàciu), prima de los sighire a còghere in sa bagna, a manera chi, manighèndhelos, ndh'essant a sutzadura
Frasi
betanci cussus sissigorrus a sa bagna e testadha de sali ◊ istrama, po papu de sitzigorru dh'as pigada?!◊ apu biu unu sicigorru cun tres mois de trigu…
2.
sitzigorru, bogandi is corrus a foras e lassa sa bregúngia!
Terminologia scientifica
crp, helix pomatia
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
escargot
Inglese
snail (big)
Spagnolo
caracol
Italiano
chiòcciola,
lumaca,
lumacóne
Tedesco
Schnecke,
große Schnecke.
tapàda 1 , nf Definizione
sa mongeta arregorta in istade, candho est serrada cun d-unu pígiu biancu e istat firma in su buidedhu chi s'at fatu asuta de terra; genia de tzintzigorredhu de mare
Sinonimi e contrari
mongeta,
monza 1,
tapacorra
Frasi
de tapadas si ndi agatat meda me is cardalis
Terminologia scientifica
crp, helix aperta
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
limaçon,
escargot
Inglese
snail
Spagnolo
caracol
Italiano
chiòcciola
Tedesco
Schnecke.
tzintzigòrra, tzintzigórru , nf, nm: sicigorru*,
titzigorru,
tzintzincorru,
tzitzigorru Definizione
cocoi, bobboi a corgiolu (corra) tostau a caragolu, bonu fintzes po papare (su papu); a logos tzintzigorru dhu narant a su tirriolu
Sinonimi e contrari
babbacorra,
barracorru,
cocoi,
cocorra,
cocorróciu,
croca,
gioga,
pissigorru 1,
portamincorras,
suntzorra
Frasi
sos tzintzigorros lassant sa bae ue passant ◊ Papatzàpulos papaiat tzintzigorros boveris, figau orrostiu, bidaritzu… non grisaiat nudha!
Terminologia scientifica
crp
Traduzioni
Francese
escargot
Inglese
snail
Spagnolo
caracol
Italiano
chiòcciola,
lumaca
Tedesco
Schnecke.