bacínu 1 , nm Definizione
su tretu de sa carena tra is duos ossos de is lumbos
Terminologia scientifica
crn
Traduzioni
Francese
bassin
Inglese
pelvis
Spagnolo
pelvis
Italiano
bacino
Tedesco
Becken.
bàlsa , nf: baltza,
bàrcia,
barsa,
bartza,
brassa,
bratza Definizione
genia de lacu mannu o poju a pranta retangulare po dhue prènnere abba; genia de fossu, de sa matessi forma, po pònnere crachina imbartzada / min. bartzita, bratzichedha; bartza po iscagiare cartzina = bartza inue si ammesturat abba a sa crachina rude (de betare a unu fossu)
Sinonimi e contrari
barchile,
bràtziga,
lacu
Frasi
in s'ortu bi cheret sa bartza pro collire s'abba ◊ chin sa líssia si fachiat sa bocada in sa brassa
Terminologia scientifica
stz
Etimo
spn.
balsa
Traduzioni
Francese
bassin
Inglese
pond
Spagnolo
pilón
Italiano
vasca
Tedesco
Becken.
barchíle , nm: barcile,
barcili,
bartzile,
bracibi,
orcibi Definizione
fràigu po prènnere de abba, ma fintzes fossu, pischina, poju; istrégiu mannu po sa múrgia po su casu / casu de barchile = merca
Sinonimi e contrari
balsa
/
mulgera
Terminologia scientifica
stz
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bassin,
lavoir
Inglese
trough
Spagnolo
dornajo,
gamella
Italiano
truògolo
Tedesco
Trog.
bartzíta , nf Definizione
min. de bartza, bàrcia pitica
Sinonimi e contrari
bratzichedha
Traduzioni
Francese
petit bassin,
bassinet
Inglese
small basin,
tub
Spagnolo
pila
Italiano
vaschétta
Tedesco
kleine Wanne.
cròca , nf, nm: croga,
crogu Definizione
genia de tzintzigorru siat de terra e siat de mare; su corgiolu (corra) de sa cóciula e fintzes de is oos; sa conca de s'ossu mannu de sa còscia, s'incàsciu suo e mescamente is ossos de su lumbu, in pitzu de is nàdigas (deosi fintzes cloga, a logos)
Sinonimi e contrari
babbacorra,
ciócula,
cocoi,
cocorra,
cocorróciu,
cocorróide,
gioga,
pissigorru 1,
sicigorru,
tabacorra
/
cóciula
/
lumbu
Modi di dire
csn:
croca nuda = tiligugu; s'ossu de sa c., de sa gioga = su fusti de sa coa, sa coa de s'ischina o crogale, itl. còccige; sa ruche de crocas = su tretu in mesu de sos duos lumbos; abbistu che c. = tontu che napa; mudu che c. = citiu deunudotu
Frasi
sas crocas abbarrant istichias in tempus assutu ◊ proghe proghe, sa zente fit totu andhandhe a cullire crocas ◊ sas crocas fint sapurias chi no si catzabant dae buca!
2.
no bi at a resèssere mai: est che a illichidare su mare a croga!
3.
su traghinu galanu como est mudu che croca
4.
si at ghetau sa camisa in crocas ◊ pòveras crocas mias, dresta e manca: sunt die e note sèmpere a tochedhu! ◊ s'àinu intórticat sa croca a s'irdobbonzu
Terminologia scientifica
crp, crn, helix hortensis
Etimo
ltn.
cochlea
Traduzioni
Francese
escargot,
ilion,
bassin
Inglese
ilium,
snail,
pelvis
Spagnolo
caracol,
pelvis
Italiano
lumaca,
ìleo,
bacino
Tedesco
Schnecke,
Darmbein,
Becken.
làcu , nm Definizione
genia de istrégiu de linna o de pedra, de fatura diferente segundhu a ite serbit: su l. de linna po catzigare s'àghina est unu truncu de mata buida de unos duos metros, isperrau de longu mesu mesu a manera de pònnere su sacu de s'àghina e de calare su mustu a una cobedina; su l. de sa mola est una pedra manna, tundha e arta, prus istrinta in fundhu e larga in pitzu, picada a imbuidadura fata coment'e istrégiu, cun d-un'apertura a paris de su fundhu po ndhe pòdere bogare sa farra, duas partis in artu agiummai a oros chi essint a bandha de aintro po cicire o agguantare su coru cun sa túnica; su l. po pònnere abba o a papare a is animales est de pedra picada, longu o fintzes cuadrau (in is crésias po s'abbasanta est tundhu)/ min. lachedhu, lachighedhu
Sinonimi e contrari
scifedha,
tavania,
tuva
/
pica
/
abbasantera
Frasi
su lacu de sa mola si est de linna si narat "cubedhu" puru ◊ su lachedhu a su porcu li cheret pienadu a manigare ◊ at cumintzatu a iscarchiare supra de su sacu de s'àchina collocatu in su lacu ◊ in crésia si ponit sempri arrimau acanta a su lacu de s'acuasanta ◊ sa pudha at criau un'ou mannu coment'e unu lacu de mola…
Cognomi e Proverbi
smb:
Laccu, Lacu
Etimo
ltn.
laccus
Traduzioni
Francese
bassin,
lavoir,
auge
Inglese
trough
Spagnolo
lagar,
gamellón,
solera,
pila,
artesa,
batea
Italiano
truògolo
Tedesco
Trog.
lebbréri , nm, nf: lebbrera,
libbreri Definizione
istrégiu de terra martau po impastare e fàere su pane / min. lebbreritu
Sinonimi e contrari
scifedha,
tavania
Frasi
mamma mi coghet turedhos, de lebbreris de giodhu mi atato ◊ sa betzita lesit unu lebbreri e bi betesit innanti s'abba frita, debustis s'abba calda ◊ aforradu su lebbreri cun su telu e prenadu de farina, s'isolviat su fremmentarzu ◊ cust'ómine acontziat libbreris e gofàinas de terra
Terminologia scientifica
stz
Etimo
ctl.
llibrell
Traduzioni
Francese
bassin,
cuvette
Inglese
basin
Spagnolo
recipiente de barro para amasar
Italiano
bacile,
bacinèlla
Tedesco
Backschüssel.
lutòne 1 , nm: lutoni 1 Definizione
luta manna, buidu in is orrocas comente ndhe faet s'abba: dhue podet càbere fintzes metros de abba apojada / lutone de croca = itl. anca, s'incàsciu inue intrat sa conca de s'ossu prus mannu de sa camba
Sinonimi e contrari
alabatu 1,
presete
/
aruta,
gruta,
ispéntuma
2.
su pantalone fut atzapulau in paneri, in sa camba e in su lutone ◊ siat su lutoni, siat a sa pala, a sa betada mala incrubas un'anca (R.Locci)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
cuvette,
bassin
Inglese
basin
Spagnolo
cuenca
Italiano
cónca,
cavità,
bacino
Tedesco
Becken.
píca , nf Definizione
pedra manna trebballada, imboidada e fata a bisura de bartza pitica de dhue pòdere pònnere cosa aintru (abba, impastu, brovendha), prus che àteru po betare a papare a is animales, ma fintzes manna a bisura de bartza a pedras picadas, fintzes in funtanas (tundha o prelongada) po bellesa / sa p. de s'àcua santa = abbasantera; surdu che p. = surdu che picu, meda
Sinonimi e contrari
cumitedhu,
lacu
Frasi
in sas picas bi at galu impastu e landhe ◊ su frailarzu tenet sa pica de s'abba pro ifritare e temperare sas forramentas ◊ sas cocas in su corrale sunt bichendhe trigu in sa pica ◊ Tziscu umpit su mustu de sa pica ◊ nonnu teniat is picas aundi papànt is bòis
2.
lassinendhe che ruo a sa pica e ndh'esso totu infustu
Cognomi e Proverbi
smb:
Pica, Picca
Terminologia scientifica
stz
Etimo
ctl.
pica
Traduzioni
Francese
bassin,
lavoir en pierre
Inglese
stone trough
Spagnolo
artesa
Italiano
truògolo di piètra
Tedesco
Trog aus Stein.