abbasantèra, abbasantéri , nf, nm: acuasantera Definizione
lacu inue ponent s'abbasanta in is crésias / buca de a. = bucàcia
Frasi
in chida santa sas abbasanteras sunt líchidas ◊ de custa roca ant fatu abbasanteras ◊ po s'incrésiu mi seo imbenugada in s'abbasanteri ◊ si acóstiat a s'acuasantera, s'infundit sa punta de is didus e si fait sa gruxi ◊ canno intrat a créjia s’ifunnet sa manu in s’abbasanteri
2.
muda tue, buca de abbasantera: ti cheria a muzere e no mi as chélfidu!
Terminologia scientifica
pdrc
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bénitier
Inglese
stoup (holy water)
Spagnolo
pila de agua bendita
Italiano
acquasantièra
Tedesco
Weihwasserbecken.
apiculàda , nf Definizione
muntone mannu, cosa meda posta a pira, subràbare; logu ue si artzat
Sinonimi e contrari
bigada,
pira
/
altzadòglia,
ampuada,
ficada,
muntada,
petorru,
picada,
pigadorza
| ctr.
cabada,
falada
Frasi
candu acabbat de papai lassat un'apiculada arta de pratus
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pile,
tas
Inglese
pile
Spagnolo
pila
Italiano
catasta
Tedesco
Stoß.
bartzíta , nf Definizione
min. de bartza, bàrcia pitica
Sinonimi e contrari
bratzichedha
Traduzioni
Francese
petit bassin,
bassinet
Inglese
small basin,
tub
Spagnolo
pila
Italiano
vaschétta
Tedesco
kleine Wanne.
làcu , nm Definizione
genia de istrégiu de linna o de pedra, de fatura diferente segundhu a ite serbit: su l. de linna po catzigare s'àghina est unu truncu de mata buida de unos duos metros, isperrau de longu mesu mesu a manera de pònnere su sacu de s'àghina e de calare su mustu a una cobedina; su l. de sa mola est una pedra manna, tundha e arta, prus istrinta in fundhu e larga in pitzu, picada a imbuidadura fata coment'e istrégiu, cun d-un'apertura a paris de su fundhu po ndhe pòdere bogare sa farra, duas partis in artu agiummai a oros chi essint a bandha de aintro po cicire o agguantare su coru cun sa túnica; su l. po pònnere abba o a papare a is animales est de pedra picada, longu o fintzes cuadrau (in is crésias po s'abbasanta est tundhu)/ min. lachedhu, lachighedhu
Sinonimi e contrari
scifedha,
tavania,
tuva
/
pica
/
abbasantera
Frasi
su lacu de sa mola si est de linna si narat "cubedhu" puru ◊ su lachedhu a su porcu li cheret pienadu a manigare ◊ at cumintzatu a iscarchiare supra de su sacu de s'àchina collocatu in su lacu ◊ in crésia si ponit sempri arrimau acanta a su lacu de s'acuasanta ◊ sa pudha at criau un'ou mannu coment'e unu lacu de mola…
Cognomi e Proverbi
smb:
Laccu, Lacu
Etimo
ltn.
laccus
Traduzioni
Francese
bassin,
lavoir,
auge
Inglese
trough
Spagnolo
lagar,
gamellón,
solera,
pila,
artesa,
batea
Italiano
truògolo
Tedesco
Trog.
muntòne, muntòni , nm: mutoni Definizione
massa de vàrias cosas o fintzes cantidade de una matessi cosa posta totu impare, coment'e a fàere a cúcuru, a bisura de monte, betada una apitzu de s'àtera; dhu narant fintzes in su sensu de meda, cantidade manna
Sinonimi e contrari
barone 1,
partoxu,
remealzu
/
barrigada,
meda
Modi di dire
csn:
rúere a unu muntone, a cúcuru muntone = a una fasche, totugantos paris; falare a unu muntone = rúere de mala manera, a istràmpidu, de no si pòdere abbàlere
Frasi
muntone de pedra, de trigu, de palla, de foza, de linna, de carramatzinas, de àliga ◊ mi at contadu unu muntone de cosas ◊ bi aiat unu muntone de zente ◊ parit unu procu in muntoni de fà ◊ collide s'olia e ponide a muntone! ◊ fai unu mutonedhu de braxa anati de su forru!◊ pòbora ispiga, a ita ses torrada: oi donant su trigu a mutonis a is procus, crupa de is leis de sa CEE!
2.
petzi mi che sapo in terra a unu muntone, irdaossadu che cuba betza ◊ ponzant frenu a sos chi sunt distruindhe su logu, prima de mòrrere a cúcuru muntone!
Cognomi e Proverbi
smb:
Muntone, Muntoni
Etimo
itl.
montone
Traduzioni
Francese
tas
Inglese
heap,
pile
Spagnolo
montón,
pila
Italiano
mùcchio,
cùmulo
Tedesco
Haufen.
píla , nf Definizione
pira de materiales chi, po is elementos chímicos chi portant e po comente benint postos, produent una currente elétrica e podent allúere una lampadinedha, mescamente impreada po fàere unu pagu de lughe a denote o in logu iscurosu
Traduzioni
Francese
pile,
lampe
Inglese
battery
Spagnolo
pila
Italiano
pila
Tedesco
Taschenlampe.
píra 1 , nf, nm: piru 2 Definizione
css. cosa posta subràbari a tantos pigios, cabidhada, una in pitzu de s'àtera
Sinonimi e contrari
muntone,
pilada,
pipira
Frasi
una pira, o unu piru, de pane ◊ sos isportinos si poniant a pira, a supressare ◊ un’àtera pessone carfit su pane cotu chin d-unu gortedhu e lu collit a piras ◊ sunt totu a pira che truncos tortos, unu subra de s'àteru ◊ sos annos su bestiàmene fit morinne a piras
Traduzioni
Francese
pile,
tas
Inglese
heap
Spagnolo
pila,
rimero
Italiano
catasta
Tedesco
Haufen,
Stapel.
remeàlzu , nm: remiarzu,
remiazu,
reminarzu,
rimiàgliu,
rimialzu Definizione
muntone de trigu seidau, ma oe prus che àteru muntone de cosas bastat chi siat, fintzes àliga; logu inue si ammuntonat cosa chentza órdine; giuale de bíngia, órdine de bide, filera de matas po fàere aprigu
Sinonimi e contrari
muntone,
partoxu
/
linnàgliu
/
giuali,
órdine
Frasi
de custas cosas ndhe tenzo unu remiarzu
2.
custu logu est unu remiarzu de bruine ◊ za b'est su remiarzu de s'arga in cussu cuzone!…
Cognomi e Proverbi
prb:
bàrriu minore, remiarzu mannu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tas,
débarras
Inglese
pile,
receptable
Spagnolo
montón,
pila
Italiano
mùcchio,
catasta,
ricettàcolo
Tedesco
Haufen,
Menge.