làcana , nf: làcara,
làcuna 1,
làgana Definizione
tretu ue totu ororu si benint apare possessos, terrenos de meres diferentes, sartos, territórios de bidhas o istados diferentes; totu su chi si ponet a singiale de comente acabbat una propiedade e ndhe cumènciat un'àtera (cresura, surcu, trèmene, muru o àteru): in ccn. logu, làgana podet èssere fintzes una genia de buidu o forada inue apaulat abba in is orrocas
Sinonimi e contrari
afrontadura,
afrontatzione,
aprontu,
giurecongru,
lacanera,
líbide,
sinnas,
trèmena
Modi di dire
csn:
èssere a làcanas apare = lacanantes, acanta; pedra de làcana = mulloni; làcana a… = acurtzu, acanta a… (nadu fintzas de tempus); pònnere sa làcana = sinnalare ue colat sa làcana tra unu logu e un'àteru; sartai sa làcana (in cobertantza) = isazerare
Frasi
su carru mi portat fintzas a intru de làcana de cussa bidha ◊ si ant divisu sa terra e che fint ponindhe sa làcana ◊ is maladias parint tristesa sentza de làcunas ◊ in sa làgana de sa vida iscurtant su murrunzu de sa morte (G.Brocca)◊ is terras fiant in sa làcara da Samassi e Sadhori
2.
che fit a làcana a s'atonzu ◊ e tanti gei seus làcaras apari!…
3.
una làgana de prantu a s'ànima istudat su sídiu
Cognomi e Proverbi
smb:
Lacana
Etimo
srdn.
Traduzioni
Francese
limite
Inglese
border
Spagnolo
confín,
límite
Italiano
confine
Tedesco
Grenze.
lacanàdu , pps, agt: lacanau Definizione
de lacanare; chi giughet o tenet làcanas, serru
Sinonimi e contrari
serradu
| ctr.
illacanau
2.
bi at terras lacanadas a cresura ◊ tenet sa paràgula, s'abbistesa, sa libbertade, ma cun totu custu s'ómine est sèmpere lacanau ◊ in custu campu lacanadu tenzo sa domo mia
Traduzioni
Francese
limité
Inglese
bounded
Spagnolo
delimitado,
acotado
Italiano
limitato,
delimitato
Tedesco
begrenzt.
líbide , nf, nm, agt: límbide,
límide,
límina,
límine,
límite Definizione
oru, làcana chi distinghet duas propiedades; css. cosa chi faet de làcana tra su chi si podet e chi no si podet, tra su chi andhat bene e su chi andhat male in su fàere, mescamente in sa libbertade chi unu si podet pigare
Sinonimi e contrari
afrontadura,
afrontatzione,
aprontu,
làcana,
trèmena
/
illebiadu,
lébiu
Modi di dire
csn:
faedhare fora de líbides = chistionare chentza cabu, afaiu; arare a líbide = subra subra, a pizu fine, chentza falare a fundhu; sentíresi líbide de conca, de istògomo = illebiadu, menzus
Frasi
a líminas de semenériu ammaniaiant un'andhàina de terra neta pro pòdere narvonare su logu chene perígulu (G.Addis)
2.
ista in límites tuos! ◊ ista atentu a no brincare su límine
3.
mi sento unu pagu líbide
Etimo
ltn.
limite(m)
Traduzioni
Francese
limite
Inglese
bound
Spagnolo
límite
Italiano
lìmite
Tedesco
Grenze.
síngia , nf, nm: sinna,
sinza,
sinzu Definizione
css. singiale, pruschetotu longu coment'e una línia, chi lassat una cosa passandho, arrasigandho, fintzes fatu apostadamente; làcana intremesu de is propiedades, s'acabbu de sa vida; fintzes tzacadura
Sinonimi e contrari
sígnala,
signale,
sinneba
/
sinnera,
sinzolu
/
làcana
Modi di dire
csn:
bogare o dare cosa a sinza = a mindigu, a pagu a pagu; èssere a sinza posta = susuncu, de manu afissa; sos sinzos = cantu de peta o de matímine chi si daet candho si bochit su mannale
Frasi
sa síngia de s'arroda ◊ at lassadu una sinza ◊ comente sos oberajos si ndhe sunt leados dai sa sinza, Portolu iscapat a cúrrere e lompet su primu ◊ dh'iat atacau is peis aici bèni chi no si bidiat mancu sinna de atacadura ◊ ereditei un'aradu de linna e gai dai s'edade pitzinna apo sempre sa terra isforrogiadu e assulcadu cun pretzisa sinna (Pazzola)◊ si bit una sinna luxenti aundi is montis parit chi atumbint a su celu
2.
sa sinza narant chi l'at posta Deu ca est Isse su mere de sa vida
3.
sos inzemos los vogades a fiotos e su dinari a sinza: a èssere cumpridos siat!
Etimo
ltn.
signa
Traduzioni
Francese
signe,
limite
Inglese
sign,
limit
Spagnolo
señal,
límite
Italiano
ségno,
lìmite
Tedesco
Zeichen,
Grenze.
trèmena , nf, nm: trèmene,
trèmmene,
trèmini 1,
trèmmini Definizione
su tretu o línia ue totu si benint apare duos possessos de diferente mere e fintzes solu oru de fora de unu logu; tretu inue su terrenu si che abbàsciat totinduna, faet coment'e riartzu, cosa chi in logos de monte bortas meda est fintzes sa làcana inter duos possessos de diferente mere, làcana calada / sartai is trèminis = essire dae trèmenes, dae sos límites suos, fàghere o nàrrere prus de su chi est deghile a fàghere chentza ofèndhere o pitigare s'àteru; èssi trèmini a… = a làcana a…
Sinonimi e contrari
afrontadura,
afrontatzione,
aprontu,
bancu 1,
làcana,
líbide
/
iscrapa,
riartzu,
tele,
tèrema,
trempa
Frasi
liera che su bentu, passendu dogna trèmini, de sa terra mia bai, o bella paxi! (Danese)◊ s'universu sentza de trèmini mi lassat afrigiu ◊ vois sezis acante de che colare sos trèmenes de frades vostros ◊ non depes iscostiare sos trèmenes de su vichinu tuo! (Bb)◊ Giuliedhu tenet sa tanca a trèmene cun is Sèlegas
2.
una trèmena chena fundhu in su mare ◊ su cabadhu che at ghetau sos isposos a su trèmene ◊ cun s'ira de s'abba chi at fatu che at faladu trèmenes ◊ in s'istradone bi at unu muraglione subra de una trèmena de unos sete metres
3.
no cumenceus a sartai is trèminis, ita tiàulu!
Terminologia scientifica
slg
Etimo
ltn.
termen
Traduzioni
Francese
limite
Inglese
border
Spagnolo
límite
Italiano
confine
Tedesco
Grenze.