ammiàda , nf: armiada,
miada Definizione
su ammiare, genia de abbaidada fintzes fata cun severidade, coment’e ammeletzu
Sinonimi e contrari
acínnidu,
manigiada,
móvida,
ocrada
Frasi
mi bastabat solu un'ammiada, un'ingrisada de babbu pro mi pònnere in trassa! ◊ apenas ti bidesi s'ammiada mi abbandhonei in bratzos de sa sorte ◊ no fago mancu s'ammiada, ca isco chi si tratat de dare fune longa a su patire
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
signe,
geste
Inglese
nod,
sign
Spagnolo
ademán,
seña
Italiano
cénno
Tedesco
Wink.
arrebàtu , nm: rebatu* Definizione
atacu de una maladia (es. de callentura); arrebbentu, múngia, pelea po calecuna cosa
Sinonimi e contrari
afogu,
cària,
cumbata,
impodha,
inzotu,
istimpida,
matana,
mugna,
pista,
pistapone,
podha
Traduzioni
Francese
prodrome,
anxiété,
agitation
Inglese
warning sign,
labour,
anxiety,
disease attack
Spagnolo
arrebato
Italiano
attacco di male,
pròdromo,
affanno,
agitazióne
Tedesco
Anfall,
Prodrom,
Angst,
Aufregung.
chílciu 1 , nm: chísciu 1 Definizione
cosa chi si narat o chi si faet a ingestu po fàere a cumprèndhere calecuna cosa, po iscontroriare, fàere asseliare
Sinonimi e contrari
tzinnida
Frasi
su cane meu li móssigat a sa tzega airadu e no intendhet mancu sos chíscios chi l'imbio
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
signe,
geste,
clin d'œil
Inglese
sign,
nod
Spagnolo
seña (f),
ademán
Italiano
cénno,
ammicco
Tedesco
Wink.
firmài 1 , vrb: firmare Definizione
pònnere sa firma, iscríere donniunu a manu sua númene e sambenau suo
Frasi
frimma sa lítera e mandhachela! ◊ no ti dhus potzu firmai cussus paperis!
Traduzioni
Francese
signer
Inglese
to sign
Spagnolo
firmar
Italiano
firmare
Tedesco
unterschreiben,
unterzeichnen.
giogiói , nf Definizione
pistadura de un'istrinta
Traduzioni
Francese
pinçon
Inglese
the sign of a pinch
Spagnolo
marca de un pellizco
Italiano
pulcesécca
Tedesco
Zeichen von Zwicken.
indícu , nm Definizione
cosa chi si narat o chi si giaet a ischire a ccn.; in is libbros, sa lista de is allegas o argumentos cun su númeru de pàgina inue si agatant o cumènciant
Sinonimi e contrari
indíscia,
inditu,
significu
Frasi
sos indicos chi at dadu sunt pretzisos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
indication
Inglese
sign
Spagnolo
índice
Italiano
indicazióne
Tedesco
Angabe.
micàda , nf Definizione
ingestu, móvia de una parte de sa carena o àteru po fàere a cumprèndhere calecuna cosa
Sinonimi e contrari
acínnidu,
manigiada,
miada,
móvida,
ocrada,
tzinnida
Frasi
l'at cumpresu a sa micada ◊ at fatu sa micada de si sinnare ◊ a sa micada de sa chintolza su puzone est fuidu a perdijinu ◊ su mudu mustrat sa cosa a micadas ◊ Pone! - narat fatendhe de micada cun su pódhighe a cúcuru in giosso a su tzilleralzu pro pienare sas tatzas
Traduzioni
Francese
geste,
signe
Inglese
sign
Spagnolo
ademán,
seña
Italiano
gèsto,
cénno
Tedesco
Wink.
míngula , nf Sinonimi e contrari
ammiada,
ingestu
Frasi
aimus istudiadu sas míngulas de fàghere pro nos cumprèndhere chentza faedhare: s'ojitu, unu tuscitu, duos tuscitos, e gai ◊ a mossas e a míngulas mi at fatu a cumprèndhere chi m'isfidaiat a duellu
Traduzioni
Francese
signe,
geste
Inglese
sign
Spagnolo
ademán
Italiano
cénno
Tedesco
Wink.
sémbu , nm: semmu,
semu Definizione
singiale o marcu, de maladia, de segada o de freadura, chi abbarrat (prus che àteru in sa pedhe); crosta, pigighedhu de sàmbene sicau comente faet in is segadas; genia de essidura in sa tita de is animales e a bortas de sa fémina allatandho; css. cosa chi abbarrat coment'e singiale lassau de un'àtera; dónnia cosa in cantu est distinta de un'àtera / min. semotu
Sinonimi e contrari
muca,
sémida,
sinnale
/
ampístula,
brussedha,
caigioni,
dolimazosa,
essidura,
frusca,
gurone,
pabedha 1,
postema,
semadura
/
piessignu
Modi di dire
csn:
su mali de is semos = zenia de apesta; sembu iscantau, coghinau = fruschedha martzida; semu de coi = carbuncu
Frasi
a s'àinu si li bident sos semos de comente l'at pitigadu su sedhone ◊ custas abbas de súlfaru assaldant sa carena de sos semos chi giughimus in ossos
2.
no ti che catzes su semu de sa frascada, si no est bene sicu, ca ti essit torra sàmbene! ◊ su semu de sa secada
3.
cust'erba est addata po semus
4.
Deus dat semus de divinos dissignos ◊ custos sunt sos semos de sa decadéntzia ◊ no si bidet buscu o semu de alzola, no bi creschet olia ne ispiga ◊ issos no ant lassatu sinnu o semotu de su chi est fata s'identitate, sa memória de s'anticóriu (G.Albergoni)
5.
no bi at semu de sa pessone chi no apet su númene sou, in sardu puru
Traduzioni
Francese
bouton,
cicatrice
Inglese
scare sign
Spagnolo
cicatriz,
señal
Italiano
ségno da cicatrice,
fìgnolo
Tedesco
Narbe,
Furunkel.
sentína , nf Definizione
is singiales de comente unu si sentit, de su male chi tenet
Sinonimi e contrari
insemia
Traduzioni
Francese
symptôme
Inglese
sign,
symptom
Spagnolo
síntoma
Italiano
sìntomo
Tedesco
Zeichen.
signifícu , nm: sinníficu Definizione
su chi bolet nàrrere una cosa, s'inditu chi giaet unu sínniu, unu singiale
Sinonimi e contrari
indicu,
indíscia,
signale,
significadu
Frasi
fit unu giogu, ma teniat unu granne significu pro un'amore chi fit naschinne ◊ malu significu a ojare a unu chin d-unu fiadu moltu a pala! ◊ su sinníficu de cussa paràgula est custu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
signe,
symptôme
Inglese
sign
Spagnolo
síntoma,
indicio
Italiano
indìzio,
sìntomo
Tedesco
Zeichen.
síngia , nf, nm: sinna,
sinza,
sinzu Definizione
css. singiale, pruschetotu longu coment'e una línia, chi lassat una cosa passandho, arrasigandho, fintzes fatu apostadamente; làcana intremesu de is propiedades, s'acabbu de sa vida; fintzes tzacadura
Sinonimi e contrari
sígnala,
signale,
sinneba
/
sinnera,
sinzolu
/
làcana
Modi di dire
csn:
bogare o dare cosa a sinza = a mindigu, a pagu a pagu; èssere a sinza posta = susuncu, de manu afissa; sos sinzos = cantu de peta o de matímine chi si daet candho si bochit su mannale
Frasi
sa síngia de s'arroda ◊ at lassadu una sinza ◊ comente sos oberajos si ndhe sunt leados dai sa sinza, Portolu iscapat a cúrrere e lompet su primu ◊ dh'iat atacau is peis aici bèni chi no si bidiat mancu sinna de atacadura ◊ ereditei un'aradu de linna e gai dai s'edade pitzinna apo sempre sa terra isforrogiadu e assulcadu cun pretzisa sinna (Pazzola)◊ si bit una sinna luxenti aundi is montis parit chi atumbint a su celu
2.
sa sinza narant chi l'at posta Deu ca est Isse su mere de sa vida
3.
sos inzemos los vogades a fiotos e su dinari a sinza: a èssere cumpridos siat!
Etimo
ltn.
signa
Traduzioni
Francese
signe,
limite
Inglese
sign,
limit
Spagnolo
señal,
límite
Italiano
ségno,
lìmite
Tedesco
Zeichen,
Grenze.
sinzólu , nm Definizione
cosa chi si faet, chi si ponet o chi s'iscriet a singiale
Sinonimi e contrari
indíscia,
sémida,
signale,
sinnera,
síngia
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
signe
Inglese
sign
Spagnolo
seña,
señal
Italiano
ségno
Tedesco
Zeichen.