acínnidu , nm: acinnu, atzinnu Definizione genia de móvia chi si faet mescamente cun s'ogu o cun sa manu, sa conca, coment’e bolendho nàrrere o inditare calecuna cosa; acinnu est fintzes sa lampada de is lampos atesu chentza chi s'intendhat su tronu Sinonimi e contrari acinnira, ammiada, chinnida, cinnu / lampada Frasi no mi fetas atzinnos ca no isco a tzinnare ◊ dhi fait acínnidu cun su didu a su sartitzu apicau Etimo srd. Traduzioni Francese signe, cligner de l'oeil Inglese nod, wink Spagnolo ademán, seña Italiano cénno, accénno Tedesco Zeichen, Wink.

ammiàda , nf: armiada, miada Definizione su ammiare, genia de abbaidada fintzes fata cun severidade, coment’e ammeletzu Sinonimi e contrari acínnidu, manigiada, móvida, ocrada Frasi mi bastabat solu un'ammiada, un'ingrisada de babbu pro mi pònnere in trassa! ◊ apenas ti bidesi s'ammiada mi abbandhonei in bratzos de sa sorte ◊ no fago mancu s'ammiada, ca isco chi si tratat de dare fune longa a su patire Etimo srd. Traduzioni Francese signe, geste Inglese nod, sign Spagnolo ademán, seña Italiano cénno Tedesco Wink.

chílciu 1 , nm: chísciu 1 Definizione cosa chi si narat o chi si faet a ingestu po fàere a cumprèndhere calecuna cosa, po iscontroriare, fàere asseliare Sinonimi e contrari tzinnida Frasi su cane meu li móssigat a sa tzega airadu e no intendhet mancu sos chíscios chi l'imbio Etimo srd. Traduzioni Francese signe, geste, clin d'œil Inglese sign, nod Spagnolo seña (f), ademán Italiano cénno, ammicco Tedesco Wink.

chinnída, chínnidha , nf: cinnia, cinnida Definizione móvia de is ogos, ma fintzes de una css. parte de sa carena coment'e in s'idea de fàere calecuna cosa Sinonimi e contrari acínnidu, móida, tzinnida / chínnita, cinnita Frasi inoraona, ajó, ischida: apena apena a sa boghe supentis, betas su túnciu ma… mancu una chinnida faghes! ◊ at fatu una chínnida de conca ◊ s'uricra mi est drinnendhe e apo a chínnidhas s'ocru ◊ de ogu una cinnia si potzu ti fatzu Etimo srd. Traduzioni Francese signe, cligner de l'oeil Inglese nod, wink Spagnolo seña, ademán (m) Italiano cénno, mòssa Tedesco Wink.

conchizàda , nf Definizione móvia de sa conca Sinonimi e contrari conchinada, isconchinada, iscónchiu, isconchizada, sconchiada Etimo srd. Traduzioni Francese mouvement de la tête Inglese nod Spagnolo seña, ademán con la cabeza Italiano mòssa del capo Tedesco Kopfbewegung.

connotàu , nm Definizione su chi distinghet a donniunu, is piessignos chi presentat o dhu pertocant / secare sos connotaos a unu = istrupiaidhu, pònnere istrópiu Traduzioni Francese signalement Inglese description Spagnolo seña Italiano connotato Tedesco Merkmal.

manigiàda , nf: manizada Definizione su manigiare; sa móvia de sa manu po fàere calecuna cosa, fintzes chentza dha fàere de abberu Sinonimi e contrari ammiada, ingestu, mesurada, movitada, tramesada Frasi ti ses che colora ischirchinadu ebbi'ebbia pro sa manizada de duas "capas" e duas "tizetas" 2. si li fato sa manizada, cussu cane si che fuit ◊ ti bastet sa manizada! ◊ sa gente fut totu a manigiadas e a boghes po su piciochedhu a cuadhu ca fut binchendho Etimo srd. Traduzioni Francese signe, geste de la main Inglese wave (of the hand) Spagnolo ademán, seña con la mano Italiano cénno della mano Tedesco Handzeichen.

micàda , nf Definizione ingestu, móvia de una parte de sa carena o àteru po fàere a cumprèndhere calecuna cosa Sinonimi e contrari acínnidu, manigiada, miada, móvida, ocrada, tzinnida Frasi l'at cumpresu a sa micada ◊ at fatu sa micada de si sinnare ◊ a sa micada de sa chintolza su puzone est fuidu a perdijinu ◊ su mudu mustrat sa cosa a micadas ◊ Pone! - narat fatendhe de micada cun su pódhighe a cúcuru in giosso a su tzilleralzu pro pienare sas tatzas Traduzioni Francese geste, signe Inglese sign Spagnolo ademán, seña Italiano gèsto, cénno Tedesco Wink.

signàle, signàli , nm: singiale, singiali, sinnabi, sinnai 1, sinnale, sinnali, sinzale Definizione css. cosa (iscritura, colore, figura, sonu o àteru) chi si ponet o faet po inditare, distínghere o giare a cumprèndhere calecuna cosa, o chi est indítziu de s'ite o chie (precisu o nono) chi dh'at fatu dipèndhere Sinonimi e contrari arrastu, indíscia, intzínniu, macru, sémida, síngia, sinneba, sinzolu / símbolu, significu Modi di dire csn: pònnere sinnale a unu = iscudiridhu tanti de dhu lassai cun ccn. guastu; is sinnalis de s'isposu = sos donos, s'oraria chi s'ómine donat a sa fémina cojendhe; po tali sinnali = po cussu motivu; s. istradales = indíssios chi si ponent in oros de istradones e carrelas, de diferentes zenias e colores, mescamente pro chie si moet in màchina; su s. de sa rughe = sa rughe chi si faghet tochèndhesi cun sa punta de sos pódhighes de sa destra in cherbedhos, in mesu de petorras, in su codhu mancu e destru, ma fintzas sos primos duos pódhighes de sa manu (sos inditziales) postos a rughe (e a gantzu) zurèndhesi Frasi si ant fatu su sinzale de sa ruche e si sunt imbrenucadas ◊ chi no alluit est singiali malu ◊ at dau sinzale chi est galu bibu e sanu ◊ mi at fatu sinnai a mi abarrai a sa muda ◊ frebba sentza sidis: signale malu! ◊ ohi pitzinna astrada, ahi malassortada, como mi sunt prus craros sos sinzales! ◊ cun sa Cruxi, agguardada siat sa buca de mali: cun custu santu sinnali tenidha sempri segliada ◊ sinnale malu si no est torradu a como: fossis at tentu istrobbu ◊ s'arroda passendi lassat su signali ◊ is brabeis po sinnali portant is origas ispitzadas 2. s'isposu at mandau is signalis a s'isposa 3. de s'erba in cudha tanca no bi fit mancu su sinnale, mancu tudhu! ◊ chi no ndhe campet unu pro sinnale! ◊ mancu po sinnale bi ndhe at abbarradu! ◊ dhoi fut unu mascu incorradori e po tali sinnali, poita sèmpiri atumbada, unu corru dhi ammancàt ◊ su cómbidu o s'imbiatu sunt sinnales de comente unu càrculat s'àteru Cognomi e Proverbi prb: chini pigat e non ponit, signali dhoi lassat Etimo ltn. signale Traduzioni Francese signal, symbole, symptôme, empreinte Inglese signal, symbol, symptom, mark Spagnolo señal, seña, síntoma, huella Italiano segnale, ségno, sìmbolo, sìntomo, imprónta Tedesco Signal, Zeichen, Symbol, Symptom, Spur.

sínnu 1 , nm Definizione genia de segada chi si faet in s'origa po distínghere su bestiàmene (prus che àteru brebès, crabas, porcos) segundhu su mere; cosa o iscritura posta a singiale o chi a dónnia modu est un'inditu; discu de linna o de ortigu chi si ponet in su mojolu de sa mola / is sinnos de su bestiàmene: pertunta (istampu tundhu in mesu in mesu de s'origa, in d-una o in ambas), spissada (ispuntada), giuali (segada a mesa luna: g. de ananti, avatu o de daesegus, trevessus a un'origa addenanti, in s'àtera addaesegus), bogada ’e prana (segada de unu cantu de origa de mesania a sa punta: b. de ananti, b. de avatu), pissu càvana (segada a L de mesania a sa punta: p. c. de ananti, de avatu, trevessus), orrundilina (segada de s'origa in mesu de mesania a sa punta, de resurtare a duas puntas ma bogandhoche una tira a V), nàiri (trapada a mesania de s'origa dae s'oru a mesu, addenanti, addaesegus), crafida (trapada, segada, de mesania a sa punta, in mesu in mesu, chentza che ndhe bogare), ínnida (chentza perunu sinnu) Sinonimi e contrari malcadura, signale, síngia Modi di dire csn: fàghere in d-unu s. = in d-un'artzada de oju, in tempus de fàghere unu sinnu (de rughe); istare unu s. = fàghere impresse meda; totu su bestiàmine de unu s. = tallu, famíllia; segàrendhe su s., fàghere a sega s. = bochire o furare totu su bestiàmine de unu, ispèrdere sa ratza Frasi su pastore si est abbizau dae su sinnu chi s'anzone fit su suo ◊ sa sementusa fut cun su sinnu de is brebeis de s'amigu ◊ dàdemi unu maridu, za no bos chirco ne sinnu e ne pilu! (Limbudu)◊ tenemu crabas e de sinnu dèu fia spitzada e ciuali asegus 2. su vichinatu picat su sinnu dae unu mulinu de tempos anticos ◊ sa limba est su sinnu prus forte de s'identidade (B.Columbu)◊ bisonzat de apompiare sos sinnos, pro cumprènnere! ◊ est sinnu de mente giusta a nàrrere sos faedhos chi bi deghent ebbia (P.Pillonca)◊ milli ojos nos fint servendhe, calculendhe chizas, sinnos, tzinnos e sinnales ◊ bi aiat cosa de sinnos toltos a bessu de colora 4. mi ses iscumparida in d-unu sinnu! ◊ in tempus de unu sinnu che sunt essidos ◊ tenia unu pitzinnu de sos primos de bidha: mi ndhe at segadu sinnu sa morte istinchidha ◊ no si ndhe agatat frutu e ne zenia, chi ndhe ant segadu sinnu dae fundhu! Cognomi e Proverbi prb: a su sinnu si connoscit su pegus Etimo ltn. signum Traduzioni Francese marque Inglese countermark Spagnolo marca, seña Italiano contrasségno, ségno Tedesco Kennzeichen, Zeichen.

sinzólu , nm Definizione cosa chi si faet, chi si ponet o chi s'iscriet a singiale Sinonimi e contrari indíscia, sémida, signale, sinnera, síngia Etimo srd. Traduzioni Francese signe Inglese sign Spagnolo seña, señal Italiano ségno Tedesco Zeichen.

tzinnída , nf: acinnira* Definizione móvia chi si faet cun sa conca, cun sa manu, coment'e bolendho nàrrere cosa Sinonimi e contrari acínnidu, chinnida, manigiada, móida Frasi ti apo cumpresu a sa tzinnida 2. trobeida, travada, abbilandrada e ammurralada, est che anzone pronta a sa tzinnida Traduzioni Francese geste, signe Inglese nod, wave Spagnolo seña, ademán Italiano cénno Tedesco Zeichen.

«« Cerca di nuovo