Definizione Definizione
Sinonimi e contrari Sinonimi e contrari
Modi di dire Modi di dire
Frasi Frasi
Cognomi e Proverbi Cognomi e Proverbi
Terminologia scientifica Terminologia scientifica
Etimo Etimo
Traduzioni Traduzioni
étnicos:
cadhuresu | cdh. |
corsicanu | crsn. |
catalanu | ctl. |
catalanu aragonesu | ctl.a |
tedescu | deut. |
inglesu | engl. |
ispagnolu | esp. |
francesu | frn. |
grecu | grc. |
grecu bizantinu | grcb. |
germànicu | grm. |
italianu | itl. |
italianu lígure | itl.l |
italianu lombardu | itl.lm |
italianu napolitanu | itl.n |
italianu piemontesu | itl.p |
italianu sicilianu | itl.s |
latinu | ltn. |
latinu eclesiàsticu | ltne. |
latinu medievale | ltnm. |
malesu, de Malacca | mls. |
púnicu | pnc. |
àrabbu | rbb. |
àrabbu magrebbinu | rbb.m |
sardu | srd. |
sardu antigu | srdn. |
tabbarchinu | tbr. |
tataresu | ttrs. |
generales:
agetivu | agt. |
animales de allevam. | anall. |
animales arestes | anar. |
animales de abba | anb. |
animales raros | anra. |
ainas | ans. |
antigu, antigamente | ant. |
artículu | art. |
astronomia | astr. |
antunnas/codrolinu | atn. |
ausiliàri | aus. |
avérbiu | avb. |
baroniesu | bar. |
Bíbbia | Bb. |
bidha | bdh. |
bufóngiu | bfg. |
boghe de animale | bga. |
benidore | bnd. |
bíngia | bng. |
bestimenta | bst. |
boghe de verbu | bvrb. |
campidanesu | camp. |
calecunu/a | ccn. |
calecuna cosa | ccs. |
cunfronta | cfr. |
chímicu | chm. |
colores | clr. |
cumplementu | cmpl. |
erbas de cundhire | cndh. |
congiuntzione | cng. |
congiuntivu | cong. |
Cuncíliu Plenàriu Srd | CPS |
Canzoni pop. di Sard. | Cps |
cantones populares srd. | cps. |
partes de sa carena | crn. |
cerpiu/bobboi | crp. |
animale croxiu | crx. |
comente si narat | csn. |
calesisiat | css. |
costúmenes | cst. |
contràriu | ctr. |
cunditzionale | cund. |
domo | dmo. |
druches | drc. |
Èsodu | Es. |
Evangélios | Ev. |
fémina | f. |
fantasia (cosas de f.) | fnt. |
frores | frs. |
àrbures de frutuàriu | frt. |
físicu, pertocat sa física | fs. |
Génesi | Gén. |
gerúndiu | ger. |
giogos | ggs. |
imperfetu | imp. |
imperativu | impr. |
indicativu | ind. |
infiniu | inf. |
intransitivu | intrs. |
incurtzadura | intz. |
iscritu | iscr. |
it’est? | its. |
linnas de òpera | lno. |
logudoresu | log. |
laores | lrs. |
mascu | m. |
megabbàiti | Mb. |
móbbile, mobbília | mbl. |
medidas | mds. |
miriagramma | mgr. |
minore/diminutivu | min. |
maladias | mld. |
mànigos | mng. |
massaria | mssr. |
matas/tupas | mt. |
matemàtica | mtc. |
metallos | mtl. |
matas mannas | mtm. |
matas raras | mtr. |
númene fémina | nf. |
númene, nm. mascu | nm. |
númene iscientíficu | nms. |
nara!/pronúncia | nr. |
su naturale | ntl. |
interrogatigu | ntrr. |
Números (Bb.) | Núm. |
nuoresu | nuor. |
òperas antigas | opan. |
persona (grammàtica) | p. |
plurale | pl. |
pane | pne. |
poéticu | poét. |
prus che passau | ppas. |
particípiu passau | pps. |
provérbiu | prb. |
prendhas | prd. |
preide, crésia | prdc. |
prepositzione | prep. |
presente | pres. |
professiones | prf. |
pronúmene | prn. |
pronominale | prnl. |
propositzione | prop. |
pische, pisca | psc. |
piscadore | pscd. |
pastoria | pstr. |
parentella | ptl. |
pigiones | pzn. |
erbas arestes | rba. |
erbas de cura | rbc. |
erbas linnosas | rbl. |
parte de erba, de àrbure | rbr. |
erbrúgios | rbz. |
erbrúgios coltivaos | rbzc. |
riflessivu | rfl. |
armas | rms. |
minutu segundhu | s. |
sabores | sbr. |
is abes | sbs. |
sa die | sdi. |
singulare | sing. |
sonajolos | sjl. |
su logu | slg. |
sambenaos | smb. |
sonalla/sonàgia | snl. |
usàntzias | sntz. |
sessuale | ssl. |
istrégiu | stz. |
tempus cronológicu | tpc. |
tempus metereológicu | tpm. |
transitivu | trns. |
trasportos | trps. |
tessíngiu | ts. |
unu po medas | upm. |
variante/variantes | var. |
verbu | vrb. |
verbale | vrbl. |
genias fe carena | zcrn. |
| |
| |
A./c. S’istedhu * in d-una variante o sinónimu inditat in cale de custos est posta s’etimologia; in s’etimologia narat chi cussa est s’etm. suposta.
dèma , nf: atema,
demma,
tema Definizione
maladia chi tirat a longas, aintru de sa carena e mancu bene connota, fintzes arremadiu, pecu
Sinonimi e contrari
antzulia,
ciaca,
indema,
insemia,
témiu,
tzemia
/
defeta,
peca 1
2.
mi dolet a mortóriu unu prumone, no potzo mancu respirae pro sa dema
3.
sa dema cosa sua est chi est mandroni
Traduzioni
Francese
misère,
maladie
Inglese
ailment
Spagnolo
enfermedad
Italiano
magagna,
malattìa crònica
Tedesco
Gebrechen.
isténia , nf, nm: isténiu Definizione
poberesa, debbilesa, su èssere chentza cosa e chentza fortzas; sa pagu presse, su istentu faendho is cosas, su abbarrare mighirimíghiri, tropu abbellu
Sinonimi e contrari
bisognu
/
apódhiu,
immajonu,
istentu
Modi di dire
csn:
andhare a i. = pèrderesi, (nadu de sas abbas) interràresi, isparèssiri; mòrrere a i. = istare morindhe e chentza mòrrere, istentare morindhe; sonu de campana a isténiu = addasiadu (goi sonant s'ispiru)
Frasi
si sos zornales batiant solu novas bonas sos leghitores tiant mòrrere de isténia! ◊ destinu, fada o sorte truncant, istruncant o faghent isténiu, de s'umanu iscontzendhe onzi dissignu
2.
ite isténiu de cuntrestu! ◊ assiat isténiu!
3.
zente meda in su mundhu est famida, morzendhe a isténiu ◊ si a primu viviat a isténiu, como campat sentza apretu ◊ in pensione vivet a isténiu, buschendhe cugumedhu, cocoi, catza a giobu ◊ sa sorte mi at assachiadu lassèndhemi a isténiu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
privation,
misère,
lenteur
Inglese
privation
Spagnolo
privación,
pena,
lentitud
Italiano
stènto
Tedesco
Entbehrung.
poberèsa , nf: pobiresa,
poboresa,
poveresa Definizione
su èssere pòberos, su tènnere pagu, tropu pagu / intrare in p. = essire pòberos, in bisóngiu
Sinonimi e contrari
abbisognu,
aprentu,
pobertade,
poburidadi
| ctr.
richesa
/
cdh. poaresa
Frasi
dh'iat sacrificada sa vida, sèmpere pòberu, ma cun cussu pitariollu s'intendhiat erricu, no dh'iat ispantau sa poberesa ◊ fillu de giornaderi, iat connotu isceti sa poboresa ◊ poboresa e fintzas fàmini si patiat, in tempus de guerra ◊ amanti de poberesa, dogna bèni at lassau ◊ príntzipes malos, bídrigas e zanas bortulaiant reinas in ranas covecadas in trista poveresa (N.Osu)
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
pauvreté,
misère
Inglese
poverty
Spagnolo
pobreza
Italiano
povertà,
misèria
Tedesco
Armut,
Elend.