addoliméntu , nm Sinonimi e contrari
dabori,
dólima,
dolímine
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
douleur
Inglese
ache
Spagnolo
dolor,
pena
Italiano
dolóre
Tedesco
Schmerz.
atzànu , nm Sinonimi e contrari
cària,
matana,
múngia,
pista
Frasi
malu atzanu si ndh'est leanne!
Traduzioni
Francese
peine
Inglese
pain
Spagnolo
ansiedad,
pena
Italiano
affanno,
péna
Tedesco
Sorge.
contrapàssu , nm Definizione
su currespòndhere giustu giustu de una pena a sa curpa
Traduzioni
Francese
peine du talion
Inglese
retaliation
Spagnolo
pena de talión
Italiano
contrappasso
Tedesco
Wiedervergeltung.
dolentía , nf: dolintia Definizione
genia de dispraxere chi si sentit po un'àteru / àere dolentia = tènnere dolu
Sinonimi e contrari
dabori,
dispiachere,
dolénsia,
dolu,
làstima
Frasi
dendhe ti sunt sa morte sentza ispada, mancu sos tuos ndhe ant dolentia ◊ pro peus disastru e dolentia a mama no bidesi ◊ mísera e pòvera in pannos chi ndhe càusat dolentia ◊ a su mancare tuo, Elena mia, mi est mancada sa lughe e prus no miro che umbra acant'a mimmi e dolentia
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
chagrin
Inglese
grief
Spagnolo
pena,
pesar
Italiano
dispiacére,
dolóre,
péna
Tedesco
Leid.
doliméntu , nm Sinonimi e contrari
addoloramentu,
indolimentu
/
dabori,
dólima
/
dispiachere
2.
cussu bantzigonzu li cajonaiat dolimentos mannos ◊ a mie s'iscola mi faghet a dolimentu de mata
3.
cun meda dolimentu dh'iat contau su fatu ◊ totu Su Burgu ndh'est in dolimentu ca si ndh'est andhadu su preíderu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
regret
Inglese
regret
Spagnolo
pena (f),
pesar
Italiano
indoliménto,
rammàrico
Tedesco
Betrübnis.
iscàdha , nf, nm: iscadhu,
scadhu Definizione
su ischedhare, s'abba chi si ponet a ischedhare su pane, s'ischedhadura; genia de imparu po àere provau unu male, unu dannu
Sinonimi e contrari
iscadhada,
iscadhura,
iscalmentu,
ischedhadura
Modi di dire
csn:
fàghere in i. = ischedhare; pane de iscadha = pane ischedhadu; linna de i. = linnighedha fine pro ischedhare
Frasi
si cheres unu tzichi, ndh'apo fatu in iscadha
2.
ischis pro cale iscadhu ponent sa bríglia a su cadhu! ◊ cun sos iscadhos chi apo tentu so cuntentu su matessi ◊ prite no andhas a istudiare? iscadhu ti ant fatu, cantecante! ◊ no lu torrat a fàghere ca n'at leadu iscadhu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
brûlé
Inglese
price,
scalding
Spagnolo
agua para dar brillo al pan,
pena
Italiano
scòtto
Tedesco
Zeche.
pèna , nf Definizione
css. sufrimentu chi no siat pigau a bonugoro, po male chi ndhe benit chentza dhu bòllere, fintzes pentzamentu, dispraxere; su pl., is dolores de s'illieróngiu e fintzes dolores a bentre po maladia; su chi si betat a pagare o iscontare a cundenna po dannu o male chi unu at fatu
Sinonimi e contrari
dolorias,
pispinidura
/
cundenna
| ctr.
conciolu,
cuntentesa,
gosa,
prégiu
Modi di dire
csn:
bènnere sas penas = comintzare sos dolores de s'illieronzu; èssiri in penas de fogu = sufrindhe meda, de no ndhe pòdere istare; pònnere sa p. = betare su de pagare, a cundenna; pagare, smarigai sa p. = iscontare sa cundenna, dare su chi ant betadu a pagare pro su dannu fatu; addulchire sas penas = allebiai su sunfrimentu, su disprexeri
Frasi
no ti lees pena pensendhe a mie! ◊ candho ti lasso, su coro intendho in pena ◊ bois chi bidides sos males nostros, abbrandhade sa pena! ◊ dia chèrrere su consolu chi apàsigat sa pena ◊ mi picant a dischíssiu sas penas de s'amore ◊ fui in penas de fogu: mairu miu s'intendiat mali e guidendi circhendi su dotori!
3.
cun pena de sa vida, custu lu depes fàghere! ◊ pensa a sos innotzentes chi sufrint penas! ◊ santa Nostasia a manu sua s'at giau sa pena ◊ li at postu pena de sa vida si no ndhe batiat sa prus bella
Etimo
ltn.
poena
Traduzioni
Francese
peine,
chagrin
Inglese
pain,
punishment
Spagnolo
pena
Italiano
péna
Tedesco
Leid,
Sorge,
Strafe.
regíru , nm: reziru Definizione
su regirare, genia de ammàchiu, de dispraxere mannu, de pentzamentu chi no lassat asséliu po ccn. cosa chi si disígiat o chi no est andhada bene (pruschetotu in chistiones de amore)
Sinonimi e contrari
dellíriu,
dischíssiu
/
cdh. riciru
Frasi
a fortza de preguntas, prenetas e regiros so reséssidu a bídere ue fint ◊ pupa, candho naras "Mamma!" pones a mamma in regiros! (G.Raga)◊ cun totu no mi atrivo, bell'e chi vivo cun tantu regiru ◊ tue ses cudha chi at postu in regiros a mie!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
chagrin d'amour
Inglese
pang
Spagnolo
cuita,
pena
Italiano
spàsimo
Tedesco
Qual.
tàca , nf, nm: tacu Definizione
logu artu e in paris in pitzu, mescamente orroca sola, logu de orroca arta totu a inghíriu
Sinonimi e contrari
giara,
gollei,
ibba,
pranedha 1
/
tecu,
toneri,
texile
Frasi
sas abbas a bàsciu terra falant dae sos tacos de Diosa ◊ su tacu ainca funt is domus de gianas est unu pranu calcàriu assurcau de is errius
Terminologia scientifica
slg
Etimo
srdn.
Traduzioni
Francese
petit plateau rocheux
Inglese
small rocky tableland
Spagnolo
pequeña meseta rocosa,
peña llana
Italiano
tacco,
pìccolo tavolato roccióso
Tedesco
felsiges Tafelland.