dolentía , nf: dolintia Definizione
genia de dispraxere chi si sentit po un'àteru / àere dolentia = tènnere dolu
Sinonimi e contrari
dabori,
dispiachere,
dolénsia,
dolu,
làstima
Frasi
dendhe ti sunt sa morte sentza ispada, mancu sos tuos ndhe ant dolentia ◊ pro peus disastru e dolentia a mama no bidesi ◊ mísera e pòvera in pannos chi ndhe càusat dolentia ◊ a su mancare tuo, Elena mia, mi est mancada sa lughe e prus no miro che umbra acant'a mimmi e dolentia
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
chagrin
Inglese
grief
Spagnolo
pena,
pesar
Italiano
dispiacére,
dolóre,
péna
Tedesco
Leid.
fràzu , nm, agt Definizione
su bènnere mancu de sa cosa posta a fàere una faina, trebballu, isfortzu, e fintzes su pentzare cun dispraxere a calecuna cosa chi no andhat bene; chi est frazadu
Sinonimi e contrari
consumu
/
dispiachere,
impudu
Frasi
restant de afidare luego, cun pagu frazu, ca, tantu, sa picioca puru est chena parentes ◊ bi ant fatu abbusos, frazos, dannos ◊ làssala inoghe a manigare, a fiza tua, no tet èssere su frazu de!…
2.
bestit frazu e lutuosu mantu
Cognomi e Proverbi
prb:
male cuadu, frazu de pubidha
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
usure,
souci
Inglese
wearing out,
grief
Spagnolo
desgaste,
disgusto
Italiano
logorìo,
crùccio
Tedesco
Abnutzung,
Kummer.
làstima , nf, nm: làstimu Definizione
su lastimare, genia de sentidu chi si provat po s'àteru tenendhondhe cumpassione, agiummai coment'e provandho sa matessi pena de s'àteru
Sinonimi e contrari
cumpascione,
dolu,
piaidade
/
lamentu
Modi di dire
csn:
fàghere làstima = fàghere proare dolu; làstima de… (+ nm.) = genti o cosa bona meda ma andada mali, pérdia; làstima a… (+ vrb.) = (nau in suspu) mellus aici; ghetare làstimas = fai làstima, chesciaisí, tzerriai po dolori
Frasi
isperu chi s'atítidu agatit làstimu assumancus in su celu! ◊ mi faiat una làstima, cussu, sempri tristu che sa noti! ◊ sas dólimas l'ant reduidu a nudha: faghet finas làstima a su cane ◊ si ischiaizis sa pista, faghet làstima a bois e a mie ◊ l'acumpanzamus a s'interru cun làstimas e dolu ◊ Gesús ndi at tentu làstima biendidhu prenu de sàngia e de guronis ◊ de làstima su coro mi at segadu su lu bídere gai in tristura ◊ sos funnos comente est colatu su focu si fint fortzicatos ghetanne làstimas chi pariant de criatura ◊ che apo pérdiu su tacone de custos botinos, ma mi paret làstimu de dhos arrimare! ◊ làstima ndhe apat Deus me in su chelu!
2.
me is comunus intraus a làstima, nosu, a su timi timi, parit ca is àterus funt is meris
3.
e andhe làstima de zòvanu andhadu male! ◊ ita làstima de capedhu, chi dh'emu tentu dèu! ◊ làstima de pira fuliada, cue! ◊ làstima de olia, frundhida in campu pro no tènnere chie ndhe la collire! ◊ ih, ita làstima de picioca sena de bratzus! ◊ ite làstima de pilos chi bos ndhe sezis seghendhe!…(G.Raga)
4.
làstima a los pèrdere cussos cumpanzos chi ti che trazant a fàghere male!…
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
pitié,
compassion,
douleur,
peine
Inglese
pity,
grief
Spagnolo
lástima
Italiano
pietà,
compassióne,
compianto
Tedesco
Mitleid.
scoraméntu , nm: iscoramentu* Definizione
su scorai; dispraxere e isarcu mannu
Sinonimi e contrari
abbatimentu,
acoradura,
afrigimentu,
pesari,
triltura
/
isalcu
Frasi
candu at biu ca su tretu de fai fiat mannu meda ndi dhi fiat bénniu unu scoramentu mannu, dhi pariat ca no nci dha podiat fai ◊ candu si bit ca fintzas chini est capassu no fait su chi podit si aberrit sa bia de su scoramentu
Traduzioni
Francese
affliction
Inglese
grief
Spagnolo
aflicción,
postración
Italiano
accoraménto,
abbattiménto
Tedesco
Niedergeschlagenheit,
Gram,
Schwermut.
téju , nm: teu,
tezu Definizione
prantu istremau po una persona morta; fintzes genia de lamentu chi paret no acabbet prus, a ifadu; in carrasegare, prantu e càntigu po Zorziganneta (su mamutzone chi bogant in giru)
Sinonimi e contrari
atítidu,
rea
Frasi
sas feras pro sa sarda disastrura faghent su teu a s'úrulu mortale ◊ a pilu isoltu comintzat su teu a úrulu, porosu, isconsoladu (P.Casu)◊ candho fint remunidos a fiotu ant fatu su teu pro su mortu ◊ po prangi is binti mortus, in dónnia domu si fut pesau su teu
2.
sas ranas intro de sas tuedhas de su ribu sont pesandhe unu teju
Terminologia scientifica
sntz
Etimo
ltn.
taedium
Traduzioni
Francese
complainte funèbre
Inglese
grief,
funeral moan
Spagnolo
canto fúnebre
Italiano
compianto,
laménto fùnebre
Tedesco
Trauerklage.