dolentía , nf: dolintia Definitzione
genia de dispraxere chi si sentit po un'àteru / àere dolentia = tènnere dolu
Sinònimos e contràrios
dabori,
dispiachere,
dolénsia,
dolu,
làstima
Frases
dendhe ti sunt sa morte sentza ispada, mancu sos tuos ndhe ant dolentia ◊ pro peus disastru e dolentia a mama no bidesi ◊ mísera e pòvera in pannos chi ndhe càusat dolentia ◊ a su mancare tuo, Elena mia, mi est mancada sa lughe e prus no miro che umbra acant'a mimmi e dolentia
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
chagrin
Ingresu
grief
Ispagnolu
pena,
pesar
Italianu
dispiacére,
dolóre,
péna
Tedescu
Leid.
fràzu , nm, agt Definitzione
su bènnere mancu de sa cosa posta a fàere una faina, trebballu, isfortzu, e fintzes su pentzare cun dispraxere a calecuna cosa chi no andhat bene; chi est frazadu
Sinònimos e contràrios
consumu
/
dispiachere,
impudu
Frases
restant de afidare luego, cun pagu frazu, ca, tantu, sa picioca puru est chena parentes ◊ bi ant fatu abbusos, frazos, dannos ◊ làssala inoghe a manigare, a fiza tua, no tet èssere su frazu de!…
2.
bestit frazu e lutuosu mantu
Sambenados e Provèrbios
prb:
male cuadu, frazu de pubidha
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
usure,
souci
Ingresu
wearing out,
grief
Ispagnolu
desgaste,
disgusto
Italianu
logorìo,
crùccio
Tedescu
Abnutzung,
Kummer.
làstima , nf, nm: làstimu Definitzione
su lastimare, genia de sentidu chi si provat po s'àteru tenendhondhe cumpassione, agiummai coment'e provandho sa matessi pena de s'àteru
Sinònimos e contràrios
cumpascione,
dolu,
piaidade
/
lamentu
Maneras de nàrrere
csn:
fàghere làstima = fàghere proare dolu; làstima de… (+ nm.) = genti o cosa bona meda ma andada mali, pérdia; làstima a… (+ vrb.) = (nau in suspu) mellus aici; ghetare làstimas = fai làstima, chesciaisí, tzerriai po dolori
Frases
isperu chi s'atítidu agatit làstimu assumancus in su celu! ◊ mi faiat una làstima, cussu, sempri tristu che sa noti! ◊ sas dólimas l'ant reduidu a nudha: faghet finas làstima a su cane ◊ si ischiaizis sa pista, faghet làstima a bois e a mie ◊ l'acumpanzamus a s'interru cun làstimas e dolu ◊ Gesús ndi at tentu làstima biendidhu prenu de sàngia e de guronis ◊ de làstima su coro mi at segadu su lu bídere gai in tristura ◊ sos funnos comente est colatu su focu si fint fortzicatos ghetanne làstimas chi pariant de criatura ◊ che apo pérdiu su tacone de custos botinos, ma mi paret làstimu de dhos arrimare! ◊ làstima ndhe apat Deus me in su chelu!
2.
me is comunus intraus a làstima, nosu, a su timi timi, parit ca is àterus funt is meris
3.
e andhe làstima de zòvanu andhadu male! ◊ ita làstima de capedhu, chi dh'emu tentu dèu! ◊ làstima de pira fuliada, cue! ◊ làstima de olia, frundhida in campu pro no tènnere chie ndhe la collire! ◊ ih, ita làstima de picioca sena de bratzus! ◊ ite làstima de pilos chi bos ndhe sezis seghendhe!…(G.Raga)
4.
làstima a los pèrdere cussos cumpanzos chi ti che trazant a fàghere male!…
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
pitié,
compassion,
douleur,
peine
Ingresu
pity,
grief
Ispagnolu
lástima
Italianu
pietà,
compassióne,
compianto
Tedescu
Mitleid.
scoraméntu , nm: iscoramentu* Definitzione
su scorai; dispraxere e isarcu mannu
Sinònimos e contràrios
abbatimentu,
acoradura,
afrigimentu,
pesari,
triltura
/
isalcu
Frases
candu at biu ca su tretu de fai fiat mannu meda ndi dhi fiat bénniu unu scoramentu mannu, dhi pariat ca no nci dha podiat fai ◊ candu si bit ca fintzas chini est capassu no fait su chi podit si aberrit sa bia de su scoramentu
Tradutziones
Frantzesu
affliction
Ingresu
grief
Ispagnolu
aflicción,
postración
Italianu
accoraménto,
abbattiménto
Tedescu
Niedergeschlagenheit,
Gram,
Schwermut.
téju , nm: teu,
tezu Definitzione
prantu istremau po una persona morta; fintzes genia de lamentu chi paret no acabbet prus, a ifadu; in carrasegare, prantu e càntigu po Zorziganneta (su mamutzone chi bogant in giru)
Sinònimos e contràrios
atítidu,
rea
Frases
sas feras pro sa sarda disastrura faghent su teu a s'úrulu mortale ◊ a pilu isoltu comintzat su teu a úrulu, porosu, isconsoladu (P.Casu)◊ candho fint remunidos a fiotu ant fatu su teu pro su mortu ◊ po prangi is binti mortus, in dónnia domu si fut pesau su teu
2.
sas ranas intro de sas tuedhas de su ribu sont pesandhe unu teju
Terminologia iscientìfica
sntz
Ètimu
ltn.
taedium
Tradutziones
Frantzesu
complainte funèbre
Ingresu
grief,
funeral moan
Ispagnolu
canto fúnebre
Italianu
compianto,
laménto fùnebre
Tedescu
Trauerklage.