Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

agiorràre , vrb rfl: azorrare Definitzione pigare matana, múngia, po calecuna cosa o chistione, su si dha pònnere a coro Sinònimos e contràrios agiorridare, aporare Frases tantu de su piantu no ti azorres! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu s'affliger, se faire du souci Ingresu to grieve Ispagnolu afligirse Italianu afflìggersi, angustiarsi Tedescu sich betrüben.

apeléu , nm: peleu Definitzione totu su chi unu cricat de fàere, fintzes cun pelea, po arrennèscere in ccn. cosa pruschetotu difícile / pònnere a. = fai nàsciri crosidadi, disígiu de isciri, de biri Sinònimos e contràrios afarru, bataria, impeleu, matana, pelea*, pelei, segamentu Frases t'ispinghet a tantu s'apeleu de cherrer diventare unu portentu? ◊ a lu tenet s'apeleu cun cussa cosa, faghindhe e chentza bi poder resèssere! 2. s'iscusórgiu poniat apeleu a su pastoredhu e po pedire cossígios est andhau a babbai ◊ sa gente ispetàt cun apeleu is festas e sa gara de is cantadores Tradutziones Frantzesu souci, ennui, peine Ingresu trouble Ispagnolu esfuerzo Italianu affanno, briga Tedescu Sorge.

apiniòni , nf: opinnioni Definitzione genia de pentzamentu malu a bogare de conca po calecuna cosa chi si timet, no si bolet o no praghet Sinònimos e contràrios apensamentu, arraolu, cimbella, intabatzu, pedighinu, pedine, pestighinzu Frases no tengiais apinioni po su chi papais o bufais! ◊ sa vida tenit is apinionis suas ◊ tui ses sempri beridadosu e no ti ponis apinioni de su chi narat sa genti (Ev)◊ cun s'opinnioni de depi movi a fai is fainas si ndi furiat iscidau ◊ dèu portà s'apinioni de mi morri! Tradutziones Frantzesu préoccupation, inquiétude, souci Ingresu preoccupation Ispagnolu preocupación Italianu preoccupazióne Tedescu Sorge.

atrafúdhu , nm: atrufudhu Definitzione su atrufudhare, s’atrufudhamentu chi faet sa cosa; genia de dispraxere po calecuna cosa Sinònimos e contràrios abbródhiu, annógiu, bischiza, bústica, istrugnu, labbrione, pussàgiu / pesadura Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu renflement, souci Ingresu swelling, worry Ispagnolu hinchazón, disgusto Italianu rigonfiaménto, crùccio Tedescu Anschwellung, Kummer.

bellòre , nm Definitzione frore de cada mese, erba de frore, sicia móssia Sinònimos e contràrios concuda 4, pudibudi, sicia 1 Frases de bellore e sennoredhas sunt càrrigas sas cresuras Terminologia iscientìfica rba, Calendula officinalis Tradutziones Frantzesu souci Ingresu firecrest Ispagnolu caléndula Italianu fiorràncio Tedescu Gartenringelblume.

cimbèlla , nf Definitzione pistighíngiu, pentzamentu po calecuna cosa / ponnirisí c. po ccn. = leàresi pessamentu pro ccn. Sinònimos e contràrios apinioni, apinnicu, franédiga, intabatzu, pensamentu, pidinu Frases de annus mi agatu in su letu e mi pigu cimbella de is malis de is àterus! ◊ tenemu una cimbella, pentzendi a sa pipia, po cuss'ogu! ◊ ndi portas de cimbellas in conca!…◊ cimbella tengu dèu, ca mairu miu est malàdiu!… Tradutziones Frantzesu souci Ingresu worry Ispagnolu preocupación Italianu preoccupazióne Tedescu Sorge.

contribbulatziòne, contribbulatziòni , nf Definitzione cosa chi faghet penoriare, sufrire, istare male Sinònimos e contràrios ifadu, penória, tribbulia | ctr. gosa Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ennui, souci Ingresu bother, torment Ispagnolu molestia, tormento Italianu seccatura, torménto Tedescu Belästigung.

faltízu , nm: fastégiu, fastígiu 1, fastizu Definitzione genia de sufrimentu de s'ànima, ma fintzes istrobbu, ifadu, mescamente chi durat a meda / alliviare sos fastizos Sinònimos e contràrios afannia, afannu, ammóniu, apensamentu, agiu, axiori, patimentu / ifadu, pertoja Frases si pones fatu insoro ndh'essis macu cun fastizos e istragos ◊ so proendhe sos fastizos de sa pérdida de mamma ◊ che leat dae su coro onzi fastizu si est sa persona angustiada ◊ abburrit patimentos e fastizos ◊ s'amore no morit mancu in sos fastizos ◊ cussu no tenet ne fizos e ne fastizos ◊ ses meledendhe sa manera de mi pònnere in fastizu! ◊ dhi fut mortu su pobidhu e no biiat essida a custu fastígiu mannu 2. custa pudha no at dadu mai fastizu a nisciunu ◊ amus bidu mamas frundhendhe sos fizos solu pro èssere netas de fastizos (G.A.Cossu)◊ sa pudhedra si lassat ferrare chena fastizu Sambenados e Provèrbios prb: sos fizos sunt fastizos Ètimu itl. fastiggiare Tradutziones Frantzesu gêne, ennui, souci Ingresu bother Ispagnolu fastidio, molestia (f) Italianu fastìdio, seccatura prolungata Tedescu Qual, Belästigung.

fràzu , nm, agt Definitzione su bènnere mancu de sa cosa posta a fàere una faina, trebballu, isfortzu, e fintzes su pentzare cun dispraxere a calecuna cosa chi no andhat bene; chi est frazadu Sinònimos e contràrios consumu / dispiachere, impudu Frases restant de afidare luego, cun pagu frazu, ca, tantu, sa picioca puru est chena parentes ◊ bi ant fatu abbusos, frazos, dannos ◊ làssala inoghe a manigare, a fiza tua, no tet èssere su frazu de!… 2. bestit frazu e lutuosu mantu Sambenados e Provèrbios prb: male cuadu, frazu de pubidha Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu usure, souci Ingresu wearing out, grief Ispagnolu desgaste, disgusto Italianu logorìo, crùccio Tedescu Abnutzung, Kummer.

innaéntu , nm Sinònimos e contràrios annaentu, ifadu, istrobbu Frases no suporto s'abbolotu cun sos innaentos ◊ za lu tenet s'innaentu, cussu cristianu!…◊ a s'innaentu chi podes dare a mie no bi penses! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu souci, ennui Ingresu problem, nuisance, bore Ispagnolu preocupación, molestia Italianu grattacapo, fastìdio, nòia Tedescu Sorge, Überdruß.

intabàtzu , nm Definitzione genia de pentzamentu, de arriolu Sinònimos e contràrios apinioni, apinnicu, arriolu, cimbella, pedighinu, pedine, pestighinzu Frases tue ti leas intabatzu pro donzi cosighedha (G.Ruju)◊ no ti ndhe les de intabatzu pro s'annada! ◊ ma làssami custu intabatzu! ◊ sa mannedha si aiat leadu tantu intabatzu pro l'asciutare ca fit recuidu tilciulone Tradutziones Frantzesu souci, angoisse Ingresu anguish, worry Ispagnolu preocupación Italianu preoccupazióne, angòscia Tedescu Sorge.

peléu , nm: apeleu Definitzione totu su chi unu cricat de fàere, fintzes cun múngia, po arrennèscere in ccn. cosa / a p. = a pelea, a trabballu Sinònimos e contràrios bataria, impeleu, matana, pelea*, secamentu Frases nessi in bijone beni pro allebiare dogni peleu! ◊ sa giustíscia tua est in peleu, però no podes coglionare a Deu! ◊ vivo in apretu e in peleu ◊ in piús peleu de sa chi fist ti ses posta como ◊ tue in tribbunale chircas de ti ch'essire dae peleu ◊ pelea e peleu est totu su matessi! ◊ sias prontu a calisiollat peleu po su bèni de s'isposa e de sa famíglia tua! Tradutziones Frantzesu peine, souci Ingresu bother Ispagnolu molestia, engorro Italianu briga, affanno Tedescu Mühe.

penciaméntu , nm: apensamentu, pensamentu, pentzamentu, pesciamentu, pessamentu Definitzione s'atividade de sa mente, is ideas chi si cunsiderant e cuncordant; idea firma de candho si timet o si bolet calecuna cosa Sinònimos e contràrios immaginamentu, ispispinzu, pensada, penseri, pensu / agiu, apinnicu, arraolu, ildinu, intabatzu, pedighinu, pedine, pestighinzu / ttrs. pinsamentu | ctr. assussegu Maneras de nàrrere csn: afinare su pentzamentu = pentzai prus a fundu, cun prus precisioni; bèniri in p. = bènnere s'idea a conca; nàrrere, fàghere a p. = fuedhai, fai sentza de isciri sa cosa, a brétiu, isceti po comenti unu si dha pentzat; leàresi p., learesila a p. = tènniri coidu, arriolu, pigaisí p.; àere p. de calecuna cosa o chistione = pensare cun pinnicu, cun oriolu a calecuna cosa; bogaresiche unu p. = fai su chi unu teniat pentzamentu de depi fai (e aici no dhui pentzat prus); servire a unu a p. = bene meda, chirchendhe de ndhe cumprèndhere cun antibitzu ite cheret s'àteru Frases in custu puntu meda apo pecau in òperas e in malu penciamentu ◊ totus funt po tui is pentzamentus chi formu! ◊ fissa ti giuto ancora in pensamentu! ◊ chentu pessamentos li mulinabant in conca ◊ est arroliendu ma no arrennescit a callai pensamentu ◊ li est bénniu unu pessamentu a conca ◊ l'afinat su pessamentu candho depet fàghere una cosa de remédiu! ◊ de su pentzamentu no mi ndi andas mai, tui! ◊ non t’intret in coro custu pesciamentu tortu! (Bb) 2. za mi ndhe ses ponindhe de pessamentos in conca, fizu meu!…◊ bai, immoi, ninnedhu: mammai at a èssi in pentzamentu! ◊ no bos pichedes pessamentu si istento! ◊ no istes in tristura, ne in dispiaghere o pensamentu! ◊ lu tenzo a pessamentu a fàghere cussa cosa ◊ petzi bi cheriat cussu pessamentu puru, como!…◊ apo comporadu su regalu pro s'isposonzu de fizolu tou: e bogadu cussu pessamentu! 3. dèu gei dh'apu cumpréndia, mi dh'apu fata a pentzamentu! ◊ no faedhedas a pessamentu, candho no ischides! 4. cussu trancuillone no si leat pessamentu! 5. no bi at bisonzu de l'irvapiare, ca mi servit cun su pessamentu! (G.Ruju)◊ a maridu meu lu servo a pessamentu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pensée, souci, sollicitude Ingresu thought, care Ispagnolu pensamiento, preocupación Italianu pensièro, preoccupazióne, sollecitùdine Tedescu Denken, Gedanke, Sorge.

sicía 1 , nf Definitzione frore de cada mese, erba de frore, sicia móssia Sinònimos e contràrios bellore, concuda 4, pudibudi Terminologia iscientìfica rba, calendula officinalis Tradutziones Frantzesu souci (bot.) Ingresu pot marigold Ispagnolu caléndula Italianu fiorràncio, calèndola Tedescu Ringelblume.

«« Torra a chircare