Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

aciàchidu , nm Definitzione css. cosa chi curpit sa salude, dannu, istrobbu mannu Sinònimos e contràrios mantza, màrcia, taca 3 Ètimu spn. achaque Tradutziones Frantzesu ennui de santé Ingresu ailment Ispagnolu achaque Italianu acciacco Tedescu Gebrechen.

afastiadúra , nf Definitzione su afastiai / papai a afastiadura = a cusséssia, mascàresi Sinònimos e contràrios afàstiu, cascaviu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ennui Ingresu nauseatingness Ispagnolu empalago Italianu stucchevolézza Tedescu Widerlichkeit.

allóriu , nm Sinònimos e contràrios ifadu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ennui Ingresu boredom Ispagnolu aburrimiento Italianu nòia Tedescu Langeweile.

annéulu , nm Definitzione su èssere o istare unu pagu tristos, oféndhios o àteru deasi Sinònimos e contràrios anneu, annicu, triltura Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu peine, ennui, tristesse Ingresu sorrow, sadness, bother Ispagnolu molestia, tristeza Italianu péna, fastìdio, tristézza Tedescu Leid, Sorge, Traurigkeit.

apeléu , nm: peleu Definitzione totu su chi unu cricat de fàere, fintzes cun pelea, po arrennèscere in ccn. cosa pruschetotu difícile / pònnere a. = fai nàsciri crosidadi, disígiu de isciri, de biri Sinònimos e contràrios afarru, bataria, impeleu, matana, pelea*, pelei, segamentu Frases t'ispinghet a tantu s'apeleu de cherrer diventare unu portentu? ◊ a lu tenet s'apeleu cun cussa cosa, faghindhe e chentza bi poder resèssere! 2. s'iscusórgiu poniat apeleu a su pastoredhu e po pedire cossígios est andhau a babbai ◊ sa gente ispetàt cun apeleu is festas e sa gara de is cantadores Tradutziones Frantzesu souci, ennui, peine Ingresu trouble Ispagnolu esfuerzo Italianu affanno, briga Tedescu Sorge.

arrosciméntu , nm: arruscimentu, orrossimentu Definitzione istrachidúdine o immarritzone mentale o genia de tzatzadura chi si provat a fortza de fàere una matessi cosa o de si agatare sèmpere in d-una matessi manera, matessi logu Sinònimos e contràrios arrosciu, cascariu, coloviamentu, ifadu, impalagamentu, istufonzu, isvilu Frases po s'arroscimentu de sa genti at atuau is fragatas e si nc'est andau! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu saturation psychologique, ennui Ingresu tedium Ispagnolu hartazón Italianu saturazióne psicològica, tèdio Tedescu Überdruß.

chiriólu , nm, agt Definitzione su chiriolare una cosa; chie o chi istat in giru, bola bola, andhandho e torrandho; fintzes pentzamentu chi no lassat in asséliu Sinònimos e contràrios chirioladura / oriolu / rundhanu, zirellu Frases zugher una cosa a chiriolu 2. risitat a su sole su beranu e bolat sa mariposa chiriola (L.Mudadu)◊ in sa cora manna abbojant àteros trainos chiriolos 3. custa borta fut su preide a tènnere chiriolos po su chi dhi fut capitau! Tradutziones Frantzesu ennui, désagrément Ingresu nuisance Ispagnolu molestia Italianu molèstia Tedescu Belästigung.

contribbulatziòne, contribbulatziòni , nf Definitzione cosa chi faghet penoriare, sufrire, istare male Sinònimos e contràrios ifadu, penória, tribbulia | ctr. gosa Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ennui, souci Ingresu bother, torment Ispagnolu molestia, tormento Italianu seccatura, torménto Tedescu Belästigung.

faltízu , nm: fastégiu, fastígiu 1, fastizu Definitzione genia de sufrimentu de s'ànima, ma fintzes istrobbu, ifadu, mescamente chi durat a meda / alliviare sos fastizos Sinònimos e contràrios afannia, afannu, ammóniu, apensamentu, agiu, axiori, patimentu / ifadu, pertoja Frases si pones fatu insoro ndh'essis macu cun fastizos e istragos ◊ so proendhe sos fastizos de sa pérdida de mamma ◊ che leat dae su coro onzi fastizu si est sa persona angustiada ◊ abburrit patimentos e fastizos ◊ s'amore no morit mancu in sos fastizos ◊ cussu no tenet ne fizos e ne fastizos ◊ ses meledendhe sa manera de mi pònnere in fastizu! ◊ dhi fut mortu su pobidhu e no biiat essida a custu fastígiu mannu 2. custa pudha no at dadu mai fastizu a nisciunu ◊ amus bidu mamas frundhendhe sos fizos solu pro èssere netas de fastizos (G.A.Cossu)◊ sa pudhedra si lassat ferrare chena fastizu Sambenados e Provèrbios prb: sos fizos sunt fastizos Ètimu itl. fastiggiare Tradutziones Frantzesu gêne, ennui, souci Ingresu bother Ispagnolu fastidio, molestia (f) Italianu fastìdio, seccatura prolungata Tedescu Qual, Belästigung.

gèna , nf Definitzione s'istrobbu chi unu sentit po ccn. cosa chi no bolet o chi no dhi praghet / sentza de gena = itl. sènza preàmboli Sinònimos e contràrios ammóniu, innaentu, lassamistai / ifadu, nischitzu, pibinca Tradutziones Frantzesu ennui Ingresu nuisance Ispagnolu aburrimiento, fastidio Italianu nòia, fastìdio Tedescu Überdruß.

ifàdu , nm: infadu, infaru, irfadu, isfadu Definitzione totu su chi podet èssere de istrobbu, o chi orroschet, o chi provat sa passiéntzia, faet pèrdere tempus fintzes si no est cosa grave Sinònimos e contràrios ammóniu, gena, ifadamentu, ifestu, impelegu, impéltinu, imperpériu, innaentu, inzerra, istéculu, lassamistai, nischitzu, pibinca, pertoja Maneras de nàrrere csn: dare i.; leàresi s'i. de… = pigaisí s'istentu de fai cosa mala a fai mancai pagu trabballosa Frases Sardos, si no bos servit de infadu, dia cherrer cantare una cantone (Cubeddu)◊ sos músculos sunt saboridos, ma bi at ifadu a los innetiare ◊ a collire olia de terra bi at prus ifadu chi no pelea ◊ ma daet ifadu, mih, sa musca! Ètimu spn. enfado Tradutziones Frantzesu gêne, ennui Ingresu bother Ispagnolu molestia Italianu fastìdio, tèdio, molèstia, seccatura Tedescu Verdruß, Belästigung, Langeweile.

iféstu , nm: infestu Definitzione cosa chi istrobbat, chi faet orròschere, cosa de fàere chi praghet pagu, matanosa, trebballosa / donai, pigai i. Sinònimos e contràrios ifadu, imperpériu, nischitzu, pibinca, segori / inaventu, irbelegu Frases su chi li daiat ifestu fit chi no aiant detzisu comente si deviat pesare sa cosa ◊ gei si dh'at pigau s'infestu a preparai cussa cummédia!…◊ proaia infestu intendhendhe a tie ◊ innoghe s'umididade dat pagu infestu ◊ li apo dadu duas sedatadas a su fangotu e li at bogadu de cabu de mi fàghere infestu ◊ si dh'at pigau s'infestu, s'istudianti!… Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ennui, gêne Ingresu bother Ispagnolu molestia Italianu molèstia Tedescu Lästigkeit.

impalagaméntu , nm Definitzione su impalagai, cosa chi orròscere, colóviat Sinònimos e contràrios arroscimentu, cascariu, coloviamentu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ennui Ingresu gush Ispagnolu empalagamiento Italianu stucchevolézza Tedescu Ekelhaftigkeit.

impeléu , nm Sinònimos e contràrios apeleu, bataria, iscrevedhu, pelea Frases cussas sunt cosas chi nos daent impeleu ◊ custa est sa paga de s'impeleu, de su tantu tribbulare ◊ s'impeleu mi búliat su sàmbene Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu dérangement, ennui Ingresu inconvenience, labour Ispagnolu molestia Italianu affanno, incòmodo Tedescu Sorge, Beschwerlichkeit.

incruéscu , nm Definitzione ifadu, istrobbu, nau fintzes in su sensu de dannu chi si faet a s'àteru, cosighedhas mancari no graves meda ma chi dispraxent etotu Sinònimos e contràrios ifadu, imperpériu, increscu Frases cussos petzi daent incruescu a s'àteru: e candho lassant andhare su bestiàmine afaiu, e candho colant in su tou e ti lassant s'àidu abbertu! Tradutziones Frantzesu ennui Ingresu bother Ispagnolu molestia Italianu molèstia Tedescu Belästigung.

innaéntu , nm Sinònimos e contràrios annaentu, ifadu, istrobbu Frases no suporto s'abbolotu cun sos innaentos ◊ za lu tenet s'innaentu, cussu cristianu!…◊ a s'innaentu chi podes dare a mie no bi penses! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu souci, ennui Ingresu problem, nuisance, bore Ispagnolu preocupación, molestia Italianu grattacapo, fastìdio, nòia Tedescu Sorge, Überdruß.

innénneru , nm Definitzione calesiògiat cosa chi giaet istrobbu Sinònimos e contràrios gena, ifadu, ifestu, impelegu, innaentu, lassamistai, nischitzu, pibinca Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ennui Ingresu nuisance Ispagnolu molestia Italianu seccatura Tedescu Belästigung.

istéculu , nm Sinònimos e contràrios gena, ifadamentu, ifadu, ifestu, impéltinu, innaentu, inzerra, pibinca Frases at sighidu su contu pro mi dare istéculu ◊ cust'istéculu de su limbazu no li at nóghidu meda Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ennui, embêtement Ingresu bother Ispagnolu fastidio, molestia Italianu fastìdio, seccatura Tedescu Verdruß.

pibínca , nf Definitzione unu foedhare arrepítiu chi giaet ifadu, su giare ifadu foedhandho / èssiri de p. = ifadosos Sinònimos e contràrios gena, ifadu, ifestu, mémula, nischitzu / linghizu Frases sa genti de pibinca bolit iscupetada! ◊ si no dh'acabbas cun custa pibinca no ti ant a donai mancu su chi ti tocat! ◊ ses una cida cun custa pibinca, a ndi cabai cussa cosa! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ennui, agacement Ingresu nuisance Ispagnolu molestia Italianu molèstia, tèdio, meticolosità Tedescu Lästigkeit.

tíca , nf Definitzione genia de sentidu malu contr'a ccn. Sinònimos e contràrios tírria Maneras de nàrrere csn: pònniri o tènniri t. a unu = leàrelu a mal'ogru, ficàreli ódiu; ghetai t. a ccn cosa = arripítiri unu cumportamentu, una manera de nàrriri o de fai; giàiri t. a unu = adduire a su chi cheret unu, mustràresi de acordu 2. immoi dhi at ghetau tica a narri cussu fuedhu e no dh'acabbat prus! Sambenados e Provèrbios smb: Ticca Tradutziones Frantzesu ennui, antipathie Ingresu dislike Ispagnolu antipatia Italianu ùggia, antipatia Tedescu Abneigung.