Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

agiostràre , vrb: azostrare Definitzione giare ifadu, matana, múngia; nàrrere cosa coment'e a briga Sinònimos e contràrios abburruntare, afrontai, atzuridare, cadojare, iscamurriare, rumbicare Frases solu as a èssere finas chi durat su sonnu e si azostrat sa vida ◊ mi at azostradu donzi bolu, betendhemiche amargadu in bratzu a donzi turmentu Ètimu itl. aggiostrare Tradutziones Frantzesu agacer, énerver, tourmenter, reprocher Ingresu to torment, to fling in s. o.'s face to annoy Ispagnolu molestar Italianu infastidire, tormentare Tedescu belästigen.

contribbulatziòne, contribbulatziòni , nf Definitzione cosa chi faghet penoriare, sufrire, istare male Sinònimos e contràrios ifadu, penória, tribbulia | ctr. gosa Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ennui, souci Ingresu bother, torment Ispagnolu molestia, tormento Italianu seccatura, torménto Tedescu Belästigung.

istragàre 2 , vrb Definitzione giare istragu, fàere istragos Sinònimos e contràrios batacollare, apurire, atormentai / degogliai Frases m'istragant zuighes e sordados, mi curret zente mai bida e ne connota chi mi assuconat sa pessone Ètimu itl. straccare Tradutziones Frantzesu tourmenter Ingresu to torment Ispagnolu atormentar Italianu tormentare Tedescu quälen.

matàna , nf Definitzione múngia, pelea manna, trebballu a pelea, fintzes pistighíngiu in crica de arrennèscere in calecuna cosa o faendho cosa difícile / leàresi m., dare m. Sinònimos e contràrios afarru, antua, atzanu, cadha, cària, cumbata, demozu, impodha, inzotu, istimpida, istripa 1, mugna, pista, pistapone, pistatzina, podha, ramatu, rebbatu Frases a iscríere li daet matana ◊ aite a si leare matanas pro sos pecos anzenos? ◊ leo paga matana istasero, prite mi papo su chi no suero (Sotgiu)◊ sa matana chi si leat est unu giogu a cunfrontu cun su prémiu ◊ bi ndhe cheret de matana a fàghere carvone!…◊ cun sa carena traza traza so a matana un'annu ◊ sas undhas no tzessant sa matana e sos bentos las písulant ancora Sambenados e Provèrbios smb: Mattana Ètimu itl. mattana Tradutziones Frantzesu obsession, tourment Ingresu nagging thought, trouble, torment Ispagnolu tormento Italianu rovèllo, travàglio, torménto Tedescu Sorge, Qual.

peneténscia, peneténsia, peneténtzia , nf: penetéscia, peniténscia, peniténtzia, penitéscia, penitéssia Definitzione cosa chi si faet in càmbiu e curretzione po su male fatu; sufrimentu chi si tenet chentza dhu bòllere, chi si peleat coment'e una cundenna / pònnere, impònnere sa p., dare sa p. o in p. a ccn. Sinònimos e contràrios pena, penória, sufrimentu | ctr. gosa Frases cun totu chi fis sempre faghindhe peneténscia e in deunzu, mi as colpadu a s'ischina a pedra in punzu (A.Dettori)◊ su cunfessore mi ponzeit una peniténtzia de rigore ◊ gei no as a andai a monti a fai peniténtzia! ◊ dhi essiat dónnia noti un'ànima chi boliat a ndi dha bogai de peniténtzia 2. e aite lu tenet a maridu, cuss'imbriagone: a penitéssia?! ◊ za la tenet sa penitéssia, cun cussu fizu istropiadu!…◊ de no aer criaduras mi est tocadu in penetéscia (T.Rubattu)◊ non bollu bivi in sa peneténtzia de mi cojai cun cudhu béciu! Sambenados e Provèrbios prb: chie at fatu su pecadu fatat sa peniténtzia Ètimu ltne. paenitentia Tradutziones Frantzesu pénitence, souffrance Ingresu penance, torment Ispagnolu penitencia, sufrimiento Italianu penitènza, patiménto Tedescu Reue, Buße.

pispínu , nm Definitzione genia de pentzamentu, de oriolu, de pinnicu, fintzes su chi sentit (o cumportamentu chi paret deasi) una fémina acanta a s'illibbertare, un'animale acanta a angiare Sinònimos e contràrios apensamentu, arraolu, pedine, pestighinzu, pispiniu / subrina Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu hantise Ingresu torment Ispagnolu obsesión Italianu assillo Tedescu quälender Gedanke.

pístu , agt, pps, nm Definitzione chi dh'ant pistau, chi portat pistadura; de pistare; genia de pelea meda o múngia chi unu si pigat o dhi giaent po calecuna cosa Sinònimos e contràrios ammarchedhau, pistadu, spampaniau / afarru, cadha, matana, pista / afródhiu, arraolu, finitzu, ischinitzu, pestighinzu Frases mi bollit mandai in poboresa a bivi pistu pistu ◊ so totu pistu de comente apo curtu ◊ zuto sàmbene pistu 2. za istat buschendhe, ma za l'apo pistu! ◊ ti ant bene pista e irrobbada ◊ a Cristos l'ant apicadu in sa rughe e totu pistu 3. bai, no ti pighis pistu po una faci de buciuca! ◊ abarrant in su pistu una noti, ma no ant bistu mancunu sperritu, intamus de pigai pisci de carina ◊ fit innútile a si picare pistu: fit semper indiosau de sa connada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu broyé, pilé, abattement, tourment Ingresu crushed, torment, setback Ispagnolu machacado, paliza Italianu pésto, pestato, batòsta, torménto Tedescu zerstoßen, Schlag, Stoß.

secacòro , nm Definitzione dannu e dispraxere mannu, de segare su coro Sinònimos e contràrios desacatu, digràtzia, istràssia, sciacu / crebacoro Frases a intèndhere custu secacoro si est assustrada e at nau chi candho càpitant custos dannos bi at petzi de isetare sa morte ◊ candho at bidu cussu secacoro che li sunt issias duas lacrimitas ◊ biendhe cussu secacoro in domo sua, si fit arressu in su lumenarju e sa muzere est iscapada a prànghere a curriolu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu déchirement, chagrin Ingresu torment Ispagnolu tortura, tormento Italianu stràzio Tedescu Qual.

torméntu , nm: tromentu, trumentu, trummentu, turmentu Definitzione css. cosa, de su chi si faet, chi acontesset o chi costat e faet sufrire a unu, chi dhu faet istare male; unu fàere cracu, airadu, meda, a pelea: si narat fintzes de unu sentidu forte, chi faet penare, sufrire Sinònimos e contràrios addorojamentu, addoroju, piantu, teroju / matana, tríbbulu / cdh. tulmentu | ctr. assébiu, gosa, pàsiu, spréviu Maneras de nàrrere csn: niedhu chei su t. = niedhu meda, píghidu; fàgheresi a unu trummentu, bufendhe = imbriagàresi, còghere Frases responne nessi tue a cussu trumentu de telèfono! ◊ si ne fit ridenne de totu sos trumentos e anneos chi si li leghiant in sas lampitzatas de sos ocros ◊ camino chirchendhe assentu e pasu atesu de sos turmentos de sa vida 2. sas àgheras si ponent in trumentu chi at a pàrrere note sendhe die ◊ fadiat trumentu a iscapiai is nuus de sa soga ◊ cussos no ant pasu, sunt semper a trumentu 3. cudhu bete ómine fit totu imbussulatu de pintzos niedhos che su trumentu 4. si che sunt aggrodhados in calchi bendhijolu e si sunt fatos a unu trummentu Tradutziones Frantzesu tourment Ingresu torment Ispagnolu tormento Italianu torménto Tedescu Qual.

trumentài, trumentàre , vrb: atormentai, trumentare, trummentai, trummentare Definitzione istare faendho a pelea; lòmpere, arribbare a s'ingrundha e cun fortza a calecuna cosa, pònnere in tribbulia a ccn., fàere sufrire Sinònimos e contràrios atrepillai, marigonare, matanare, peleai, pertojare / lòmpere, trubare Frases a bellu puntu seus: tota vida trumentaus po su dinai! ◊ est trumentendi sempri po àtera genti ◊ ca no dh'eus trumentau, custu fillu!…◊ a cust'edadi chi mi depa ponni a trumentai cun pipius!…◊ is terrenus de custus montis funt pedriaxus, epuru beniant seminaus e si trumentada po pagu resa 2. deretu at trumentau a pròghere cada gútiu cantu un'obu! ◊ su bentu fit passau, ma apustis de cudha pache si trumentat s'iferru ◊ si l'est trummentadu su trau ◊ si si trummentant cussos canes arguai! 3. candu mi seu infiudada no apu trummentau a nisciunus, dèu! ◊ fillu miu, no mi portis a su spidali a mi trumentai: lassamí morri in domu! Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu rudoyer, harceler, torturer Ingresu to mistreat, to harass, to torment Ispagnolu acosar, agobiar, atormentar Italianu strapazzare, assillare, tormentare, torturare Tedescu belästigen, quälen.