agiostràre , vrb: azostrare Definition
giare ifadu, matana, múngia; nàrrere cosa coment'e a briga
Synonyms e antonyms
abburruntare,
afrontai,
atzuridare,
cadojare,
iscamurriare,
rumbicare
Sentences
solu as a èssere finas chi durat su sonnu e si azostrat sa vida ◊ mi at azostradu donzi bolu, betendhemiche amargadu in bratzu a donzi turmentu
Etymon
itl.
aggiostrare
Translations
French
agacer,
énerver,
tourmenter,
reprocher
English
to torment,
to fling in s. o.'s face to annoy
Spanish
molestar
Italian
infastidire,
tormentare
German
belästigen.
contribbulatziòne, contribbulatziòni , nf Definition
cosa chi faghet penoriare, sufrire, istare male
Synonyms e antonyms
ifadu,
penória,
tribbulia
| ctr.
gosa
Etymon
srd.
Translations
French
ennui,
souci
English
bother,
torment
Spanish
molestia,
tormento
Italian
seccatura,
torménto
German
Belästigung.
istragàre 2 , vrb Definition
giare istragu, fàere istragos
Synonyms e antonyms
batacollare,
apurire,
atormentai
/
degogliai
Sentences
m'istragant zuighes e sordados, mi curret zente mai bida e ne connota chi mi assuconat sa pessone
Etymon
itl.
straccare
Translations
French
tourmenter
English
to torment
Spanish
atormentar
Italian
tormentare
German
quälen.
matàna , nf Definition
múngia, pelea manna, trebballu a pelea, fintzes pistighíngiu in crica de arrennèscere in calecuna cosa o faendho cosa difícile / leàresi m., dare m.
Synonyms e antonyms
afarru,
antua,
atzanu,
cadha,
cària,
cumbata,
demozu,
impodha,
inzotu,
istimpida,
istripa 1,
mugna,
pista,
pistapone,
pistatzina,
podha,
ramatu,
rebbatu
Sentences
a iscríere li daet matana ◊ aite a si leare matanas pro sos pecos anzenos? ◊ leo paga matana istasero, prite mi papo su chi no suero (Sotgiu)◊ sa matana chi si leat est unu giogu a cunfrontu cun su prémiu ◊ bi ndhe cheret de matana a fàghere carvone!…◊ cun sa carena traza traza so a matana un'annu ◊ sas undhas no tzessant sa matana e sos bentos las písulant ancora
Surnames and Proverbs
smb:
Mattana
Etymon
itl.
mattana
Translations
French
obsession,
tourment
English
nagging thought,
trouble,
torment
Spanish
tormento
Italian
rovèllo,
travàglio,
torménto
German
Sorge,
Qual.
peneténscia, peneténsia, peneténtzia , nf: penetéscia,
peniténscia,
peniténtzia,
penitéscia,
penitéssia Definition
cosa chi si faet in càmbiu e curretzione po su male fatu; sufrimentu chi si tenet chentza dhu bòllere, chi si peleat coment'e una cundenna / pònnere, impònnere sa p., dare sa p. o in p. a ccn.
Synonyms e antonyms
pena,
penória,
sufrimentu
| ctr.
gosa
Sentences
cun totu chi fis sempre faghindhe peneténscia e in deunzu, mi as colpadu a s'ischina a pedra in punzu (A.Dettori)◊ su cunfessore mi ponzeit una peniténtzia de rigore ◊ gei no as a andai a monti a fai peniténtzia! ◊ dhi essiat dónnia noti un'ànima chi boliat a ndi dha bogai de peniténtzia
2.
e aite lu tenet a maridu, cuss'imbriagone: a penitéssia?! ◊ za la tenet sa penitéssia, cun cussu fizu istropiadu!…◊ de no aer criaduras mi est tocadu in penetéscia (T.Rubattu)◊ non bollu bivi in sa peneténtzia de mi cojai cun cudhu béciu!
Surnames and Proverbs
prb:
chie at fatu su pecadu fatat sa peniténtzia
Etymon
ltne.
paenitentia
Translations
French
pénitence,
souffrance
English
penance,
torment
Spanish
penitencia,
sufrimiento
Italian
penitènza,
patiménto
German
Reue,
Buße.
pispínu , nm Definition
genia de pentzamentu, de oriolu, de pinnicu, fintzes su chi sentit (o cumportamentu chi paret deasi) una fémina acanta a s'illibbertare, un'animale acanta a angiare
Synonyms e antonyms
apensamentu,
arraolu,
pedine,
pestighinzu,
pispiniu
/
subrina
Etymon
srd.
Translations
French
hantise
English
torment
Spanish
obsesión
Italian
assillo
German
quälender Gedanke.
pístu , agt, pps, nm Definition
chi dh'ant pistau, chi portat pistadura; de pistare; genia de pelea meda o múngia chi unu si pigat o dhi giaent po calecuna cosa
Synonyms e antonyms
ammarchedhau,
pistadu,
spampaniau
/
afarru,
cadha,
matana,
pista
/
afródhiu,
arraolu,
finitzu,
ischinitzu,
pestighinzu
Sentences
mi bollit mandai in poboresa a bivi pistu pistu ◊ so totu pistu de comente apo curtu ◊ zuto sàmbene pistu
2.
za istat buschendhe, ma za l'apo pistu! ◊ ti ant bene pista e irrobbada ◊ a Cristos l'ant apicadu in sa rughe e totu pistu
3.
bai, no ti pighis pistu po una faci de buciuca! ◊ abarrant in su pistu una noti, ma no ant bistu mancunu sperritu, intamus de pigai pisci de carina ◊ fit innútile a si picare pistu: fit semper indiosau de sa connada
Etymon
srd.
Translations
French
broyé,
pilé,
abattement,
tourment
English
crushed,
torment,
setback
Spanish
machacado,
paliza
Italian
pésto,
pestato,
batòsta,
torménto
German
zerstoßen,
Schlag,
Stoß.
secacòro , nm Definition
dannu e dispraxere mannu, de segare su coro
Synonyms e antonyms
desacatu,
digràtzia,
istràssia,
sciacu
/
crebacoro
Sentences
a intèndhere custu secacoro si est assustrada e at nau chi candho càpitant custos dannos bi at petzi de isetare sa morte ◊ candho at bidu cussu secacoro che li sunt issias duas lacrimitas ◊ biendhe cussu secacoro in domo sua, si fit arressu in su lumenarju e sa muzere est iscapada a prànghere a curriolu
Etymon
srd.
Translations
French
déchirement,
chagrin
English
torment
Spanish
tortura,
tormento
Italian
stràzio
German
Qual.
torméntu , nm: tromentu,
trumentu,
trummentu,
turmentu Definition
css. cosa, de su chi si faet, chi acontesset o chi costat e faet sufrire a unu, chi dhu faet istare male; unu fàere cracu, airadu, meda, a pelea: si narat fintzes de unu sentidu forte, chi faet penare, sufrire
Synonyms e antonyms
addorojamentu,
addoroju,
piantu,
teroju
/
matana,
tríbbulu
/
cdh. tulmentu
| ctr.
assébiu,
gosa,
pàsiu,
spréviu
Idioms
csn:
niedhu chei su t. = niedhu meda, píghidu; fàgheresi a unu trummentu, bufendhe = imbriagàresi, còghere
Sentences
responne nessi tue a cussu trumentu de telèfono! ◊ si ne fit ridenne de totu sos trumentos e anneos chi si li leghiant in sas lampitzatas de sos ocros ◊ camino chirchendhe assentu e pasu atesu de sos turmentos de sa vida
2.
sas àgheras si ponent in trumentu chi at a pàrrere note sendhe die ◊ fadiat trumentu a iscapiai is nuus de sa soga ◊ cussos no ant pasu, sunt semper a trumentu
3.
cudhu bete ómine fit totu imbussulatu de pintzos niedhos che su trumentu
4.
si che sunt aggrodhados in calchi bendhijolu e si sunt fatos a unu trummentu
Translations
French
tourment
English
torment
Spanish
tormento
Italian
torménto
German
Qual.
trumentài, trumentàre , vrb: atormentai,
trumentare,
trummentai,
trummentare Definition
istare faendho a pelea; lòmpere, arribbare a s'ingrundha e cun fortza a calecuna cosa, pònnere in tribbulia a ccn., fàere sufrire
Synonyms e antonyms
atrepillai,
marigonare,
matanare,
peleai,
pertojare
/
lòmpere,
trubare
Sentences
a bellu puntu seus: tota vida trumentaus po su dinai! ◊ est trumentendi sempri po àtera genti ◊ ca no dh'eus trumentau, custu fillu!…◊ a cust'edadi chi mi depa ponni a trumentai cun pipius!…◊ is terrenus de custus montis funt pedriaxus, epuru beniant seminaus e si trumentada po pagu resa
2.
deretu at trumentau a pròghere cada gútiu cantu un'obu! ◊ su bentu fit passau, ma apustis de cudha pache si trumentat s'iferru ◊ si l'est trummentadu su trau ◊ si si trummentant cussos canes arguai!
3.
candu mi seu infiudada no apu trummentau a nisciunus, dèu! ◊ fillu miu, no mi portis a su spidali a mi trumentai: lassamí morri in domu!
Etymon
itl.
Translations
French
rudoyer,
harceler,
torturer
English
to mistreat,
to harass,
to torment
Spanish
acosar,
agobiar,
atormentar
Italian
strapazzare,
assillare,
tormentare,
torturare
German
belästigen,
quälen.