Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbrúnchidu , nm: abbrúnchiu Definition cropu, atumbada a calecuna cosa; briga chi si giaet a unu po dhu currègere Synonyms e antonyms abbruncadura, abbruncu, agghégiu, atumbada, irbrúnchiu / ispórchidu Etymon srd. Translations French coup, heurt English impact Spanish golpe Italian urto German Stoß.

abbrúncu , nm Definition su nàrrere cosa a unu coment’e brigandhodhu; orrugos de linna fine Synonyms e antonyms abbruncadura, abbrúnchidu, abbrúnciu, agghégiu, bria, certu, inzemu, irbrúnchiu, ispórchidu / chimuza Sentences cust'abbruncu l'at sentidu cosas mannas ◊ mancari suta de sa cuguzura, ascultaia s'abbruncu de sos tronos Etymon srd. Translations French mercuriale, semonce English rebuke Spanish tropiezo Italian urto, rimbròtto German Stoß, Verweis.

acollàda , nf: acollara Definition su giare un'ispinta, su fàere fortza a cropu o totus impare Synonyms e antonyms acirrada, afracada, assuprida, colpu, imberta, impédhida, incollada, ispinta, lómpia Idioms csn: dhi at donau un'acollada!… = l'at fatu un'assuprida!…; un'a. de àcua = una bufada manna de abba, acirrada Sentences s'aradu tichirriaiat a donzi acollada forte de su giuo ◊ at pigau un'acollara in sa vetura e de sa dí at cumentzau a sciolloriai ◊ dhi at donau un'acollada, in s'oru de su mari, e ci dh'at ghetau a s'àcua ◊ toca, mulleri mia, ca est s'úrtima acollada! 2. torrat a domu, pigat sa cullera e via àteras duas o tres acolladas de cudha cosa Etymon srd. Translations French poussée occasionnelle English push with the shoulder Spanish empujón Italian spintóne, spallata German heftiger Stoß, Stoß mit der Schulter.

addobbàda , nf: addubbada Definition cropu chi si giaet apostadamente o de malesaura; su marcu chi abbarrat in su trastu po su cropu chi at leau Synonyms e antonyms addrobbulada, arropada, bultzonada, isciuta, trempa 2 Sentences a s'addobbada chi li at dadu ch'est rutu a buca a terra 2. ndhe at leadu, ndhe at tentu de addobbadas, cuss'isterzu, a s'imbola imbola de unu logu a s'àteru! Etymon srd. Translations French coup English stroke Spanish golpe, cardenal Italian percòssa, urto violènto German Schlag, Stoß.

apiculàda , nf Definition muntone mannu, cosa meda posta a pira, subràbare; logu ue si artzat Synonyms e antonyms bigada, pira / altzadòglia, ampuada, ficada, muntada, petorru, picada, pigadorza | ctr. cabada, falada Sentences candu acabbat de papai lassat un'apiculada arta de pratus Etymon srd. Translations French pile, tas English pile Spanish pila Italian catasta German Stoß.

assachítidu , nm Definition móvia a cropu Synonyms e antonyms ghighinada, resacu, sachedhada, sachedhonzu, trémida Sentences intr'e un'assachítidu e una frenada, fiaus arribbaus a s'istatzioni Etymon srd. Translations French secousse English shake Spanish tumbo, sacudida Italian scòssa, sobbalzo German Stoß, Sprung.

atapàda , nf Definition cropu chi si giaet a ccn. cosa o a ccn. logu / leare o dare a. Synonyms e antonyms addóbbida, atàbbida, atopu 1, atumbada, atzapulada, imbrúnchinu, imbrunchioni, irdumbonada, istumbaratzada, trambucada Sentences a su pódhighe malu dogni atapada! ◊ no bi lu naraiat in cara ma… onzi atapada fit a su pódhighe malàidu! ◊ un'isterzu totu tzurumbones conta chi ndh'at leadu de atapadas!…◊ si ndhe li daes un'àtera, de atapada, cuss'isterzu si segat! Etymon srd. Translations French coup, choc English ìmpact Spanish golpe, choque Italian urto German Stoß.

atróculu , nm: Definition genia de cropu giau a forte atumbandho a calecuna cosa, mescamente su cropu de conca chi si giaent is mascos gherrandho Synonyms e antonyms atumbu, crabitinu, tzumbada Etymon srd. Translations French heurt English collision Spanish cornada Italian còzzo German Stoß.

atumbàda , nf: atzumbada, tumbada Definition cropu chi, de malesaura o apostadamente, si giaet a calecuna cosa Synonyms e antonyms abbrúnciu, addóbbida, atàbbida, atopu 1, atúmbidu, atzapulada, imbrúnchinu, imbrunchioni, irdumbonada, istumbada, istumbaratzada, stumbamentu / cdh. atumbata / agghégiu Sentences dogni atzumbada a su pódhighe malàidu! ◊ mi donat un'atumbada su mascu… e seu abarrau cuíndixi dis itzopu! Etymon srd. Translations French choc, coup English collision Spanish choque, golpe Italian urto, cozzata German Stoß.

atúmbidu, atúmbiru , nm Definition cropu chi, de malesaura o apostadamente, si giaet a calecuna cosa o logu, mescamente su cropu de is mascos gherrandho; fintzes su tzàcurru de su cropu Synonyms e antonyms abbrúnciu, atàbbida, atopu 1, atumbada, atumbu, atzapulada, imbrúnchinu, imbrunchioni, istumbada, stumbamentu Sentences sa barca at donau un'atúmbidu contras a s'aprodéndiu 2. at inténdiu un'atúmbiru apalas de una porta Etymon srd. Translations French heurt English collision Spanish cornada, choque Italian còzzo German Stoß.

ciúchiu , nm Definition ispinta a cropu Synonyms e antonyms atapada, ilgiarrada, imbudada, imperta, ispinta, ispuntone, istrempiada Etymon srd. Translations French poussée, bousculade English shove Spanish empujón Italian urtóne German heftiger Stoß.

imbèrta , nf: imbértia Definition su s’imbèrghere, su si ndhe andhare e isparire; cropu, acollada, ispinta chi si giaet; dhu narant fintzes in su sensu de créschia, aumentu de su pesu de sa carena; in cobertantza, disgràtzia, dannu Synonyms e antonyms acollada, colpu, imbudada, impédhida, ispinta / malasorte / créschida Sentences s'imberta chi at fatu no s'est bidu prus! 2. si est intesu su passu de su cabadhu e deretu s'imberta de su portale ◊ dàemi un'imberta in sa bantzicallera ca est arressàndhesi! ◊ ti ant porriu atzotas e imbertas chi irrenant! ◊ su cumandhu chi li at nau su babbu li est istau un'imberta e at rispostu nechidau male ◊ petzi s'imberta de su tempus chene piedu est reséssia a lu cranucare 3. a l'at tenta s'imberta!… Etymon srd. Translations French poussée violente English shove Spanish empujón Italian spintóne German heftiger Stoß.

imbudàda , nf Definition ispinta forte chi si giaet a cropu / giúghere a unu o una cosa a imbudadas = pigai a unu o una cosa a ispintas, pigare de mala manera Synonyms e antonyms butata, ciúchiu, ilgiarrada, imperta, ispinta, ispuntone, istrempiada Sentences ndh'istrampat che àlvure isfundhada dai s'imbudada de unu bentu malu ◊ pro fàghere andhare s'àinu tocat de lu giúghere a imbudadas ◊ sos fizastros no podent bídere sa bídriga: la giughent a imbudadas! ◊ li deit un'imbudada e che lu beteit a modhe Etymon srd. Translations French poussée violente English violent push Spanish empujón Italian spintóne German heftiger Stoß.

irghinitàda , nf: irghitinada Definition su irghitinare Synonyms e antonyms assachitadura, iscutinada, sachedhada, saidada Etymon srd. Translations French secousse English shake Spanish sacudida Italian scòssa German Stoß.

ischisinàda , nf: ischixinada Definition su ischisinare; cropu chi si giaet a forte Synonyms e antonyms illempiada, ischixinadura, limpiamentu, samunada / addobbada, arropada, bultzonada, ischichinada, isciuta, istrilla, trempa 2 2. s'ischixinada de sa gafetera a chelvedhos e già l'apo tassidhadu: sa cara pariat unu panetone! Etymon srd. Translations French bousculade, coup English shake, stroke Spanish sacudida, golpe Italian scossóne, percòssa German heftiger Stoß, Schlag.

iscotulàda , nf: iscutulada*, iscutzulada, scutulada Definition su iscotulare; fintzes cropu de calecuna cosa Synonyms e antonyms assachitadura, ghirghidhada, irghinitada, iscutinada, sachedhada, saidada / cumerada 2. su burricu si pesat cun is duas cambas de segus e donat una grandu iscutulada ◊ a iscutzuladas de palita de tzidha, cudhu gatu si fit dadu bandhidu ◊ dona un'iscutulada a sa tialla ca est prena de pimpiralla de pani! Etymon srd. Translations French secousse English shake Spanish sacudida Italian scòssa German Stoß, Erschütterung.

iscubidalàda , nf: iscuitalata Definition cropu giau cun su cuidu Synonyms e antonyms iscúbidu, iscuidada Sentences fint totu a iscuitalatas pro s'impercare ◊ donzi tantu nche li porria un'iscubidalada a brente e tandho s'ischidabat Etymon srd. Translations French coup de coude English elbowing Spanish codazo Italian sgomitata German Stoß mit dem Ellbogen.

iscuidàda , nf: iscuvidada, scuidada Definition cropu giau cun su cuidu Synonyms e antonyms incuidada, iscubidalada Sentences mi desit un'iscuidada ◊ si no rispondhia a tonu fit un'iscuidada bene dada! Etymon srd. Translations French coup de coude English push with the elbow Spanish codazo Italian gomitata German Stoß mit dem Ellbogen.

pístu , agt, pps, nm Definition chi dh'ant pistau, chi portat pistadura; de pistare; genia de pelea meda o múngia chi unu si pigat o dhi giaent po calecuna cosa Synonyms e antonyms ammarchedhau, pistadu, spampaniau / afarru, cadha, matana, pista / afródhiu, arraolu, finitzu, ischinitzu, pestighinzu Sentences mi bollit mandai in poboresa a bivi pistu pistu ◊ so totu pistu de comente apo curtu ◊ zuto sàmbene pistu 2. za istat buschendhe, ma za l'apo pistu! ◊ ti ant bene pista e irrobbada ◊ a Cristos l'ant apicadu in sa rughe e totu pistu 3. bai, no ti pighis pistu po una faci de buciuca! ◊ abarrant in su pistu una noti, ma no ant bistu mancunu sperritu, intamus de pigai pisci de carina ◊ fit innútile a si picare pistu: fit semper indiosau de sa connada Etymon srd. Translations French broyé, pilé, abattement, tourment English crushed, torment, setback Spanish machacado, paliza Italian pésto, pestato, batòsta, torménto German zerstoßen, Schlag, Stoß.

sachedhàda , nf Definition su sachedhare; móvia a forte, a corpu Synonyms e antonyms acinnicada, assachítidu, ghirghidhada, irghinitada, iscollizada, iscutinada, saculada, saidada, saigada, scianchitu / cdh. trinicata Sentences custu postale andhat totu a sachedhadas ca s'istrada est totu a fossos Etymon srd. Translations French ballottement, cahotage English shake Spanish sacudida Italian trabalzóne, scossóne, scrollata German heftiger Stoß, heftiger Ruck.