Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbrúnchidu , nm: abbrúnchiu Definition cropu, atumbada a calecuna cosa; briga chi si giaet a unu po dhu currègere Synonyms e antonyms abbruncadura, abbruncu, agghégiu, atumbada, irbrúnchiu / ispórchidu Etymon srd. Translations French coup, heurt English impact Spanish golpe Italian urto German Stoß.

addóbbu , nm Definition su acropare, is cropos Synonyms e antonyms banzu, bultzonada, colpu, dobbe, irdóbbiu Sentences at inténdiu un'addobbu légiu a s'enna de ndi fai assustrai povintzas su prus abbistu Etymon srd. Translations French coup English blow Spanish golpe Italian percòssa German Hieb.

atapàda , nf Definition cropu chi si giaet a ccn. cosa o a ccn. logu / leare o dare a. Synonyms e antonyms addóbbida, atàbbida, atopu 1, atumbada, atzapulada, imbrúnchinu, imbrunchioni, irdumbonada, istumbaratzada, trambucada Sentences a su pódhighe malu dogni atapada! ◊ no bi lu naraiat in cara ma… onzi atapada fit a su pódhighe malàidu! ◊ un'isterzu totu tzurumbones conta chi ndh'at leadu de atapadas!…◊ si ndhe li daes un'àtera, de atapada, cuss'isterzu si segat! Etymon srd. Translations French coup, choc English ìmpact Spanish golpe, choque Italian urto German Stoß.

atumbàda , nf: atzumbada, tumbada Definition cropu chi, de malesaura o apostadamente, si giaet a calecuna cosa Synonyms e antonyms abbrúnciu, addóbbida, atàbbida, atopu 1, atúmbidu, atzapulada, imbrúnchinu, imbrunchioni, irdumbonada, istumbada, istumbaratzada, stumbamentu / cdh. atumbata / agghégiu Sentences dogni atzumbada a su pódhighe malàidu! ◊ mi donat un'atumbada su mascu… e seu abarrau cuíndixi dis itzopu! Etymon srd. Translations French choc, coup English collision Spanish choque, golpe Italian urto, cozzata German Stoß.

bòta , nf Definition cropu; cosa chi si narat po erríere, a befa / dare botas = nàrrere cosa faedhendhe a befe Synonyms e antonyms colpu / botada, mofa Surnames and Proverbs smb: Botta Etymon itl. Translations French coup, boutade, moquerie English banter Spanish golpe, broma Italian bòtta, mottéggio German Schlag, Spott.

cólpu , nm: corfu, corpu, crofu, cropu Definition sa ferta e s'istóchidu o tzàchidu chi si faet iscudendho cun calecuna cosa, móvia de botu, totu a una borta; cosa chi arrennescet bene meda prus che àteru candho est difícile / min. colparedhu, corpighedhu, cropighedhu Synonyms e antonyms acirrada, acollada, addobbu, afracada, afurconada, assuprida, ibbatulada, irbirroncu, isdobbiada, lómpia, tzacada / isparu, tiru, tzocu / gofu Idioms csn: dare, iscarrigai, leare corpos, leare a corpos, intèndhere corpos; corpu dadu a manimbesse, a totu codhu, a rasigadura, firmu, in prenu; torrare su c. = corpare a unu chi ti at corpadu (prus che àteru, deretu, apenas retzidu deretu torradu); corpu de punnigosu, de pedra, de fuste, de farci, de ferrus = corpu dadu a punnigosu, a perda, e gai; corpu de telèfono = telefonada; corpu de balla = balla, isparu; corpu de língua = peràulas pesantes, chi ofendhent; corpu de àcua = próida, refrigada de àcua; corpu de aera = bentixedhu friscu chi cassat a unu candu est insorau; corpu de tússiu, de boxi = su tzocu o sonu chi si faghet tussindhe, faedhendhe; corpu de gagaju = zenia de brincu de sa boghe chi si faghet cun s'irguzu comente si pronúntziat sa /c/ oclusiva velare surda o fintzas sa /f/ in tzertas bidhas (es. su ’ane, sa ’astanza = su cane, sa castanza; sa ’émina, su ’ocu = sa fémina, su focu); fuedhai a cropus a cropus = brinchendhe su sonu de /c/ o de /f/ comente faghent a logos (su ’asu, sa ’émina = su casu, sa fémina); colpu de Vènere = zoghendhe a manzíngula, est candho essint paris totas bàtoro números diferentes: est sa cumbinada menzus; avb. (bènnere, fàghere, e gai) a corpu, totu a unu crofu = totu paris, a una borta, totinduna; fàghere a corpu e ista = puntu e mortu; fàghere corpu malu feri ’ene = fàghere carchi cosa de una manera irballada, pagu zusta, e andhare in bonu gai etotu; fàghere a corpu innanti = fàghere innantis, lòmpiri a ccn. logu prima de un'àteru; tratu su colpu = fatuvatu, dónnia tantis; piscare in cropu a ccn. = segudàrelu, tènnere o agatare faghindhe su dannu; in su corfu/corpu de sa messera, in corfu ’e note = in su grofu de sa messera, in su menzus messare, intremesu de noti, a note russa, a noti incrófia, a note manna Sentences portale mannu, s'úrtimu corfu ti lu dat sa ruspa pro sa piatza de sa libbertade ◊ aiat leadu calchi colpu de aera essendhe a fora dai su caldu a su fritu ◊ faiat andhae su fuste noischedhosu cun cropos furiosos a cantu essit ◊ a su corpu chi li at dadu lu at fatu rúere 2. pissighit su polcavru, partit su colpu e fadhidu si l'at! ◊ a custu corpu de boxi totus si funt unius 3. no mancat mai calchi colonellu chi est meledendhe calchi colpu de manu 4. tratu su colpu, pigaiat su frade a montes, o su babbu, a cumpidare o a che li pigare su recatu ◊ tratu su colpu, chenaiant umpare 5. bellu pisedhu…: a sa mama li torrat su corpu!◊ candho paret chi l'apant fata franca, lis faghet a corpu innanti e los buscat gai etotu, a sos furones ◊ sos barratzellos fachenne sa posta a sos bardaneris fint aconcatos a tratènnere fintzas a los piscare in cropu ◊ in làmpadas sa zente fit in su corpu de sa messera e no fit pessendhe a sas festas ◊ custu est su corfu de su molinzu e no fachet a pasare! 6. bosatrus fuedhais a cropus a cropus peus de is santuidesus! Surnames and Proverbs prb: a unu corpu no si ndhe segat s'àrbure Translations French coup English strike Spanish golpe Italian cólpo, bòtta, percòssa German Schlag.

dobbàda , nf Definition cropu prus che àteru giau de malesaura Synonyms e antonyms abbrúnciu, addóbbida, atumbada, atzapulada Etymon srd. Translations French coup accidentel English casual stroke Spanish golpe accidental Italian cólpo accidentale German zufälliger Schlag.

fracadúra , nf Synonyms e antonyms móida, colpu Etymon srd. Translations French mouvement brusque English move (violent) Spanish arrebato, golpe Italian mòssa, moviménto violènto German Bewegung, Ruck.

incrivíre , vrb Definition calare unu cropu, giare su cropu abbaidandho bene innanti comente iscúdere, pigandho sa mira Synonyms e antonyms isciúdere, tzacai Translations French frapper English to deal a blow Spanish asestar un golpe Italian assestare un cólpo German einen Schlag versetzen.

ischinàda , nf Definition cropu de ischina, genia de móvia lestra Synonyms e antonyms innadu, ischitzinada, sédhidu Sentences iscúdere un'ischinada pro sere a cadhu ◊ s'àinu cun duas ischinadas sàrtiat concas de perda e prantones ◊ in pagas ischinadas ch'est pigadu a s'àrbure Translations French coup de reins, frétillement English blow with one's back Spanish golpe de riñones, esguince Italian schienata, guizzo German Rückenstoß, Ruck.

ischisinàda , nf: ischixinada Definition su ischisinare; cropu chi si giaet a forte Synonyms e antonyms illempiada, ischixinadura, limpiamentu, samunada / addobbada, arropada, bultzonada, ischichinada, isciuta, istrilla, trempa 2 2. s'ischixinada de sa gafetera a chelvedhos e già l'apo tassidhadu: sa cara pariat unu panetone! Etymon srd. Translations French bousculade, coup English shake, stroke Spanish sacudida, golpe Italian scossóne, percòssa German heftiger Stoß, Schlag.

lída , nf Definition pistadura, marcu druchesau, giúmburos Synonyms e antonyms libidore, lidigori, marchedhu Etymon srd. Translations French contusion English bruise Spanish golpe, contusión, cardenal Italian ecchìmosi German Schlagen, Schlag, Quetschung.

píchiu , nm Definition sonu o cropu, tzochedhu a sa genna po si giare a intèndhere pedindho de intrare a una domo, o de apèrrere; fintzes genia de tocu de campana: po tocare sa missa bàscia si fadiat a p. (din, din, din); in cobertantza, pistighíngiu, pentzamentu Synonyms e antonyms tzocu / arraolu, pensamentu Sentences in su portali, totu tremi tremi aferrat s'anella e donat unu pichiedhu ◊ lah, cussu est su píchiu de su posteri! ◊ ti apu connotu a su píchiu 3. custa borta giutzo unu bellu píchiu in conca! Translations French action de frapper à la porte English knock Spanish golpe dado al llamar a la puerta Italian bussata German Anklopfen.

pistadúra , nf: pistarura, pistatura Definition su pistare; su singiale chi lassat su pistare, unu cropu, fintzes sàmbene pistau chi si paret in sa carre a fora; cosa pistada Synonyms e antonyms magiadura / pistada, pistore / allirorau, frincu, lida, libidore, lidigori, marchedhu, sambellutau / trisinadura 1 Sentences dh'ant bociu a pistadura, a cropus de martedhu a conca 2. cuss'isterzu de ferrirmartu est totu pistaduras! ◊ custa melaghidonza zughet pistadura, comente ndh'est ruta a terra Etymon srd. Translations French contusion English bruise Spanish golpe, contusión, cardenal Italian battitura, contusióne, ecchìmosi German Schlagen, Schlag, Quetschung.

tríncu , nm arresorzada, frincu, ischingiada, secada, sinnolu, trínchisi / tzulumbone Definition segada a lepedha, gurtedhu, trintzete, o àteru, fintzes pistadura ufrada de cropu a conca, giúmburu Sentences portàt unu trincu ca su babbu dh'iat donau una surra a pompa ◊ custu mangallu de piciochedhu si at fatu unu trincu in conca ◊ Bachisedhu est rutu in terra, chin d-unu trincu in conca Etymon ctl. trenc Translations French coup de rasoir English razor slash, wound Spanish navajada, herida, golpe Italian rasoiata, ferita da tàglio o da còrpo contundènte, tràuma German Schnittwunde.

tzacarràda , nf Definition su tzacarrare, su sonu o tzàcurru mannu de cosa chi tzàcurrat; fintzes cropu giau a forte Synonyms e antonyms intronnu, tracada, trachedhada, tràchida, trachidada, tzocu / ibbatulada, iscratzada Sentences arratza de tzacarrada de tronu!… 2. chini a fusti e chini a matzoca dh'ant donau una tzacarrada a conca ◊ mischinu… una tzacarrada de ispadinu, a su tzugu! ◊ gei bit una tzacarrada de cundennedha, in tribbunali, oi!… Etymon srd. Translations French éclatement English crash Spanish estallido, golpe Italian schianto German Bruch, Krach.

tzóchida, tzóchidu , nf, nm Definition su sonu surdu chi faet unu cropu (prus che àteru in cosa chi no est fata po sonare, es. linna, terra), o fintzes cosa chi orruet de artu / tz. de manu = tzacarramanu Synonyms e antonyms colpu, tzàchidu, tzocu 2. sa zente fit totu dilliriada a tzóchidas de manos ◊ sa zente istaiat a tzóchidas de manos candho cantaiat isse Etymon srd. Translations French coup English percussion, stroke Spanish golpe Italian percussióne, cólpo German Schlag.

tzócu , nm: tzoncu 1 Definition su sonu surdu chi faet unu cropu, mescamente in cosa chi no est fata po sonare (es. linna, pedra, terra) o una cosa chi orruet de artu, o fintzes cosa chi iscópiat / min. tzochitu, tzochighedhu Synonyms e antonyms cocu, corpedhu, istódhicu, tzàchidu, tzóchida / píchiu / cdh. ciocu Idioms csn: tènnere musca a tz. = fai un'istampu in s'àcua, no arrènnesciri, picai o pretèndiri in debbadas; basu a tzocu = manera de basare lassendhe andhare a corpu sas laras serradas afissas; ríere a tz. = a iscracàllios; èssere in su tz. de… = in su grofu, própiu in su menzus…, in mesu; èssere chin su tzocu in s'ischina = èssere ispetendhe carchi cosa de grave Sentences si est intesu su tzocu de un'isparu ◊ sos tzocos de sas manos ◊ iscatat su grillete de s'archibbusu: unu tzocu introneit in s'aera ◊ apo intesu unu tzocu in su tauladu: bae a bídere ite che at rutu! ◊ cun cussos tzocos de martedhu mi ndhe as ischidadu ◊ at iscutu una pedra a intro de sa perca e at fatu tzoncu de abba 2. cudhu aturdidu, sos àteros riendhe a tzocu, no apeint sos àschidos de lu frimmare ◊ de su fele, de s'arrennegu, bi ndhe at de fàghere tzocu! ◊ za ti n'as a tènnere de musca a tzocu!… Surnames and Proverbs smb: Zoncu Etymon srd. Translations French coup, éclatement English stroke, percussion, crack, crash Spanish golpe, chasquido, estallido Italian bòtto, schiòcco, schianto, cólpo, percussióne German Krach, Knall, Schlag.