dúmida , nf: dúmmida Definition
muina, sonu coment'e de cosa chi girat fúlia, nau pruschetotu de sa bardúfola, ma fintzes su fragassu de su fogu abbruxandho a fràmmula meda, zúmiu de bentu, de muscone
Synonyms e antonyms
drínnida,
zúmiu
Sentences
est tenendhe su focu a dúmidas de frama (G.Piga)◊ sas chícheras, chicherandhe a totu dúmida, irmedhighinabant a totus, zente e boes ◊ su bentu a dúmmida pilisat montes, badhes, chelu e mare
Etymon
srd.
Translations
French
tournoiement,
crépitement
English
crackilng
Spanish
trino,
estallido,
chisporroteo
Italian
prillo,
crepitìo
German
Schwirren,
Geknister.
ilborrócu , nm: isborrocu Definition
cuménciu airadu, a meda, cun fortza de calecuna cosa o de unu fàere (es. de errisu)
Synonyms e antonyms
sderrocu
Etymon
srd.
Translations
French
impétuosité,
élan,
éclat
English
roar,
loud rush
Spanish
estallido
Italian
ìmpeto fragoróso,
scròscio
German
Ausbruch,
Rauschen.
iscópiu , nm Definition
su iscopiare; tzàcurru chi faet cosa iscopiandho (es. mina)
Synonyms e antonyms
ilbómbiu,
isciópidu,
tzacàrridu,
tzocu
Sentences
lis aiat isparau un’ispétzie de foconada chi aiat fatu un’iscópiu mannu, ma fit una fusilada chentza prumu
Etymon
itl.
Translations
French
éclatement
English
explosion
Spanish
estallido,
explosión
Italian
scòppio
German
Platzen.
iscrúfulu , nm Definition
su iscrufulare
Synonyms e antonyms
cróchidu
Etymon
srd.
Translations
French
éclatement d'une bagarre
English
burst of laughter
Spanish
estallido de risa
Italian
scòppio,
bòtto di risa
German
vor Lachen platzen.
stóchidu , nm: istóchidu*,
stóchiru Definition
genia de tzàcurru sighiu, coment'e de cosa iscopiandho (fintzes de isparu)
Synonyms e antonyms
istrachidhadura,
tràchida,
trachidada,
tzacarrada,
tzacàrridu,
tzàchidu
Sentences
s'arrúndili s'est fuia po su stóchidu ◊ piticu su stóchiru!
Translations
French
crépitement
English
crackle
Spanish
estallido
Italian
crepitìo
German
Geprassel.
trachédhu , nm: traghedhu,
tróchedhu Definition
su trachedhare; sonu coment'e de cosa àrrida e tostada segandho / t. de dentes = tzàcurru fatu a dentes faendho mòvere is barras a dentes sidhias
Synonyms e antonyms
istrachidhadura,
rúmulu,
tràchida,
trachidada,
tzacarrada,
tzacàrridu
Sentences
unu corbu a trachedhu mi che ischidat de irbotu ◊ sont mannicanne tzuculate a tróchedhu ◊ de meriadorzu movet su masone in paschimenta, a lucore de luna in s'istula a gramuzu e a trachedhu ◊ su pane de fresa àrridu si mànigat a traghedhu ◊ candho sas berbeghes remuzant ossu de olia s'intendhent a traghedhu
2.
Elias si aiat intesu sa carena artudhada e si fit torrau a sèdere a trachedhu de dentes (S.Spiggia)◊ in sa mandra s'intendhet sa robba gramuzandhe a trachedhu de barras
Etymon
srd.
Translations
French
crépitement
English
creaking
Spanish
estallido,
chisporroteo,
crepitación
Italian
crepitìo,
stridóre,
scròcchio
German
Geknister.
tzacàrridu , nm: tzacarru,
tzàcurru Definition
su tzacarrai, sonu o tzàcurru a sa sighia coment'e de cosa àrrida o chídrina segandho, abbruxandho, fintzes traghedhu o tzàcurru de dentes
Synonyms e antonyms
isbómbiu,
isbomborada,
trachedhu,
trachidada,
tzacariu,
tzacarrada,
tzacarredha 1,
tzancurru
Sentences
si pesànt is trumbutus pariant tzacàrridus de linna frisca passionendu po fogu ◊ a candu intendeus custu tzacarru mannu pariat tronu ◊ s'intendit su tzacàrridu de s'erba chi tenit a pampa ◊ a mimmi mi pigat a tzàcurru de barras
Etymon
srd.
Translations
French
crépitement,
éclatement,
fracas
English
crackling,
burst,
rumble
Spanish
crepitación,
estallido
Italian
crepitìo,
scòppio,
fragóre
German
Geknister,
Bersten,
Knall.
tzàchida , nf, nm: ciàchidu,
tàchida,
tzàchidu,
tzàchiru Definition
genia de sonu a cropu o de moida puru, forte, sighia
Synonyms e antonyms
ciacu,
iscópiu,
itzàchidu,
tracada,
tzacarrada,
tzacàrridu,
tzàcurru,
tzóchida,
tzocu
Idioms
csn:
tzàchida de dentes = traghedhu; tzàchidu de tronu = sciarrocada, traghidada; tzàchida de tonca = càntigu o boghe de tonca
Sentences
intendemu su tzàchidu de is ferrus acomenti fiast pudendi su sarmentu ◊ s'intendiat su tzàchidu de is ferrus de is cuadhus chi atobiamus ◊ apu inténdiu unu tzàchidu a is ossus ◊ s'intendit su tzàchidu de is bombas ◊ su tzàchidu de is tronus fait tremi is murus
Etymon
srd.
Translations
French
éclatement,
craquement
English
boom,
creaking
Spanish
estallido,
chasquido
Italian
scòppio,
scricchiolìo
German
Bersten,
Geknister.
tzócu , nm: tzoncu 1 Definition
su sonu surdu chi faet unu cropu, mescamente in cosa chi no est fata po sonare (es. linna, pedra, terra) o una cosa chi orruet de artu, o fintzes cosa chi iscópiat / min. tzochitu, tzochighedhu
Synonyms e antonyms
cocu,
corpedhu,
istódhicu,
tzàchidu,
tzóchida
/
píchiu
/
cdh. ciocu
Idioms
csn:
tènnere musca a tz. = fai un'istampu in s'àcua, no arrènnesciri, picai o pretèndiri in debbadas; basu a tzocu = manera de basare lassendhe andhare a corpu sas laras serradas afissas; ríere a tz. = a iscracàllios; èssere in su tz. de… = in su grofu, própiu in su menzus…, in mesu; èssere chin su tzocu in s'ischina = èssere ispetendhe carchi cosa de grave
Sentences
si est intesu su tzocu de un'isparu ◊ sos tzocos de sas manos ◊ iscatat su grillete de s'archibbusu: unu tzocu introneit in s'aera ◊ apo intesu unu tzocu in su tauladu: bae a bídere ite che at rutu! ◊ cun cussos tzocos de martedhu mi ndhe as ischidadu ◊ at iscutu una pedra a intro de sa perca e at fatu tzoncu de abba
2.
cudhu aturdidu, sos àteros riendhe a tzocu, no apeint sos àschidos de lu frimmare ◊ de su fele, de s'arrennegu, bi ndhe at de fàghere tzocu! ◊ za ti n'as a tènnere de musca a tzocu!…
Surnames and Proverbs
smb:
Zoncu
Etymon
srd.
Translations
French
coup,
éclatement
English
stroke,
percussion,
crack,
crash
Spanish
golpe,
chasquido,
estallido
Italian
bòtto,
schiòcco,
schianto,
cólpo,
percussióne
German
Krach,
Knall,
Schlag.