Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

abbrúnchidu , nm: abbrúnchiu Definitzione cropu, atumbada a calecuna cosa; briga chi si giaet a unu po dhu currègere Sinònimos e contràrios abbruncadura, abbruncu, agghégiu, atumbada, irbrúnchiu / ispórchidu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coup, heurt Ingresu impact Ispagnolu golpe Italianu urto Tedescu Stoß.

addóbbu , nm Definitzione su acropare, is cropos Sinònimos e contràrios banzu, bultzonada, colpu, dobbe, irdóbbiu Frases at inténdiu un'addobbu légiu a s'enna de ndi fai assustrai povintzas su prus abbistu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coup Ingresu blow Ispagnolu golpe Italianu percòssa Tedescu Hieb.

atapàda , nf Definitzione cropu chi si giaet a ccn. cosa o a ccn. logu / leare o dare a. Sinònimos e contràrios addóbbida, atàbbida, atopu 1, atumbada, atzapulada, imbrúnchinu, imbrunchioni, irdumbonada, istumbaratzada, trambucada Frases a su pódhighe malu dogni atapada! ◊ no bi lu naraiat in cara ma… onzi atapada fit a su pódhighe malàidu! ◊ un'isterzu totu tzurumbones conta chi ndh'at leadu de atapadas!…◊ si ndhe li daes un'àtera, de atapada, cuss'isterzu si segat! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coup, choc Ingresu ìmpact Ispagnolu golpe, choque Italianu urto Tedescu Stoß.

atumbàda , nf: atzumbada, tumbada Definitzione cropu chi, de malesaura o apostadamente, si giaet a calecuna cosa Sinònimos e contràrios abbrúnciu, addóbbida, atàbbida, atopu 1, atúmbidu, atzapulada, imbrúnchinu, imbrunchioni, irdumbonada, istumbada, istumbaratzada, stumbamentu / cdh. atumbata / agghégiu Frases dogni atzumbada a su pódhighe malàidu! ◊ mi donat un'atumbada su mascu… e seu abarrau cuíndixi dis itzopu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu choc, coup Ingresu collision Ispagnolu choque, golpe Italianu urto, cozzata Tedescu Stoß.

bòta , nf Definitzione cropu; cosa chi si narat po erríere, a befa / dare botas = nàrrere cosa faedhendhe a befe Sinònimos e contràrios colpu / botada, mofa Sambenados e Provèrbios smb: Botta Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu coup, boutade, moquerie Ingresu banter Ispagnolu golpe, broma Italianu bòtta, mottéggio Tedescu Schlag, Spott.

cólpu , nm: corfu, corpu, crofu, cropu Definitzione sa ferta e s'istóchidu o tzàchidu chi si faet iscudendho cun calecuna cosa, móvia de botu, totu a una borta; cosa chi arrennescet bene meda prus che àteru candho est difícile / min. colparedhu, corpighedhu, cropighedhu Sinònimos e contràrios acirrada, acollada, addobbu, afracada, afurconada, assuprida, ibbatulada, irbirroncu, isdobbiada, lómpia, tzacada / isparu, tiru, tzocu / gofu Maneras de nàrrere csn: dare, iscarrigai, leare corpos, leare a corpos, intèndhere corpos; corpu dadu a manimbesse, a totu codhu, a rasigadura, firmu, in prenu; torrare su c. = corpare a unu chi ti at corpadu (prus che àteru, deretu, apenas retzidu deretu torradu); corpu de punnigosu, de pedra, de fuste, de farci, de ferrus = corpu dadu a punnigosu, a perda, e gai; corpu de telèfono = telefonada; corpu de balla = balla, isparu; corpu de língua = peràulas pesantes, chi ofendhent; corpu de àcua = próida, refrigada de àcua; corpu de aera = bentixedhu friscu chi cassat a unu candu est insorau; corpu de tússiu, de boxi = su tzocu o sonu chi si faghet tussindhe, faedhendhe; corpu de gagaju = zenia de brincu de sa boghe chi si faghet cun s'irguzu comente si pronúntziat sa /c/ oclusiva velare surda o fintzas sa /f/ in tzertas bidhas (es. su ’ane, sa ’astanza = su cane, sa castanza; sa ’émina, su ’ocu = sa fémina, su focu); fuedhai a cropus a cropus = brinchendhe su sonu de /c/ o de /f/ comente faghent a logos (su ’asu, sa ’émina = su casu, sa fémina); colpu de Vènere = zoghendhe a manzíngula, est candho essint paris totas bàtoro números diferentes: est sa cumbinada menzus; avb. (bènnere, fàghere, e gai) a corpu, totu a unu crofu = totu paris, a una borta, totinduna; fàghere a corpu e ista = puntu e mortu; fàghere corpu malu feri ’ene = fàghere carchi cosa de una manera irballada, pagu zusta, e andhare in bonu gai etotu; fàghere a corpu innanti = fàghere innantis, lòmpiri a ccn. logu prima de un'àteru; tratu su colpu = fatuvatu, dónnia tantis; piscare in cropu a ccn. = segudàrelu, tènnere o agatare faghindhe su dannu; in su corfu/corpu de sa messera, in corfu ’e note = in su grofu de sa messera, in su menzus messare, intremesu de noti, a note russa, a noti incrófia, a note manna Frases portale mannu, s'úrtimu corfu ti lu dat sa ruspa pro sa piatza de sa libbertade ◊ aiat leadu calchi colpu de aera essendhe a fora dai su caldu a su fritu ◊ faiat andhae su fuste noischedhosu cun cropos furiosos a cantu essit ◊ a su corpu chi li at dadu lu at fatu rúere 2. pissighit su polcavru, partit su colpu e fadhidu si l'at! ◊ a custu corpu de boxi totus si funt unius 3. no mancat mai calchi colonellu chi est meledendhe calchi colpu de manu 4. tratu su colpu, pigaiat su frade a montes, o su babbu, a cumpidare o a che li pigare su recatu ◊ tratu su colpu, chenaiant umpare 5. bellu pisedhu…: a sa mama li torrat su corpu!◊ candho paret chi l'apant fata franca, lis faghet a corpu innanti e los buscat gai etotu, a sos furones ◊ sos barratzellos fachenne sa posta a sos bardaneris fint aconcatos a tratènnere fintzas a los piscare in cropu ◊ in làmpadas sa zente fit in su corpu de sa messera e no fit pessendhe a sas festas ◊ custu est su corfu de su molinzu e no fachet a pasare! 6. bosatrus fuedhais a cropus a cropus peus de is santuidesus! Sambenados e Provèrbios prb: a unu corpu no si ndhe segat s'àrbure Tradutziones Frantzesu coup Ingresu strike Ispagnolu golpe Italianu cólpo, bòtta, percòssa Tedescu Schlag.

dobbàda , nf Definitzione cropu prus che àteru giau de malesaura Sinònimos e contràrios abbrúnciu, addóbbida, atumbada, atzapulada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coup accidentel Ingresu casual stroke Ispagnolu golpe accidental Italianu cólpo accidentale Tedescu zufälliger Schlag.

fracadúra , nf Sinònimos e contràrios móida, colpu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu mouvement brusque Ingresu move (violent) Ispagnolu arrebato, golpe Italianu mòssa, moviménto violènto Tedescu Bewegung, Ruck.

incrivíre , vrb Definitzione calare unu cropu, giare su cropu abbaidandho bene innanti comente iscúdere, pigandho sa mira Sinònimos e contràrios isciúdere, tzacai Tradutziones Frantzesu frapper Ingresu to deal a blow Ispagnolu asestar un golpe Italianu assestare un cólpo Tedescu einen Schlag versetzen.

ischinàda , nf Definitzione cropu de ischina, genia de móvia lestra Sinònimos e contràrios innadu, ischitzinada, sédhidu Frases iscúdere un'ischinada pro sere a cadhu ◊ s'àinu cun duas ischinadas sàrtiat concas de perda e prantones ◊ in pagas ischinadas ch'est pigadu a s'àrbure Tradutziones Frantzesu coup de reins, frétillement Ingresu blow with one's back Ispagnolu golpe de riñones, esguince Italianu schienata, guizzo Tedescu Rückenstoß, Ruck.

ischisinàda , nf: ischixinada Definitzione su ischisinare; cropu chi si giaet a forte Sinònimos e contràrios illempiada, ischixinadura, limpiamentu, samunada / addobbada, arropada, bultzonada, ischichinada, isciuta, istrilla, trempa 2 2. s'ischixinada de sa gafetera a chelvedhos e già l'apo tassidhadu: sa cara pariat unu panetone! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu bousculade, coup Ingresu shake, stroke Ispagnolu sacudida, golpe Italianu scossóne, percòssa Tedescu heftiger Stoß, Schlag.

lída , nf Definitzione pistadura, marcu druchesau, giúmburos Sinònimos e contràrios libidore, lidigori, marchedhu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu contusion Ingresu bruise Ispagnolu golpe, contusión, cardenal Italianu ecchìmosi Tedescu Schlagen, Schlag, Quetschung.

píchiu , nm Definitzione sonu o cropu, tzochedhu a sa genna po si giare a intèndhere pedindho de intrare a una domo, o de apèrrere; fintzes genia de tocu de campana: po tocare sa missa bàscia si fadiat a p. (din, din, din); in cobertantza, pistighíngiu, pentzamentu Sinònimos e contràrios tzocu / arraolu, pensamentu Frases in su portali, totu tremi tremi aferrat s'anella e donat unu pichiedhu ◊ lah, cussu est su píchiu de su posteri! ◊ ti apu connotu a su píchiu 3. custa borta giutzo unu bellu píchiu in conca! Tradutziones Frantzesu action de frapper à la porte Ingresu knock Ispagnolu golpe dado al llamar a la puerta Italianu bussata Tedescu Anklopfen.

pistadúra , nf: pistarura, pistatura Definitzione su pistare; su singiale chi lassat su pistare, unu cropu, fintzes sàmbene pistau chi si paret in sa carre a fora; cosa pistada Sinònimos e contràrios magiadura / pistada, pistore / allirorau, frincu, lida, libidore, lidigori, marchedhu, sambellutau / trisinadura 1 Frases dh'ant bociu a pistadura, a cropus de martedhu a conca 2. cuss'isterzu de ferrirmartu est totu pistaduras! ◊ custa melaghidonza zughet pistadura, comente ndh'est ruta a terra Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu contusion Ingresu bruise Ispagnolu golpe, contusión, cardenal Italianu battitura, contusióne, ecchìmosi Tedescu Schlagen, Schlag, Quetschung.

tríncu , nm arresorzada, frincu, ischingiada, secada, sinnolu, trínchisi / tzulumbone Definitzione segada a lepedha, gurtedhu, trintzete, o àteru, fintzes pistadura ufrada de cropu a conca, giúmburu Frases portàt unu trincu ca su babbu dh'iat donau una surra a pompa ◊ custu mangallu de piciochedhu si at fatu unu trincu in conca ◊ Bachisedhu est rutu in terra, chin d-unu trincu in conca Ètimu ctl. trenc Tradutziones Frantzesu coup de rasoir Ingresu razor slash, wound Ispagnolu navajada, herida, golpe Italianu rasoiata, ferita da tàglio o da còrpo contundènte, tràuma Tedescu Schnittwunde.

tzacarràda , nf Definitzione su tzacarrare, su sonu o tzàcurru mannu de cosa chi tzàcurrat; fintzes cropu giau a forte Sinònimos e contràrios intronnu, tracada, trachedhada, tràchida, trachidada, tzocu / ibbatulada, iscratzada Frases arratza de tzacarrada de tronu!… 2. chini a fusti e chini a matzoca dh'ant donau una tzacarrada a conca ◊ mischinu… una tzacarrada de ispadinu, a su tzugu! ◊ gei bit una tzacarrada de cundennedha, in tribbunali, oi!… Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu éclatement Ingresu crash Ispagnolu estallido, golpe Italianu schianto Tedescu Bruch, Krach.

tzóchida, tzóchidu , nf, nm Definitzione su sonu surdu chi faet unu cropu (prus che àteru in cosa chi no est fata po sonare, es. linna, terra), o fintzes cosa chi orruet de artu / tz. de manu = tzacarramanu Sinònimos e contràrios colpu, tzàchidu, tzocu 2. sa zente fit totu dilliriada a tzóchidas de manos ◊ sa zente istaiat a tzóchidas de manos candho cantaiat isse Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coup Ingresu percussion, stroke Ispagnolu golpe Italianu percussióne, cólpo Tedescu Schlag.

tzócu , nm: tzoncu 1 Definitzione su sonu surdu chi faet unu cropu, mescamente in cosa chi no est fata po sonare (es. linna, pedra, terra) o una cosa chi orruet de artu, o fintzes cosa chi iscópiat / min. tzochitu, tzochighedhu Sinònimos e contràrios cocu, corpedhu, istódhicu, tzàchidu, tzóchida / píchiu / cdh. ciocu Maneras de nàrrere csn: tènnere musca a tz. = fai un'istampu in s'àcua, no arrènnesciri, picai o pretèndiri in debbadas; basu a tzocu = manera de basare lassendhe andhare a corpu sas laras serradas afissas; ríere a tz. = a iscracàllios; èssere in su tz. de… = in su grofu, própiu in su menzus…, in mesu; èssere chin su tzocu in s'ischina = èssere ispetendhe carchi cosa de grave Frases si est intesu su tzocu de un'isparu ◊ sos tzocos de sas manos ◊ iscatat su grillete de s'archibbusu: unu tzocu introneit in s'aera ◊ apo intesu unu tzocu in su tauladu: bae a bídere ite che at rutu! ◊ cun cussos tzocos de martedhu mi ndhe as ischidadu ◊ at iscutu una pedra a intro de sa perca e at fatu tzoncu de abba 2. cudhu aturdidu, sos àteros riendhe a tzocu, no apeint sos àschidos de lu frimmare ◊ de su fele, de s'arrennegu, bi ndhe at de fàghere tzocu! ◊ za ti n'as a tènnere de musca a tzocu!… Sambenados e Provèrbios smb: Zoncu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coup, éclatement Ingresu stroke, percussion, crack, crash Ispagnolu golpe, chasquido, estallido Italianu bòtto, schiòcco, schianto, cólpo, percussióne Tedescu Krach, Knall, Schlag.

«« Torra a chircare