agliagài , vrb: (a-gli-a-ga-i) alliagai gliagai*, liagai Definitzione fàere a freaduras, totu a liagas Sinònimos e contràrios apiagare, apragastare, friai 2. dh'at fata flagellai ispollada po chi su corpus siat alliagau Tradutziones Frantzesu blesser, ulcérer Ingresu to wound, to ulcerate Ispagnolu llagar, ulcerar Italianu piagare, ulcerare Tedescu verwunden, ein Geschwür erzeugen in.

apragastàre , vrb: pragastare Definitzione fàere totu a liagas Sinònimos e contràrios agliagai, apiagare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu blesser Ingresu to wound Ispagnolu llagar Italianu piagare Tedescu verwunden.

chéntria , nf, nm: chéntriu, créntia, gréntia Definitzione su marcu o síngia chi abbarrat de una ferida, de unu cropu, de cosa chi imbrutat / una créntia de ozu Sinònimos e contràrios checa, ferida, ischéntriu / màcia, macra, taca 3 2. giuchiat un’arva niedha comente a una créntia de tinta de iscríere Tradutziones Frantzesu blessure, contusion Ingresu wound, bruise Ispagnolu herida, mancha Italianu ferita, contusióne Tedescu Wunde, Quetschung.

ingòllede, ingòllere, ingòlli , vrb: ingòlliri Definitzione arregòllere (cosa) a istrégiu, gente a domo, arregòllere coment'e buscare calecunu dannu, una maladia, cropos, surra; fèrrere a unu iscudendho, tocandho o movendho àtera cosa comente podet capitare chentza dhu bòllere, rfl. fàere male (es. segada, pistadura) cun calecuna cosa chi si manígiat; pigare e portare; incasciare calecuna cosa in mesu de àteras / pps. ingóllidu, ingoltu, ingortu; 1ˆp. sing. ingòrgio; ingòlliri a unu a presoni = acorrai a presoni, impresonai Sinònimos e contràrios aciapai, collire, incolliare, leare, picare, poltare / fèrrere Frases issu nd'ingollit un'arrogu de linna de terra ◊ ingollimia, assumancus su coru, in cussa carrotzedha! ◊ ingollassí unu fodhi de bértua de cartúcias, ca dhi ammostu is perdixis! ◊ de totu cussa cosa ndi at ingortu doxi cadinus prenus ◊ su frutu bollit ingortu prima de ndi arrúiri de sa mata ◊ tue bae: custa cosa dh'ingòrgio geo! 2. est istétiu avértiu de t'ingolli a domu sua ◊ mamma fiat circhendumí po m'ingòlliri a domu ◊ mammai m’ingolliat po dhi fai cumpangia 3. isperaus de no ingolli maladias ◊ e ite male as ingóllidu, puru?! ◊ ndi ap'ai ingortu de sobi, de istracias e de bentu!…◊ nd'ingollis una surra cantu de unu burricu! ◊ gei est isbucaciau, ma ge ingollit puru! ◊ lah ca ingollis su pipiu cun cussa nai de linna! ◊ mi seu ingortu cun su gortedhu ◊ corpu de balla dh'ingollat! ◊ ponimí in terra, ca m'ingollis! 4. candu si crocat su chi aciapat ingollit, po si trogai is peis ◊ lah de ingolli cosa de papai, ca no iscieus a it'ora eus a torrai! ◊ ingolli s'iscartedhu, ca si nci torraus a bidha! ◊ at ingólliu a su babbu a codhu ◊ como no ingollent su santu a codhu ma in tratore 5. ingolledi s'iscannu e acostidindhe a su fogu! ◊ is àbbilis iant ingortu impari cun is làntias unu bandoedhu de ollu ◊ ingolleimí a cumpàngiu cun bosàterus! ◊ Gesús iat ingortu cun issu tres discípulus ◊ de pani nd'ingollis o torras a chitzi? Ètimu itl. incogliere Tradutziones Frantzesu ramasser, attraper, blesser Ingresu to pick up, to take, to wound Ispagnolu recoger, coger, herir Italianu raccògliere, prèndere, ferire Tedescu fassen, verletzen.

lantàre , vrb: lantzai, lantzare, latzare Definitzione fèrrere cun arma (lantza o àteru), tocare de pedra; in cobertantza, tocare su sentidu, dispràxere, ofèndhere; iscúdere atesu Sinònimos e contràrios fèrrere, ingòllere, secare / lampare 1 Frases paret chi mi cherfat ammentare totu sas feras chi amus lantadu ◊ messanne fint chin sas manos imbolicatas pro non si las latzare chin sa farche o su ristrucu 2. nàrrere ti lu cherio su chi sento, ma ti devo lantare sena fritza (G.Pinna)◊ a cantos coros no lantas cun su càntigu tou!… 3. sos cadhos currindhe lantant istinchidhas de fogu dae pes Ètimu ltn. lanceare Tradutziones Frantzesu frapper, blesser Ingresu to affect, to wound, to hit Ispagnolu pinchar, golpear, herir Italianu colpire, ferire Tedescu verletzen.

piàe , nf: prae Definitzione genia de segada, aperta in sa carre bia; in cobertantza, css. cosa o chistione chi dispraghet meda, dannu, male chi sighit Sinònimos e contràrios freadura, gliaga, piaga* Frases Cristos in sa rughe zughiat su corpus totu sulciadu a piaes ◊ biza e consola donzi patidore, sana donzi piae! ◊ dae sos pes fin'a chizos sunt totu a una piae Tradutziones Frantzesu plaie, blessure Ingresu wound Ispagnolu llaga Italianu piaga, ferita Tedescu Wunde, Plage, Unheil.

tríncu , nm arresorzada, frincu, ischingiada, secada, sinnolu, trínchisi / tzulumbone Definitzione segada a lepedha, gurtedhu, trintzete, o àteru, fintzes pistadura ufrada de cropu a conca, giúmburu Frases portàt unu trincu ca su babbu dh'iat donau una surra a pompa ◊ custu mangallu de piciochedhu si at fatu unu trincu in conca ◊ Bachisedhu est rutu in terra, chin d-unu trincu in conca Ètimu ctl. trenc Tradutziones Frantzesu coup de rasoir Ingresu razor slash, wound Ispagnolu navajada, herida, golpe Italianu rasoiata, ferita da tàglio o da còrpo contundènte, tràuma Tedescu Schnittwunde.

«« Torra a chircare