Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

abbovài, abbovàre , vrb Definitzione fàere bovu, pigare po bovu a unu; meravigliare, lassare ispantasiaos, fintzes foedhare a s'afaiu chentza cabu e ne coa Sinònimos e contràrios abbuvonare, coglionai, coluvronare, imbovai, imbusterai, improsae, ingannai, piocai, scafai, trampai / transire, trassicare Frases furriotos cun arte, bellos pro abbovare zente menga! ◊ custa fémina dh'abbovant cun cosa fata ◊ de candu ti ses abbitendi cun cussus ti ses abbovau ◊ si bides cussa pianta ti ndhe abbovas! 2. Deus criesit logos e cosas pretziadas tantu chi ndhe abbovant su nostru pensamentu! (P.Serra)◊ deo ne seo abbarradu abbovadu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu faire l'idiot, prendre pour un idiot Ingresu to mock Ispagnolu abobar Italianu prèndere per scémo Tedescu taüschen, verdummen, erstaunen.

abbratzetàre , vrb Definitzione pigare a s'abbratzeta Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu prendre bras dessus, bras dessous Ingresu to be arm in arm with s.o. Ispagnolu cogerse del brazo Italianu prèndere sótto bràccio Tedescu sich einhängen.

agganciài , vrb: aggantzare, agghenciai Definitzione pigare o aferrare cun gànciu, forte a manos etotu coment’e pigandho a gànciu, ma fintzes leare o ingòllere aifatu; abbutonare / leare, andhare a manu aggantzada = a manu pigada Sinònimos e contràrios abbrancai, acafai, aciapai, afarcai, afarrancae, aferrai, aggarrai, agguantai, carrabbusai, mantènnere, picare | ctr. lassare Frases apo bisonzu de èssere aggantzada e nutrida ◊ arrimat su paperedhu e agghènciat s'ampudha de s'àcua ◊ cudhu dh'agghènciat a su bratzu e ndi dhi pigat su dinai! ◊ aggantza su brassolu! ◊ a carrasegare aggantzant a Zorzi in ziru ◊ fut lompindhe a isprèndhere sos cadhos candho dh’ant agghentzau e che dh'ant furau 2. o truncat o aggànciat! ◊ unu nudha, carchi cosa chi agghentzas o chi pentzas Ètimu itl. agganciare Tradutziones Frantzesu saisir Ingresu to cling, to catch Ispagnolu enganchar, agarrar Italianu agganciare, aggrappare, ancorare, prèndere Tedescu sich festhalten, verankern, nehmen.

aggangusàre , vrb Definitzione pònnere s’atzavoga, sa puligada, istrínghere in su tzugu cun ambas manos a unu de no dhi lassare torrare àlidu ne passare sàmbene Sinònimos e contràrios aggangae, aggrangugliare, aggangulitare, apuligare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu étrangler Ingresu to strangle Ispagnolu estrangular Italianu prèndere per la góla Tedescu würgen.

apugnigosài , vrb: apunnigosai, apunziconare Definitzione iscúdere, pigare a cropos de púngiu Sinònimos e contràrios abbuciconai, acatzotai, apugnigorai, apuinare, apunzare, apunzicare, burtzigare Frases si apunziconat sos càvanos e si addobbat sa conca a su muru Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu donner des coups de poing Ingresu to come to blows Ispagnolu dar de puñetazos Italianu prèndere a pugni Tedescu jdn. mit Faustschlägen traktieren.

apunzàre , vrb Definitzione pigare a cropos de púngiu, pruschetotu candho, pranghendho su mortu, no si podet padire su dolore e unu s’iscudet púngios a petorras Sinònimos e contràrios abbuciconai, acorpai, addolare, apugnigosai, apunzicare Frases tue moris… si apunzant atitendhe mama, babbu, muzere ◊ sa mama isfaghíndhesi in piantu si apunzaiat pro su fizu mortu ◊ sos depidores mandhaiant sas muzeres a si apunzare preghendhe de no che los bogare ◊ si l'aiat picada chin iss'etotu apunzàndhesi sos càvanos 2. sos cumpanzos etotu l'ant apunzadu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu donner des coups de poing Ingresu to punch Ispagnolu dar de puñetazos Italianu prèndere a pugni Tedescu jdn. mit Faustschlägen traktieren.

arragiolàre , vrb: arrajolare, arregiolare 1, arrejolare Definitzione ingòllere s’arrajolu, sa maladia chi benit a is canes; arrennegare meda Sinònimos e contràrios arragiolire, arraulare / airai, arrannegai, inchietae Frases currendhe avatu meu che arrejoladu, si est postu a mi sighire ◊ mi apo fatu sa lista de sas persones chi, si arrajolo, devo mossigare! 2. cusse marranu de l’intzugliare ca si arrejolaiat che cane! ◊ issa no cheriat seguzada ca si arregiolaiat che batu (M.Danese) Ètimu ltn. rabies Tradutziones Frantzesu être atteints de la rage Ingresu to catch rabies Ispagnolu rabiar Italianu prèndere la ràbbia Tedescu sich die Tollwut zuziehen.

arremàre , vrb Definitzione ingòllere rema, arremadiu Sinònimos e contràrios acatarrare, arrasfriai, arremadiai, arrumai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu attraper la rhinite Ingresu to catch rhinitis Ispagnolu coger la rinitis Italianu prèndere la rinite Tedescu sich die Rhinitis holen.

arrugài , vrb Definitzione andhare a segadura, passare in mesu de unu logu a manera de incurtzare su camminu de fàere, passare fora de camminu, de una parte a s'àtera de unu logu Sinònimos e contràrios aggrucare, atravigare, atreminare, atruessai, ruciare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu prendre un raccourci Ingresu to take a short cut Ispagnolu atajar Italianu prèndere una scorciatóia Tedescu einen Abkürzungsweg einschlagen.

asciuconàre , vrb: assuconai, assuconare, assucunai, atzuconare Definitzione pigare o fàere pigare assíchidu, fàere a tímere meda (a./c. is formas vrbl. de assucunai ispostant sa tónica cunforma a su nm. assúcunu: indic. pres. 1ˆ, 2ˆ, 3ˆp. sing. e 3ˆp. pl. assúcunu, assúcunas, assúcunat, assúcunant; cong. pres. 1ˆ, 2ˆ, 3ˆp. sing. e 3ˆp. pl. assúcuni, assúcunis, assúcunit, assúcunint) Sinònimos e contràrios abbuare, acicai, apramare, assalciare, assantiare, asciustrare, aterrighinare, ilgirare, impagurire, ispabajare, ispantamare, ispaurire, ispramai, istrementire, isturdinare, spetziai, stremessiri Frases su pisedhu si fit asciuconadu e che fit cúrridu avrinendhe a coas de sa mama ◊ no mi essas chentza mi ndhe abbizare, ca mi assuconas! ◊ si ndi fut assucunau e si ndi fut andau stramoriau ◊ sa mannalissa chi benit assuconada no donat lati ◊ no timas e no ti asciucones, ca bi est chin tecus su Segnore!◊ no mi assúcunis! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu épouvanter Ingresu to scare Ispagnolu asustar Italianu far prèndere spavènto, impaurire Tedescu einschüchtern.

atufài , vrb Definitzione fàere atufu o atúfidu, pigare atufu, pònnere fragu malu de isserru e de umidore, de cosa guasta; nau de gente, pèrdere de ànimu Sinònimos e contràrios afungai, afungorai, allanire, ammucorai, ammufai, annabrai, intufire, intuvare, limire, morighinire, tufire Ètimu spn. atufar Tradutziones Frantzesu prendre une odeur de moisi, moisir Ingresu to grow musty Ispagnolu enmohecer, atufar Italianu prèndere odóre di tanfo, ammuffire Tedescu dumpfig riechen, verschimmeln.

demàre , vrb: addemare Definitzione ingòllere tema, maladia, fàere dannu a sa salude Sinònimos e contràrios ammagagnare, ammaladiai, apuntorai, ilmaladiare, inciacai, tunconire | ctr. sanai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu attraper une maladie Ingresu to get an illness Ispagnolu enfermar Italianu prèndere una malattìa Tedescu erkranken.

ingòllede, ingòllere, ingòlli , vrb: ingòlliri Definitzione arregòllere (cosa) a istrégiu, gente a domo, arregòllere coment'e buscare calecunu dannu, una maladia, cropos, surra; fèrrere a unu iscudendho, tocandho o movendho àtera cosa comente podet capitare chentza dhu bòllere, rfl. fàere male (es. segada, pistadura) cun calecuna cosa chi si manígiat; pigare e portare; incasciare calecuna cosa in mesu de àteras / pps. ingóllidu, ingoltu, ingortu; 1ˆp. sing. ingòrgio; ingòlliri a unu a presoni = acorrai a presoni, impresonai Sinònimos e contràrios aciapai, collire, incolliare, leare, picare, poltare / fèrrere Frases issu nd'ingollit un'arrogu de linna de terra ◊ ingollimia, assumancus su coru, in cussa carrotzedha! ◊ ingollassí unu fodhi de bértua de cartúcias, ca dhi ammostu is perdixis! ◊ de totu cussa cosa ndi at ingortu doxi cadinus prenus ◊ su frutu bollit ingortu prima de ndi arrúiri de sa mata ◊ tue bae: custa cosa dh'ingòrgio geo! 2. est istétiu avértiu de t'ingolli a domu sua ◊ mamma fiat circhendumí po m'ingòlliri a domu ◊ mammai m’ingolliat po dhi fai cumpangia 3. isperaus de no ingolli maladias ◊ e ite male as ingóllidu, puru?! ◊ ndi ap'ai ingortu de sobi, de istracias e de bentu!…◊ nd'ingollis una surra cantu de unu burricu! ◊ gei est isbucaciau, ma ge ingollit puru! ◊ lah ca ingollis su pipiu cun cussa nai de linna! ◊ mi seu ingortu cun su gortedhu ◊ corpu de balla dh'ingollat! ◊ ponimí in terra, ca m'ingollis! 4. candu si crocat su chi aciapat ingollit, po si trogai is peis ◊ lah de ingolli cosa de papai, ca no iscieus a it'ora eus a torrai! ◊ ingolli s'iscartedhu, ca si nci torraus a bidha! ◊ at ingólliu a su babbu a codhu ◊ como no ingollent su santu a codhu ma in tratore 5. ingolledi s'iscannu e acostidindhe a su fogu! ◊ is àbbilis iant ingortu impari cun is làntias unu bandoedhu de ollu ◊ ingolleimí a cumpàngiu cun bosàterus! ◊ Gesús iat ingortu cun issu tres discípulus ◊ de pani nd'ingollis o torras a chitzi? Ètimu itl. incogliere Tradutziones Frantzesu ramasser, attraper, blesser Ingresu to pick up, to take, to wound Ispagnolu recoger, coger, herir Italianu raccògliere, prèndere, ferire Tedescu fassen, verletzen.

ingolumàre , vrb: ingulimare, ingulumare Definitzione pònnere ingúlumu, ingustu (fintzes a ingannu), abbituare a is vítzios, a is cosas bonas, a istare tropu bene, pigare su sabore, su gustu a ccn. cosa / i. su tempus = trampistare, ingannare su tempus Sinònimos e contràrios abbetuare, abesare, arranguai, imbisciare, imbitzicare, ingurrinai, ingustai / allicare, allichionare / ingolosinare Frases sa zente ingolumada a sa dulcura imbentat sapa dae su lidone (D.Mele)◊ est ingulumadu a sa catza ◊ chie ingúlumat a sa festa de Santu Frantziscu de Lúgula torrat cada annu ◊ carchi furancredhu si fit ingulimatu a cussas raicras bellas e népitas ◊ cheret ingulimare sa cane a sirvone 2. in sos muros sos sinnos de sos partios pariant ingolumendhe sa zente a los botare ◊ a ingulumare sos pitzochedhos a su ribu no fit petzi su disizu de impojare 3. po ingulumare su tempus ca su caminu fut longu m’iat contau de su nuraghe orrutu (I.Patta) Tradutziones Frantzesu prendre goût Ingresu to take a liking to sthg Ispagnolu engolosinarse, regostarse, coger el gusto Italianu prèndere gusto a qlcs., abituarsi a còse piacévoli Tedescu Geschmack daran finden.

iscadrapiàre , vrb: scadrapiare Definitzione fèrrere de fiancu, coment'e a arrasigadura Sinònimos e contràrios arrasciare, arrasicare, ratzigare, saricare Tradutziones Frantzesu frotter Ingresu to graze Ispagnolu rozar Italianu prèndere di strìscio Tedescu streifen.

istallàre 1 , vrb Definitzione andhare a istare in s'istallu, andhare a fàere abbitu, a istare Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu demeurer, s'établir Ingresu to live, to take one's residence to in a place, to install Ispagnolu residir, instalar, instalar Italianu dimorare, prèndere dimòra, insediare, installare Tedescu sich aufhalten, sich niederlassen

leàe, leài , vrb: leare, lebare, levare 1, liai 1 Definitzione aferrare cosa cun is manos o cun calecuna aina siat po dha portare, dha tènnere, dha poderare e siat po dha fàere o faendhodha bènnere mancu, po dha menguare, po che ndhe bogare (una parte o totu), istesiare o pònnere in àteru logu, portare a codhu o in pitzu, o fintzes seberare, chèrrere, fàere intrare in postu; arregòllere cosa angena, furare; càbere, fàere istare cosa (nau de istrègios), imbargare fintzes sa carena, sa mente, su sentidu, fàere provare apentu o passione manna, a tropu; fàere una cosa a cómporu, comporare, fàere pagare; betare a corpus, ingurtire, papare calecuna cosa; bòllere o fàere a pobidhu, a pobidha; cumenciare a fàere, a nàrrere, andhare a calecuna bandha, e nau de su fogu allúere, tènnere, abbruxare; assimbiare a ccn., o una cosa a un'àtera; àere motivu, intzimia po fàere o cumprèndhere calecuna cosa, fintzes po si primare / cong. 1ˆ p. sing. le (lee), 2ˆp. sing. les (=lees), 3ˆp. sing. let (=leet), lit (=liit), 1ˆp. pl. lemus (leemus), 2ˆp. pl. ledas (leedas), 3ˆp. pl. len (=leen); impr. leh! = lea!; ger. lendhe Sinònimos e contràrios acafai, aggantinare, collire, comparai, furai, iscabbúllere, lòmpere, muntènnere, neai, pagare, picare, tòdhere / afilare 1 / cojare, imparai, ofèndhere | ctr. dae 1, lassai Maneras de nàrrere csn: àere a chie o dae chie leare = assimbillai a ccn., imparai de ccn.; leare oros o cabu de una cosa = pregontai, circai de isciri ccn. cosa; leare sa vida a unu = bochire; leare a unu o una cosa pro… = cufúndhere s'unu cun s'àteru, fadhire a unu, assemizàrelu, fàgherelu che a…; leare fritu = abarrai in su frius, fintzas a tènniri frius; leare modhore = pigaisí tropu cunfiantza, aprofitai de ccn., isfrutai a chini no si podit difèndiri; leare possessu = impobidhai, faisí meri de ccn. cosa, aposentaisí in ccn. logu; leare munza, cadha, pelea, banzu = cansaisí, pigai surra; leàrela a crispa = arrennegaisí; leare sa cosa a pagu incuru = èssiri discuidaus, lassai a pèrdiri; èssere leadu a bermes = portai brèminis; èssere leadu de fritu = tènniri frius (fintzas de sa callentura); èssere leadu a melmos = arremadiau; leàresi su logu = andaisindi peri su logu, a giru; leàresi sas terras de su paba = isterririsí tropu, pigaindi su logu de is àterus puru; leare a… (+ nm.) = manera de fai, de arrexonai, biri, cumprèndiri is cosas (l. a zogu, a brulla, a corpos, a sériu, a ispintas, a befe e gai); leare a conca, a ancas (nadu de su binu o àteru gai)= fai s'efetu de ammudhiai is cambas, de cunfundi sa conca, de parri istontonaus; lebare binta = leare sa fortza, bínchere, resèssere; a ue leas? = aundi ses andendi?, (o fintzas) aundi ghetas sa manu po aguantai? Frases su chi est cosa tua liandedhu! ◊ dèu pratzu e leu ◊ lea e màniga! ◊ comente tisti fàghere a leare unu lèpere chentza cane? ◊◊ lea custa cosa e muntenemila frimma! ◊ lea sa padedha cun carchi istratzu ca est budhida! ◊◊ a sas berbeghes lis amus leadu sos anzones ◊ leabbila sa lepa, a su pitzinnu, ca si segat! ◊ si no istat ca bi l'ant leadu, a Fulanu, l'aiat pistu male, cussu boje! ◊ cussu tocu de campana est a che leare su mortu ◊ lèache linna de su fogu, ca est tropu! ◊ a muzere tua ti l'at leada Deu ◊ ancu ndi dhus lit s'erriu! ◊◊ sos bardaneris sunt semper a meletzu pro ndhe li leare su masone ◊ su dinari bi l'ant leadu sos bandhidos ◊◊ menzus a leare su seguru chi no su venturu ◊◊ como chi lu ant leadu in fràbbica a triballare za est cuntentu! ◊ a fizu tou leadilu ifatu, ca imparat a triballare! ◊◊ a su pitzinnu lu at leadu a codhu sa mama ◊ s'olia che la leant a maghinare 2. bi at córbula manna chi leat unu cartu ◊ custa cuba leat treghentos litros ◊ custu dischighedhu leat otighentos capabbàiti ◊ sa tristura at leadu a tziu Bore chi fit sempre de índule umorista ◊ s'ojada chi mi faghes mi leat coro e mente ◊ si no mànigas ti leat sa debbilesa ◊ zughet sa conca leada dae su zogu ◊ si unu abbarrat frimmu, chentza fogu, si lu leat su fritu ◊ su male chi at tentu l'at leadu totu un'ala de sa carena 3. ue l'as leada custa robba barata? ◊ si leades casu, mighi so bendhindhechelu! ◊ linna bos leades, a tantu a cuintale? ◊ e cantu ti che at leadu pro ti fàghere custu triballu? ◊ cudhu tziu at batidu cariasa: mancu in manos bi l'ant lassada, leada totu in pag'ora! ◊ cantu ti ndhe leas a mi fàghere custu muru? ◊ su babbu aviat mandhau su pitzinnu a levare unu túturu de casu dae domo de unu pastore 4. est malàidu, dirganadu e no leat nudha ◊ e ite paret su malàidu: a leat? 5. Fulanu at leadu fémina bella ◊ mancari uses su biscu e sas retzas, su canarinu chi amas no lu leas! ◊ ci dh'as giau peràula de pobidha, leadidha! 6. leo deo, su macu, e la perdono! ◊ a ue leas, bestidu goi? ◊ so chirchendhe a Fulanu, nachi est coladu inoghe: bidu as a ue at leadu? ◊ a uve ses leanne, commo? ◊ ma tandho a uve levo, Deus meu, uve colo? ◊ e a uve est leata cussa tzòvana? 7. pro chie mi sezis lendhe? no mi sezis connoschindhe? ◊ cussa est salipa, no la les pro túcaru! ◊ ello pro macu l'as leadu?! ◊ bidíndhelu bestidu gai totus lu leaiant pro fémina 8. si no cres a mie, leadila dae tue etotu ◊ da'ite si l'ant leada a brigare? ◊ si l'at leadu a sola a imparare a cosire ◊ proite ti la leas candho ti narant sa resone?! ◊ no faghet a li nàrrere nudha, a isse, chi deretu si la leat, ofesu! 9. su festajolu si leat sas festas, su rundhellu si leat su logu, sos pasteris si leant sas terras de su paba ◊◊ custa poesia l'apo imparada a sos iscolanos, chi ndhe l'ant leada sena dificultade ◊ su fizu puru at sos pecos suos: at àpidu dae chie leare! ◊ a bortas sa pagura li lebabat binta e pessabat de torrare in palas Sambenados e Provèrbios prb: sa giustítzia ndi liat su fatu e su sena de fai Ètimu ltn. levare Tradutziones Frantzesu prendre Ingresu to take Ispagnolu coger, tomar Italianu prèndere, pigliare, asportare, levare, tògliere, portar via, prelevare, estòrcere con la fòrza Tedescu nehmen, erpressen.

picàre , vrb: pigae, pigai, pigare 1, pigari, pigiare, pijare, pixare Definitzione betare sa manu a ccn. cosa po dh'aferrare; ingòllere e portare cosa a un'àteru logu (fintzes a furadura, a iscrufidura, a béndhua), fintzas in su sensu de menguare, bogare, fàere o lassare bènnere impare a ccn. a unu logu; foedhandho de cójuas, bòllere e fàere a pobidhu, a pobidha; foedhandho de matas chi si prantant o chi s'innestant, andhare in bonu de sighire a crèschere bogandho cambu nou de sa linna de s'iferta, betare arraighinas; foedhandho pruschetotu de su papare, digirire e suspire s'alimentu e fàere s'efetu de fàere crèschere sa carena (ma dhu narant fintzes de is foedhos e de àteru candho in chie ascurtat faent s'efetu chi depent coment'e cambiamentu de su cumportamentu); nau de istrégiu po sa mannària chi tenet, càbere, agguantare unu tanti de cosa chi si ponet; cunsiderare sa cosa de calecuna manera, mescamente cun su significau de dha fàere o carculare che un'àtera / cong. 2ˆ p. pl pighetzas Sinònimos e contràrios acafai, aferrai, agganciai, aggantinare, aggarrai, agguantai, furai, leai / imbucare / aggrighidhí, tènnere | ctr. donai, lassai, pònnere Maneras de nàrrere csn: pigaisí apari = betàresi sas manos a subra a si mazare s'unu cun s'àteru; pigat e… (+ vrb.) = tocat e…, leat e…, comintzat a…; pigare a…(+ vrb.) = leare su métidu, pònnere s'abbitúdine; no mi nci pigat = no mi andhat, no mi piaghet; pigai su sonnu, su fàmine, a scimingiadura = bènnere bene su sonnu, su fàmine, s'irbadhinamentu; pigai mexina = bufare, ingullire meighina; pigai fragu = abbizare fragu; pigai a dónnia logu, a s'ànima = segare sa passiéntzia, coloviare a fortza de istrobbu; pigaisidha in Nàpoli, in cudhu logu = manera de nàrrere candho no si cheret adduire a su fàghere de s'àteru; pigai a unu po un'àteru, pigai allu po cibudha = fadhire sa pessone, pessare chi est unu candho est un'àteru (fintzas apostadamente), cufúndhere una cosa cun àtera; pigai pampa = abbruxai, tènnere; pigai sa mira = abbaidare e puntare pro isparare, pro fèrrere iscudindhe e gai; pigai is nodas de ccn. = chircare de assemizare a ccn.; pigai àrviu de ccn. cosa = leare oru, chircare de ndhe ischire; pigai gelosia = essire zelosu; pigaisidha cun ccn. = atacare a brigare, leàresi arrennegu contra a ccn.; pigai scófia = innamoràresi de ccn. Frases pica su libbru e istúdia! ◊ at bólliu ammarolla a mi pigai cust'arregalu! ◊ pigat sa scifedha e isbuidat su sacu ◊ chi dhu pigu dh'arrogu! ◊ sa prima mela chi ruet, tue pixadila! 2. cudh'ómini ndi at pigau su piciochedhu ◊ ndi dh'ant pigau su fusili ◊ ndi dhis ant pigau sa terra ◊ bandant a funtana a pigai àcua ◊ su dimóniu si ndi at pigau a Treichinedhu ◊ su carru che lis depet zúchere s'isterzu e at prointu de che picare peri a issos ◊ candho pioet, ti cres riu e cantu ògias ti pígias (V.Sanna)◊ custu bentu che pijat sas portas de s'inferru ◊ de centu ndi pigu otanta e ndi abarrat binti ◊ pigasindedha cussa cosa a su pipiu, ca s'ingollit! 3. a nai sa beridadi, cussu piciocu no fiat cosa de pigai! 4. custus froris, chi dhus prantas, pigant a fragu ca est tempus, immoi 5. candu est fatu bèni, su binu no pigat a conca ◊ de su mànigu a isse no ndhe li pigat nudha mancari mànighet meda ◊ de sas cosas chi li naras no ndhe li pigat: est totu nudha! ◊ custas abbas faghent bene a s'erba e ndhe pigat a sas àrbures puru ◊ si l'arrodas cun sa preda, sa lepa, li pigat de prus ◊ de su mare bos ndhe pigat pagu pro bi andhare pag'ora ◊ no as a assortie candho ti at a pigae fàmene? ◊ a sètzi ingunis no mi nci pigat: stau mellus innòi ◊ gei nci pigat in su dinai…: dhi praxit a pinnigai! ◊ candu pigat a proi, dèu perdu totu is sentidus! ◊ mi depis arrangiai cust'interrutori ca s'atra dí mi est pigada sa currenti ◊ candu no fumu mi nci pigat su sonnu ◊ anchi dhu pighit sa pibida! ◊ cussa est mexina de pigai a istídhius ◊ ge no si dh'eis a bolli pigai cun nosu?! 6. custa carrada pigat trexentus litrus ◊ su bastimentu mannu pigat meda 7. pigat issa e ndi essit de asuta de su letu! ◊ pigat s'orcu e si bufat totu s'àcua 8. aiat pigadu a falare a bidha candho no candho (Z.F.Pintore) 9. ma po iscimpru mi pigas, chi mi naras custas cosas?! ◊ cussu acostumat a pigai dexi mesis po un'annu! ◊ bosatrus pigais sa dí po su noti ◊ ma po chini mi at pigau?!… Ètimu ltn. picare Tradutziones Frantzesu prendre, soustraire Ingresu to take, to subtract Ispagnolu coger, substraer, robar Italianu prèndere, pigliare, prelevare, sottrarre Tedescu nehmen, ergreifen, fassen, stehlen.

scrúfi , vrb: iscrúfere*, scrúfiri, scrunfi Definitzione cricare de pigare, arrennèscere a pigare sa cosa a unu cun fortza, a pelea, cun dificurtade e ue dhue at dificurtade, a fortza de nàrrere e de fàere; cricare de s'iscabbúllere Sinònimos e contràrios afrapare, illatzare, iscúrpere, isfrapare, istratzare, strancai / iscabbúllere Frases si merixedha e serbidora si bolliant bèni, a bortas si scrufiat calincuna cosa ◊ mi ia a podi scrufi una pariga de sodhus…◊ gei dhu scrufeus unu momentedhu po cussu puru ◊ apu scrúfiu dus panis veti veti 2. ita ispantu ca at a scrufi sa filla, parit ca dh'at fata issa isceti! ◊ scrufidí de is malus! ◊ sa gatu circàt de si acuai, de fuiri, de si scrufi miaulendi a boxi mala ◊ cudha est torrada agoa ispramendisí, comenti at biu unu giòvunu acostendisí, e at pigau unu candeleri po si scrufi Tradutziones Frantzesu obtenir ou prendre de force Ingresu to obtain by force Ispagnolu arrancar, sacar, arrebatar Italianu ottenére o prèndere con la fòrza Tedescu entreißen, erzwingen.

«« Torra a chircare