abbrancài, abbrancàre, abbrancàri , vrb Definitzione aferrare e mantènnere cun fortza; arrapiare, furare Sinònimos e contràrios acafai, afarcai, afarrancae, aferrai, aggafai, aggarrai, agguantai, barrancai, carrabbusai; arrapare 2, furai Frases si abbrancat a su truncu che sa edra ◊ dh'iant abbrancau e fatu dh'iant mòrrede atzogau ◊ si narat cosa dh'abbrancu! 2. no est piús domo mea, ma àrvule ruta inuve totus colant e abbrancant (G.Chironi)◊ su capedhu mi ndi dh'at abbrancau cussu piciocu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu saisir Ingresu to grip Ispagnolu agarrar Italianu abbrancare, aggrapparsi Tedescu mit den Krallen packen, sich festhalten.

afarrancàe, afarrancài , vrb: afarruncai, afarruncare Definitzione betare is manos aferrandho comente faent unos cantu animales cun is farrancas (es. gatos), betare is manos po aferrare (fintzes faendho a furadura), fèrrere, ingòllere cun is farrancas; pigare cosa cun is manos postas impare a bisura de istrégiu cofudu / afarruncaisí = acadharesiche a carchi logu cun sas manos, apilicare Sinònimos e contràrios abbrancai, acafai, aciapai, afarcai, aferrai, aggafai, agganciai, aggarrai, agguantai, carrabbusai, cascarrai / furai, pigai Frases s'intruxu portat is ungas mannas fatas po afarruncai 2. coment'e una casidhada manna, s'ísula nosta dh'ant ispérdia is crobus chi afarruncànt su mebi a fitas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu saisir Ingresu to grip Ispagnolu agarrar Italianu ghermire, arraffare Tedescu packen.

aggafài, aggafàre , vrb: agghefare, agganfai Definitzione pigare cun fortza, poderare bene a manos / a manu agganfada = a manudenta Sinònimos e contràrios abbrancai, acafai*, aciapai, afarcai, afarrancae, aferrai, agganciai, aggarrai, aggranfare, agguantai, carrabbusai | ctr. lassai Frases dh'at agganfau, mi dh'at cratzau asuta, dh'at irmarmau! ◊ manus de atzàrgiu dhi aggafant is bratzus ◊ agghefat sa crucurighedha e bufat unu tzicu de abbardente ◊ mi seu agganfau a un'arrampu ma ndi seu arrutu etotu ◊ mi faghiat girare tota sa bidha teníndhemi a manu agganfada Tradutziones Frantzesu saisir, agripper Ingresu to grip, to seize Ispagnolu agarrar Italianu afferrare, ghermire Tedescu packen.

agganciài , vrb: aggantzare, agghenciai Definitzione pigare o aferrare cun gànciu, forte a manos etotu coment’e pigandho a gànciu, ma fintzes leare o ingòllere aifatu; abbutonare / leare, andhare a manu aggantzada = a manu pigada Sinònimos e contràrios abbrancai, acafai, aciapai, afarcai, afarrancae, aferrai, aggarrai, agguantai, carrabbusai, mantènnere, picare | ctr. lassare Frases apo bisonzu de èssere aggantzada e nutrida ◊ arrimat su paperedhu e agghènciat s'ampudha de s'àcua ◊ cudhu dh'agghènciat a su bratzu e ndi dhi pigat su dinai! ◊ aggantza su brassolu! ◊ a carrasegare aggantzant a Zorzi in ziru ◊ fut lompindhe a isprèndhere sos cadhos candho dh’ant agghentzau e che dh'ant furau 2. o truncat o aggànciat! ◊ unu nudha, carchi cosa chi agghentzas o chi pentzas Ètimu itl. agganciare Tradutziones Frantzesu saisir Ingresu to cling, to catch Ispagnolu enganchar, agarrar Italianu agganciare, aggrappare, ancorare, prèndere Tedescu sich festhalten, verankern, nehmen.

aggarrài , vrb: aggarrare, aggherrai, aggherrare Definitzione pigare cun fortza, cun manu firma, poderare Sinònimos e contràrios abbrancai, acafai, acherrai, aciapai, afarcai, afarrancae, aferrai, aggafai, agganciai, aggranfare, agguantai, carrabbusai | ctr. lassare, iscapae Frases dh'iat aggherrau a su tzugu e fiat allupendidhu ◊ iant aggherrau su serbidori e dh'iant arropau ◊ l'at aggarrau che frochedhu, furriau a s'imbesse e li at dau una bella abbinatada ◊ mi at aggarrau e iscutu a gropas de su cabadhu coment'e unu sacu Ètimu ctl., spn. Tradutziones Frantzesu saisir Ingresu to grip Ispagnolu agarrar Italianu afferrare Tedescu packen.

aggranfàre, aggranfiàre , vrb Definitzione pigare e poderare a forte, betare is farrancas, furare Sinònimos e contràrios abbrancai, acafai, aciapai, afarcai, afarrancae, aferrai, afuruncai, aggafai, agganciai, aggarrai, agguantai, carrabbusai Frases milli e milli manos aggranfant barcas de paza subra a s'undha amiga ◊ aggrànfiat su fúbbaru, si ndhe bogat sa patadesa e lu faghet a cantos Tradutziones Frantzesu chaparder, chiper, saisir Ingresu to pilfer, to grip Ispagnolu ratear Italianu rubacchiare, afferrare Tedescu mausen, ergreifen.

aggrustàre, aggrustiàre , vrb Definitzione pònnere o fàere a grústiu, fàere unu grústiu, una chedha, nau prus che àteru de pegos Sinònimos e contràrios abbamare, acedhae, achedhonare, aggamai, amedhare, ingamai | ctr. irgrustiare, istagiai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rassembler, saisir Ingresu to put in a herd, to arrange in groups Ispagnolu agrupar, reunir en rebaño Italianu aggruppare, abbrancare Tedescu gruppieren, zur Herde zusamentreiben.

arrecatài , vrb: arrecatare, ricatai Definitzione prus che àteru, furare gente po iscabbúllere dinare a is parentes Sinònimos e contràrios issucutare Frases ant ojau una tropedha de balentes chi cheriant gheretzare a bidha pro arrecatare a mussegnore Tradutziones Frantzesu saisir, confisquer, séquestrer Ingresu to seize, to kidnap Ispagnolu secuestrar, raptar Italianu sequestrare Tedescu entführen.

assannài , vrb: assannare, assannari, sannare Definitzione addentigare, mossigare cun is sannas Sinònimos e contràrios issanniare, istrinnigare, mossigare Ètimu itl. assannare Tradutziones Frantzesu saisir entre ses crocs Ingresu to savage Ispagnolu morder Italianu azzannare Tedescu beißen.

atanagiàre, atanagliài , vrb: atanallai, atenatzare, atenazare, atonallai Definitzione istrínghere o acapiare a tonàgias Maneras de nàrrere csn: atenatzare un'animale = crastare cun sas tenatzas; atenazare a ccn. pro carchi cosa = dàreli a subra, brigàrelu, nàrrereli cosa 2. est atonallau de sa miséria ◊ totus dhu atenazant a dhi bogare de cabu de fumare Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu saisir ou serrer avec des tenailles Ingresu to grip with pincers Ispagnolu atenazar Italianu attanagliare Tedescu mit Zangen greifen.

bodhíre, bodhíri , vrb: budhire Definitzione arregòllere su frutu de sa mata, arregòllere cosa (fintzes abba) de terra (ma: bodhire dae terra = bodhire de sa mata abbarrandho prantaos in terra; collire dae terra = arregòllere sa cosa chi est in terra); arricire fintzes gente in domo; imparare a mente Sinònimos e contràrios acabidae, acoglire, arragolli, avodhie, bòdhere, fodhire, godhire, tòdhere / umpire, úmprere / imparai / imbestire 1 Maneras de nàrrere csn: bodhiri àcua = umprire abba; bodhiri soli = leare sole; bodhiri oru de una cosa = leare oru, ischire una cosa Frases bodhire ua, basolu, pumatas, moriscu, morisca, arantzu, issalada, rampos de cosa, frores ◊ in s'olivàriu dhoi at calincunu bodhendi olia 2. is óminis nci essint a iscudi olia e is féminas a ndi dha bodhiri ◊ cussu fait arrutu s'arrogu e bodhiu ◊ bodheindi is cartas de sa mesa! ◊ est andau a bodhiri linna in su monti ◊ candho essiant dea crésia, is nonnos betaiant in terra unu púngiu de sodhos e is pipios curriant a chie ndhe podiat bodhire de prus 3. si at bodhiu a totus che una famíglia ◊ torrat me in Cafàrnau, a su coru de tantis amigus chi dhu bodhint e dh'arricint che unu tesoru 4. mi bastat a dh'intendi una borta, sa cantzoni, po ndi dha bodhiri ◊ chi ndi bodhint oru is carabbineris, dhus arrestant! ◊ su carru si fut isciasciau ca dh'iant lassau in foras a bodhiri soli e àcua 5. su massau fut acostiandhosi a s'erriu po bodhiri abba 6. chi no fait atentzioni ndi dhu bodhit calicuna màchina passendi! Ètimu ltn. colligere Tradutziones Frantzesu cueillir, recueillir, ramasser, accueillir, saisir Ingresu to pick up Ispagnolu recoger, recolectar Italianu cògliere, raccògliere Tedescu pflücken, sammeln.

caladòris , nm pl Definitzione trastighedhos chi serbint a pigare istrégiu budhiu postu in su fogu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu poignées pour saisir un objet chaud Ingresu small grips Ispagnolu agarrador Italianu presine Tedescu Topflappen.

ciapài , vrb: aciapai*, ciapare Definitzione agatare (ccn. cosa) deasi comente podet capitare o cricandho; leare o cassare calecuna cosa cun is manos o àteru, nau fintzes in su sensu de furare / ciapai sa brutesa prughendi su trigu = tènnere e bogare sa malesa purghendhe Sinònimos e contràrios acatare, aciocai, apaciapai, cassai, furai, segudare, tènnere / abbrancai, acafai, afarrancae aferrai, aggafai, aggarrai, agguantai, collire | ctr. lassai Frases andhadu est e ciapat su preíderu a colore a fogu lezindhe 2. ciapeint unu cadhitu chi si lasseit carrigare ma apustis si deit a iscumbarare 3. apo ciapadu unu lèpere a latzu ◊ sa dí chi t'imparu s'arti de ciapai (L.Matta) Tradutziones Frantzesu attraper, saisir, voler Ingresu to catch, to steal Ispagnolu coger, atrapar, robar Italianu acchiappare, rubare Tedescu fassen, stehlen.

ingaitzàre , vrb Definitzione aferrare, pigare cun fortza, arrèschere in calecuna cosa Sinònimos e contràrios aferrai, aggafai, agganciai, aggarrai, leai / arrancare, arrèschere, ingatzinai Frases tiu Barore aiat ingaitzadu sa dente cun sa tenatza ◊ sos corros a su chelvu si che li sunt ingaitzados in sos ratos bàscios de sas àlvures Tradutziones Frantzesu saisir, s'accrocher Ingresu to hook Ispagnolu enganchar Italianu agganciare Tedescu zuhaken.

inghitài, inghitiài , vrb: unghitai Definitzione betare is ungas in su sensu de leare a furadura; iscúdere, betare cun s'unga, mescamente nau de su giogu chi si faet lassandho andhare a cropu sa conca de su pódhighe a una muneda o àtera cosighedha po che fàere lòmpere a su cofedhu Sinònimos e contràrios afufai, apresai, arpiai, arrapagnare, arrapare 2, aungrare, craspuare, furai, irrobbare, runtzinare, sdorrobbai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu saisir avec les griffes, agripper (fig.) Ingresu to claw Ispagnolu agarrar Italianu artigliare Tedescu mit den Klauen packen.

«« Torra a chircare