Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

antúa , nf: antzua 1 Definition múngia, pelea meda faendho trebballu grae, o fintzes surra de cropos Synonyms e antonyms cadha, cària, cumbata, impodha, inzotu, istimpida, istripa 1, matana, mugna, pistapone, podha, rebbatu, tzumba / banzu, surra Sentences za l'at leada s'antzua carrendhe a codhu totu cussa preda!…◊ si no faghes a bonu ti dao antua! ◊ giaghi est tanta s'antua chi mi dana, de imbetzare mi benit sa gana Translations French coups (de baton), tourment English setback, travail Spanish paliza Italian batòsta, travàglio German Schlag, Sorge.

bànzu 1 , nm: vanzu 1 Definition cropos a meda giaos a unu, o a un'animale, po su male chi at fatu, po dh’obbrigare a calecuna cosa / leare, dare, pitzigare b. = pigai una surra, surrai Synonyms e antonyms addibbonzu, apiossa, arruciada, cabossa, carda, dobbe, mazadina, pista, surra Sentences isse at fatu buldellu e tandho li ant dadu unu cantu de banzu ◊ banzu ti pítzigo, mih, si mi che artérias! ◊ banzu che àinu in domadura li dao, si at fatu cussa! ◊ si no andhas a su cumandhu leas banzu, oe! Translations French volée de coups de bâton English beating Spanish paliza Italian bastonatura German Prügeln.

càdha , nf: cadra, calda, carda Definition surra, passada de cropos (fintzes de àteru: es. de súrbios po pigare a befa); pelea manna o ifadu de su faghevaghe a meda, de unu trebballu fortzau, de s'arrennegu po cosas chi andhant a trotu, e àteru: totu significaos naos in cobertantza, ca sa calda is ferreris dhu narant a s'abbrigamentu de su ferru, candho est deasi abbrigau chi essit biancu Synonyms e antonyms fraca 2, surra / arrebbentada, arrebbentu, bataria, cària, cumbata, demozu, impodha, inzotu, istimpida, istripa 1, matana, mugna, munziada, pista, pistapone, podha, rebbatu, stragu 1 | ctr. discànciu, pasu Idioms csn: donai una carda a unu = abbanzare, surrai; donai una cadra de buca = improverare, refaciai; donai una carda de dentis = fuedhai mali, brigare a unu; leare, dare cadha = leare o dare arrebbentu, matana; cadha de prantu, de tússiu, de fele = atacu de prantu, de tússiu, de arrennegu; cadha de sole, de fogu = su abarrai a tropu pighendi soli forti me in istadi, istudendi fogu; donai sa carda = (puru) achicare fogu, fàghere fogu meda pro còghere sa terralla, inchèndhere su furru, assidai su forru cun faschinas medas: pro su ramenaju a "donai sa carda" est a martedhare su ràmine pro li dare sa forma; fai sa carda a margiani = arrexonai o afrontai a unu chena de profetu Sentences dhi at donau una carda de corpus, dh'at callentau!…◊ dhi donant una carda de fusti e dhu faint totu liagau ◊ una calda de tribbàgliu aiant créfidu!◊ si dh'isperdu s'ègua, babbu mi arrogat a cardas! 2. sos fizos sunt bochindhe su babbu a cadhas de fele! ◊ su pitzinnu si at fatu una cadha de prantu ◊ chi mi seu donau una cadra de marrai gei no est po dabbadas! ◊ una carda de bisonzu aiat créfidu po dhi passare sos vítzios!◊ sa cadha chi mi at dadu su pitzinnu?! odheu! ◊ Giuanni Batista iat donau una cadra de buca a su rei ca fut afancedhau cun sa connada Surnames and Proverbs smb: Cadda Etymon spn. carda Translations French rossée English hail of thrashing Spanish paliza Italian carpìccio, scàrica di busse, strapazzata German Prügel, Anpfiff.

dòbbe , nm: dobbo Definition su cropu o sonu surdu chi faet una cosa orruendho a terra; cropos a meda iscudendho a ccn. po calecuna cosa chi at fatu / dare, leare, buscare, collire d. Synonyms e antonyms addobbu, apiossa, arropu, banzu 1, cabossa, carda, mazadina, piritzofu, pista, surra 2. che unu macu est essidu bochindhe a dobbes de fuste anades e dindos ◊ oe che leas dobbe, si no l'agabbas! Etymon srd. Translations French coups, rossées English blow, stroke Spanish choque, paliza Italian percòssa, bòtta German Schlag.

illinnarjàda , nf Definition cropu giau cun nae de linna Synonyms e antonyms colpu, ilbarriada, irbirroncu, irrugada, irruncada, irzarriada Sentences illinnarjada de fuste Etymon srd. Translations French coup de bâton English blow (with a cudgel) Spanish paliza, varapalo Italian legnata German Stockschlag.

impòdha , nf, nm: impodhu Definition crepu, tzacu, rebbentu, immarritzone mannu chi si faet pigare o chi unu si leat, fintzes surra de cropos Synonyms e antonyms antua, apodhada, cadha, cària, cumbata, inzotu, ismunziada, istimpida, istripa 1, matana, pista, pistapone, rebbatu / sarpa 1, surra Sentences e fínilu s'impodhu: sos sacos a codhu chi si los giutat issu! ◊ s'ànima s'inganasat de bolare ma no leat su bolu netzessàriu: ahi cantas impodhas de calvàriu leo candho la cherzo supesare! ◊ si trabàglias cun su machinàriu leas su mesu de s'impodha 2. no m'importat nudha de bi àere unu babbu chi m'intzicat un'impodha canno faco a malu Etymon srd. Translations French effort, grosse fatigue English rush, scolding Spanish reventón, paliza Italian scalmanata, strapazzata German Abhetzen, Schelten.

magiadúra , nf: malladura, mazadura, mazatura Definition su magiare, pistare a màgiu (es. fintzes su linu, sa fae, su chígere); manera de crastare is tentòrgios po dhos fàere a boes domaos, a pistadura a màgiu Synonyms e antonyms mallamentu, pista, pistadura / cdh. maciatura 3. a mazadura si ndhe iscútinat sa landhe e fintzas s'olia (ma chentza pistare tropu s'àrbure) Etymon srd. Translations French rossée, raclée English beating (up) Spanish el machacar, paliza Italian pestàggio German Schläge.

múgna , nf: múngia, munza Definition pelea manna, arrebbentu; totu is fainas de domo, su trebballu, su frutu chi giaet su bestiàmene Synonyms e antonyms cadha, cària, dimazu, fadiori, frica, impodha, matana, pista, rebbatu / trabballu Idioms csn: m. de suore, de prantu, de tzacu; àcua de m. = abba pro samunare; giare una mugna a ccn. = donai una surra, una carda Sentences s'assessore faedhanne s'afutat e achicat po sa munza (A.Cossu)◊ solu tue mi ses de cunfortu e m'illébias sa munza ◊ die e note peleo pro sas munzas chi mi leo ◊ betat s'arzola cun tribàgliu e munza ◊ l'apo leada crispa, sa munza, chirchendhe unu fiadu! 2. me is bidhas genti meda bivit de sa múngia de masoni ◊ s'àcua serbit meda po is múngias de domu ◊ su de cumpònnere s'orrostu est múngia de is ómines Etymon ltn. munia Translations French fatigue, grande fatigue, surmenage English weariness, strain Spanish reventón, paliza Italian affaticaménto, strapazzo German Strapaze, Anstrengung.

munziàda , nf Definition su munziare; pelea manna, múngia Synonyms e antonyms arrebbentu, cadha, frica, istrachidúdine, strachímini Etymon srd. Translations French réprimande, semonce, savon (fam.) English scolding Spanish reventón, paliza Italian strapazzata German Überanstrengen, Strapaze, Anstrengung.

pistatzína , nf Definition su istare pistandho, giaendho múngia meda, faendho istracare a tropu Synonyms e antonyms cadha, impodha, matana, pista, pistamentu, pistatzu Sentences a fortza de matanas, masellu e pistatzina iseredant sos benes de ognunu! (S.Casu) Etymon srd. Translations French grande fatigue English anxious exertion Spanish paliza, fatiga ansiosa Italian fatica ansiósa German ängstliche Mühe.

pístu , agt, pps, nm Definition chi dh'ant pistau, chi portat pistadura; de pistare; genia de pelea meda o múngia chi unu si pigat o dhi giaent po calecuna cosa Synonyms e antonyms ammarchedhau, pistadu, spampaniau / afarru, cadha, matana, pista / afródhiu, arraolu, finitzu, ischinitzu, pestighinzu Sentences mi bollit mandai in poboresa a bivi pistu pistu ◊ so totu pistu de comente apo curtu ◊ zuto sàmbene pistu 2. za istat buschendhe, ma za l'apo pistu! ◊ ti ant bene pista e irrobbada ◊ a Cristos l'ant apicadu in sa rughe e totu pistu 3. bai, no ti pighis pistu po una faci de buciuca! ◊ abarrant in su pistu una noti, ma no ant bistu mancunu sperritu, intamus de pigai pisci de carina ◊ fit innútile a si picare pistu: fit semper indiosau de sa connada Etymon srd. Translations French broyé, pilé, abattement, tourment English crushed, torment, setback Spanish machacado, paliza Italian pésto, pestato, batòsta, torménto German zerstoßen, Schlag, Stoß.

pòdha , nf Definition immarritzone, istrachesa manna chi si faet pigare o chi unu si pigat faendho cosa / fàghere una cosa a p. = a pelea, a trebballu, cun dificurtade Synonyms e antonyms cadha, cària, cumbata, impodha, inzotu, istimpida, istripa 1, matana, mugna, pista, pistapone, rebbatu Sentences funt achénsidos dae sas podhas chena pasu ◊ su trigu iscugutendhe est una prommissa a podhas e afannos ◊ si ndh'est finas pisciada de sa podha chi li ant dadu a punzos e a bucicones ◊ ohi sa podha chi mi at dadu cussa, bataglièndhela a sero e a manzanu! (B.Serra)◊ assiat podha chi ti est dendhe, un'ou! Translations French grosse fatigue English scolding Spanish paliza Italian strapazzata German Strapaze.