apeléu , nm: peleu Definition
totu su chi unu cricat de fàere, fintzes cun pelea, po arrennèscere in ccn. cosa pruschetotu difícile / pònnere a. = fai nàsciri crosidadi, disígiu de isciri, de biri
Synonyms e antonyms
afarru,
bataria,
impeleu,
matana,
pelea*,
pelei,
segamentu
Sentences
t'ispinghet a tantu s'apeleu de cherrer diventare unu portentu? ◊ a lu tenet s'apeleu cun cussa cosa, faghindhe e chentza bi poder resèssere!
2.
s'iscusórgiu poniat apeleu a su pastoredhu e po pedire cossígios est andhau a babbai ◊ sa gente ispetàt cun apeleu is festas e sa gara de is cantadores
Translations
French
souci,
ennui,
peine
English
trouble
Spanish
esfuerzo
Italian
affanno,
briga
German
Sorge.
assolocàre , vrb: assologare,
atzologare Definition
arrespirare forte, a pelea, candho si leat múngia meda, arrebbentu, o fintzes assíchidu
Synonyms e antonyms
assoropare,
isalidare
Translations
French
essouffler
English
to trouble
Spanish
jadear
Italian
affannare
German
keuchen.
distrúbbu , nm: distulbu,
disturbu Definition
cosa chi irbiat, istrobbat, faet pèrdere tempus, giaet ifadu; cosa prus grave, dannu, male
Synonyms e antonyms
ilbiu,
isdrobbu
/
gastu 1,
iscóntriu,
istragu
Sentences
no bos ledas disturbu: setzide, za mi arranzo a sa sola!
2.
at tentu disturbu e fintzas a su dutore ant avisadu
Translations
French
dérangement
English
trouble
Spanish
molestia
Italian
disturbo
German
Störung,
Beschwerde.
fastidiài, fastidiàre , vrb: afastidiai Definition
giare ifadu, istrobbu, fastígios
Synonyms e antonyms
abbatazare,
annischissai,
ifadare,
ifastizire,
imperperiae,
infasciughie,
innaentare,
modestire,
pibincai
Sentences
istuda cussa luxi, ca mi fastídiat! ◊ dha fastídiat custa fentana oberta?
Etymon
srd.
Translations
French
déranger,
agacer,
énerver
English
to trouble,
to vex
Spanish
molestar,
estorbar
Italian
disturbare,
infastidire
German
stören.
increscíu , nm Definition
cosa chi increschet, chi giaet ifadu
Synonyms e antonyms
arroscimentu,
ifadu,
increschimentu,
increscu,
inzerra
Sentences
incresciu meda ti fatzu? a pitziori ti pigant is gunnedhas mias? ◊ su intendi cussus sonus dhi donat incresciu ◊ a biri totu cussus malàdius dhi fait incresciu e impressioni lègia
Etymon
srd.
Translations
French
dérangement,
gêne
English
trouble
Spanish
molestia
Italian
disturbo,
fastìdio
German
Belästigung.
isdrobbàre , vrb: istorbare,
istrobbare,
istrubbai,
storbai Definition
fàere pèrdere tempus, giare ifadu
Synonyms e antonyms
fastidiai,
ilviare,
infestare
Sentences
cun cussu portali sempri tzichirriendi timit de istrubbai ◊ timiat de l'istrobbare in su trabàgliu ◊ dae canes e canarzos istrobbadu, unu berre ndh'esseit ◊ sa cummédia non t'istrobbes a dha circai ca ciai ti dha mandu deo cun meda pragere
Etymon
spn.
estorbar
Translations
French
déranger
English
to trouble
Spanish
molestar,
fastidiar
Italian
disturbare
German
stören.
isdróbbu , nm: istorbu,
istrobbu,
storbu Definition
cosa chi faet pèrdere tempus, giaet ifadu, impedit e no lassat fàere; dannu, male, dificurtade
Synonyms e antonyms
ilbiu,
impedu,
irbortu,
scroebba
/
impedhitzu
| ctr.
agiudu
Idioms
csn:
i. de Deu = destrossa manna chi faghet su tempus, itl. calamità naturale; salvu istrobbu = si no cumbinat carchi irbortu o cosa in contràriu
Sentences
ello ite, istrobbu as tentu chi as istentatu? ◊ apeit istrobbu e no poteit bènnere ◊ beneitu apo a chie at postu istrobbos e irbortos ◊ ghetamus sas curpas a chie at postu istrobbos ◊ si no mi boit, ge abarru pagu a dha troci s'istrobbu!
Surnames and Proverbs
prb:
chie no istrobbat, istrobbu no cheret
Etymon
spn.
estorbo
Translations
French
dérangement,
obstacle,
calamité,
complication
English
trouble,
complication,
hindrance,
disaster
Spanish
molestia,
tropiezo,
catástrofe
Italian
disturbo,
intòppo,
complicazióne,
calamità
German
Störung,
Hindernis,
Schwierigkeit,
Unheil.
marigonàre , vrb Definition
sufrire, peleare, passare sa vida trummentandho, tropu a sacrifíciu, trebballandho a tropu
Synonyms e antonyms
matanare,
peleai,
penoriare,
tribbulai,
trumentai
| ctr.
gosai
Sentences
pro issu marigono cun s'impreu
Etymon
srd.
Translations
French
peiner,
souffrir
English
to have trouble
Spanish
atormentar,
atribular
Italian
tribolare
German
fristen,
plagen,
darben.
matàna , nf Definition
múngia, pelea manna, trebballu a pelea, fintzes pistighíngiu in crica de arrennèscere in calecuna cosa o faendho cosa difícile / leàresi m., dare m.
Synonyms e antonyms
afarru,
antua,
atzanu,
cadha,
cària,
cumbata,
demozu,
impodha,
inzotu,
istimpida,
istripa 1,
mugna,
pista,
pistapone,
pistatzina,
podha,
ramatu,
rebbatu
Sentences
a iscríere li daet matana ◊ aite a si leare matanas pro sos pecos anzenos? ◊ leo paga matana istasero, prite mi papo su chi no suero (Sotgiu)◊ sa matana chi si leat est unu giogu a cunfrontu cun su prémiu ◊ bi ndhe cheret de matana a fàghere carvone!…◊ cun sa carena traza traza so a matana un'annu ◊ sas undhas no tzessant sa matana e sos bentos las písulant ancora
Surnames and Proverbs
smb:
Mattana
Etymon
itl.
mattana
Translations
French
obsession,
tourment
English
nagging thought,
trouble,
torment
Spanish
tormento
Italian
rovèllo,
travàglio,
torménto
German
Sorge,
Qual.
matanài, matanàre , vrb: ammatanai Definition
pigare o giare matana, pelea, múngia
Synonyms e antonyms
afandhare,
afauciae,
allacanae,
assupai,
peleai
| ctr.
asseliare
Sentences
mentes sàbias bi sunt matanendhe dae annos a s'iscoberta ◊ so sempre matanendhe a caldu e a fritu che isciau ◊ amus matanadu tota note e no amus piscadu nudha ◊ in rimas isolviat dogni tema, sentza bisonzu de si matanare
Etymon
srd.
Translations
French
affliger,
se tourmenter
English
to trouble,
to be tormented
Spanish
atormentarse
Italian
travagliare,
tormentarsi
German
quälen (sich).
pelèa , nf: pellea Definition
s'immarritzone, sa múngia, s'ifadu chi si pigat faendho cosa, trebballandho
Synonyms e antonyms
apeleu,
bataria,
fadia,
impeleu,
istrachidúdine,
stragu 1
/
cdh. pilea
| ctr.
discànciu,
pasu
Sentences
su pischedhaju pacu cosa istratzat: si calicuna ndhe ispatzat est a fortza de gherra e de pelea ◊ a bogare preda bi at pelea manna ◊ una de sas peleas prus mannas, poninne e torranne a pònnere custu contu, est istada sa manera de iscríere
2.
so semper in pelea, tziricandhe sos ammentos galanos chi una die mi ant allutu su coro (F.Satta)◊ su mundhu est cólumu de peleas ◊ prima de atzapare un'àteru travàgliu ne deves colare de peleas!
Etymon
spn.
pelea
Translations
French
fatigue,
peine
English
breathlessness,
trouble,
labour
Spanish
tute,
zurra
Italian
fatica,
briga,
affanno
German
Mühe.