apuría, apurída , nf Definizione
su èssere apuridos, cosa chi faet apurire
Sinonimi e contrari
aprentu,
apurimentu,
apuru
/
aprentu,
apretura,
perículu
Frasi
sa mente in sos afannos est dutora, la faghet s'apuria intraniada (P.Casu)◊ si l'at bida s'apurida!…
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
harcèlement
Inglese
heavy nuisance
Spagnolo
molestia grande
Italiano
molèstia prolungata,
eccessiva
Tedesco
Qual.
faltízu , nm: fastégiu,
fastígiu 1,
fastizu Definizione
genia de sufrimentu de s'ànima, ma fintzes istrobbu, ifadu, mescamente chi durat a meda / alliviare sos fastizos
Sinonimi e contrari
afannia,
afannu,
ammóniu,
apensamentu,
agiu,
axiori,
patimentu
/
ifadu,
pertoja
Frasi
si pones fatu insoro ndh'essis macu cun fastizos e istragos ◊ so proendhe sos fastizos de sa pérdida de mamma ◊ che leat dae su coro onzi fastizu si est sa persona angustiada ◊ abburrit patimentos e fastizos ◊ s'amore no morit mancu in sos fastizos ◊ cussu no tenet ne fizos e ne fastizos ◊ ses meledendhe sa manera de mi pònnere in fastizu! ◊ dhi fut mortu su pobidhu e no biiat essida a custu fastígiu mannu
2.
custa pudha no at dadu mai fastizu a nisciunu ◊ amus bidu mamas frundhendhe sos fizos solu pro èssere netas de fastizos (G.A.Cossu)◊ sa pudhedra si lassat ferrare chena fastizu
Cognomi e Proverbi
prb:
sos fizos sunt fastizos
Etimo
itl.
fastiggiare
Traduzioni
Francese
gêne,
ennui,
souci
Inglese
bother
Spagnolo
fastidio,
molestia (f)
Italiano
fastìdio,
seccatura prolungata
Tedesco
Qual,
Belästigung.
matàna , nf Definizione
múngia, pelea manna, trebballu a pelea, fintzes pistighíngiu in crica de arrennèscere in calecuna cosa o faendho cosa difícile / leàresi m., dare m.
Sinonimi e contrari
afarru,
antua,
atzanu,
cadha,
cària,
cumbata,
demozu,
impodha,
inzotu,
istimpida,
istripa 1,
mugna,
pista,
pistapone,
pistatzina,
podha,
ramatu,
rebbatu
Frasi
a iscríere li daet matana ◊ aite a si leare matanas pro sos pecos anzenos? ◊ leo paga matana istasero, prite mi papo su chi no suero (Sotgiu)◊ sa matana chi si leat est unu giogu a cunfrontu cun su prémiu ◊ bi ndhe cheret de matana a fàghere carvone!…◊ cun sa carena traza traza so a matana un'annu ◊ sas undhas no tzessant sa matana e sos bentos las písulant ancora
Cognomi e Proverbi
smb:
Mattana
Etimo
itl.
mattana
Traduzioni
Francese
obsession,
tourment
Inglese
nagging thought,
trouble,
torment
Spagnolo
tormento
Italiano
rovèllo,
travàglio,
torménto
Tedesco
Sorge,
Qual.
regíru , nm: reziru Definizione
su regirare, genia de ammàchiu, de dispraxere mannu, de pentzamentu chi no lassat asséliu po ccn. cosa chi si disígiat o chi no est andhada bene (pruschetotu in chistiones de amore)
Sinonimi e contrari
dellíriu,
dischíssiu
/
cdh. riciru
Frasi
a fortza de preguntas, prenetas e regiros so reséssidu a bídere ue fint ◊ pupa, candho naras "Mamma!" pones a mamma in regiros! (G.Raga)◊ cun totu no mi atrivo, bell'e chi vivo cun tantu regiru ◊ tue ses cudha chi at postu in regiros a mie!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
chagrin d'amour
Inglese
pang
Spagnolo
cuita,
pena
Italiano
spàsimo
Tedesco
Qual.
secacòro , nm Definizione
dannu e dispraxere mannu, de segare su coro
Sinonimi e contrari
desacatu,
digràtzia,
istràssia,
sciacu
/
crebacoro
Frasi
a intèndhere custu secacoro si est assustrada e at nau chi candho càpitant custos dannos bi at petzi de isetare sa morte ◊ candho at bidu cussu secacoro che li sunt issias duas lacrimitas ◊ biendhe cussu secacoro in domo sua, si fit arressu in su lumenarju e sa muzere est iscapada a prànghere a curriolu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
déchirement,
chagrin
Inglese
torment
Spagnolo
tortura,
tormento
Italiano
stràzio
Tedesco
Qual.
torméntu , nm: tromentu,
trumentu,
trummentu,
turmentu Definizione
css. cosa, de su chi si faet, chi acontesset o chi costat e faet sufrire a unu, chi dhu faet istare male; unu fàere cracu, airadu, meda, a pelea: si narat fintzes de unu sentidu forte, chi faet penare, sufrire
Sinonimi e contrari
addorojamentu,
addoroju,
piantu,
teroju
/
matana,
tríbbulu
/
cdh. tulmentu
| ctr.
assébiu,
gosa,
pàsiu,
spréviu
Modi di dire
csn:
niedhu chei su t. = niedhu meda, píghidu; fàgheresi a unu trummentu, bufendhe = imbriagàresi, còghere
Frasi
responne nessi tue a cussu trumentu de telèfono! ◊ si ne fit ridenne de totu sos trumentos e anneos chi si li leghiant in sas lampitzatas de sos ocros ◊ camino chirchendhe assentu e pasu atesu de sos turmentos de sa vida
2.
sas àgheras si ponent in trumentu chi at a pàrrere note sendhe die ◊ fadiat trumentu a iscapiai is nuus de sa soga ◊ cussos no ant pasu, sunt semper a trumentu
3.
cudhu bete ómine fit totu imbussulatu de pintzos niedhos che su trumentu
4.
si che sunt aggrodhados in calchi bendhijolu e si sunt fatos a unu trummentu
Traduzioni
Francese
tourment
Inglese
torment
Spagnolo
tormento
Italiano
torménto
Tedesco
Qual.