chitíre , vrb Definizione
fàere chitu, a paris, chistionandho de cosas dépias, o de pérdias, de ofesas e àteras diferéntzias deasi (prnl. cuntentare, abbarrare cuntentos de calecuna cosa)
Sinonimi e contrari
achitare 2,
pacare
/
chidare,
ischitare
/
cumprire
/
iscontai
Modi di dire
csn:
za ndhe la chitis! = gei mi dha pagas!; c. su pecadu = iscontare
Frasi
faghiat peniténtzias e pregaiat pro chitire su pecadu ◊ mi at ofesu ma za mi so chitidu! ◊ mi so chitidu de cantu aio pérdidu ◊ pentzaia ca funt bénnidos pro mi chitire su dépidu e fut po dhu crèschere! ◊ bis fatzo chitire su male chi ant fatu!◊ chie pecat oe chitit cras!
2.
cheriant pienare sas badhes de fiores pro ndhe chitire su tempus frundhidu ◊ fémina, pro chitire de trigu sa meaza lassaisti sas criaduras solas ◊ oje puru chitint galu sa chida chei sos mudrecos sos frores, sos ómines de preda! ◊ in su palcu sos poetes si podent chitire de calchi banzu retzidu
3.
pro chitire unu votu fit tucadu su cras manzanu a Santa Margaida
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se remettre d'une perte,
regagner
Inglese
to get even
Spagnolo
solventar
Italiano
pareggiare,
rifarsi,
scontare
Tedesco
begleichen,
sich rächen,
abzahlen.
feleòga , nf Definizione
foressia de fele
Terminologia scientifica
mld
Traduzioni
Francese
perte de bile
Inglese
bale leak
Spagnolo
pérdida de bilis
Italiano
colerragìa
Tedesco
Gallenfluß.
isfródhiu , nm Definizione
su isfodhiare, su pèrdere sulu, bentu
Sinonimi e contrari
| ctr.
suladura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
perte,
échappement
Inglese
venting
Spagnolo
resuello
Italiano
sfiataménto
Tedesco
Auströmen.
példua , nf: pérdua Definizione
su pèrdere o fintzes perdimentare cosa
Sinonimi e contrari
ispéldua,
pérdia
/
cdh. pàldua
| ctr.
balanzu,
benefíssiu,
conchista,
profetu
Frasi
penso chi sias penetida de sa példua e dannu chi as àpidu ◊ su tempus, chi riparat o addulchit totu sas àteras példuas, est su solu bene chi una bolta példidu piús no si riparat ◊ cun pérdua de onore e graves dannos
2.
a l'ispizolare a leputzedhu, sa patata, bi at pérdua meda ◊ a fàghere gai bi at pérdua manna: est prus su chi frundhis chi no su chi conchistas
Etimo
ctl.
perdua
Traduzioni
Francese
perte,
gaspillage
Inglese
waste,
loss
Spagnolo
pérdida,
derroche,
despilfarro
Italiano
pèrdita,
sprèco
Tedesco
Verlust,
Verschwendung.
pérdia , nf: pérdida Definizione
su andhare male o bènnere mancu de sa cosa chentza ndhe bogare nudha, chentza lúcuru; morte de una persona istimada; cosa istidhigandho (de istrégiu), fintzes essindho o calandho de sa carena
Sinonimi e contrari
pedrimentu,
példua
| ctr.
bínchida,
lucru,
profetu
Modi di dire
csn:
betaresila a p. = no ndi fai contu, de una cosa o chistioni, lassai a pèrdiri, fai finta de nudha; donai o tènniri una cosa a mesu p. e a mesu gualàngiu = a mesapare, a cumone; pérdidas biancas = zenia de cosa bianca chi essit pro maladia in sa natura de sa fémina
2.
lassadu mi as in mesu de s'angustia, de carignos brivadu e de cunsizos, pro chi a fundhu gustera sos fastizos de sa pérdida tua, mamma mia! ◊ de sa pérdida fata in tristu càntigu isfogat su dolu
4.
e si ti ant allimbadu betadila a pérdida!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
perte
Inglese
loss
Spagnolo
pérdida
Italiano
pèrdita
Tedesco
Verlust.